Morgunblaðið - Sunnudagur - 17.12.2017, Síða 6

6 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17.12. 2017
Ákvörðun Trumps Banda-
ríkjaforseta um að viður-
kenna Jerúsalem sem höfuð-
borg Ísraels hefur víða verið
mótmælt, bæði af leiðtogum
ýmissa ríkja og fram-
kvæmdastjóra Sameinuðu
þjóðanna svo dæmi séu
nefnd. Almennir borgarar í
Bandaríkjunum hafa einnig
lýst óánægju með
ákvörðun forset-
ans. „Þjóðern-
ishreinsun er ekki
minn Gyðing-
dómur,“ segir á
skiltinu. Myndin er
tekin á mótmæl-
um friðarhóps gyð-
inga í bandarísku
borginni Chicago.
Magnea Marinósdóttir al-þjóðastjórnmálafræðingurbjó í Jerúsalem frá árinu
2014 þangað til í haust. Starfaði þar
fyrir sænsk kvenréttinda- og frið-
arsamtök og segir þá ákvörðun Do-
nalds Trumps Bandaríkjaforseta, að
viðurkenna Jerúsalem sem höf-
uðborg Ísraels, hleypa forsendum
friðarviðræðna í uppnám.
„Það vita allir að þessi ákvörðun
verður til þess að allt fer í bál og
brand á svæðinu,“ segir hún við
Sunnudagsblað Morgunblaðsins.
Það hefur lengi verið á stefnuskrá
bandarískra stjórnvalda að við-
urkenna Jerúsalem sem höfuðborg
Ísraels en sem hluta af hugmyndinni
um tvö ríki hlið við hlið. Trump segir
einfaldlega að tími hafi verið til kom-
inn að láta verkin tala.
„Lögin, sem samþykkt voru í
Bandaríkjunum árið 1995 þess efnis
að sendiráðið í Tel Aviv yrði flutt til
Jerúsalem árið 1999, tengdust frið-
arsamningunum 1993. Þar var gert
ráð fyrir því að Jerúsalem yrði sam-
eiginleg höfuðborg Ísraelsmanna og
Palestínumanna og hugmyndin að
gefinn yrði fimm ára aðlögunartími;
að smátt og smátt færðust yfirráð yf-
ir hernumdu svæðunum til Palest-
ínumanna. Það gerðist hins vegar
aldrei og staðan í Jerúsalem og hin-
um hernumdu svæðunum hefur bara
versnað. Landtökufólk þar var um
100 þúsund árið 1993 en er nú orðið
um 600 þúsund, þar af rúmlega 200
þúsund í austurhluta Jerúsalem. Mér
finnst eins og ísraelsk stjórnvöld hafi
frekar verið að kaupa sér tíma með
Oslóarsamningunum 1993 en raun-
verulega semja um frið. Stjórnvöld í
Ísrael eru mjög strategískt og sjá
alltaf marga leiki fram í tímann,“ seg-
ir Magnea.
Hún rifjar að í upphafi árs, fljót-
lega eftir að Trump tók við forseta-
embættinu, hafi Lieberman, varn-
armálaráðherra Ísraels, lýst því yfir
að ekki væri forgangsmál að Banda-
ríkjamenn færðu sendiráð sitt frá Tel
Aviv til Jerúsalem. Nú hefði hann
hins vegar hvatt til þess að það sögu-
lega skref yrði stigið.
„Ég held því fram að Trump sé í
vasanum á harðlínumönnum í stjórn
Netanyahus í Ísrael; forsetinn heldur
jafnvel að hann sé að gera eitthvað
annað en raunin er. Það vita allir að
með slíkri yfirlýsingu fer allt í bál og
brand vegna mótmæla. Og maður
spyr sig: af hverju núna? Hamas að
eftirláta heimastjórn Palestínu völd
sín yfir Gasa í kjölfar þess að hafa
gert verulegar tilslakanir á stefnu
sinni í vor. Veigamesta breytingin var
sú að viðurkenna ríki handan landa-
mæra ríkis Palestínumanna, sem er
Ísrael þótt það sé ekki nefnt á nafn,
og það er grundvallarbreyting á
stefnu Hamas sem fannst Ísrael ekki
eiga sér tilverurétt vegna þess hvern-
ig til þess var stofnað. Þessum tilslök-
unum hefur ekki verið mætt með til-
slökun af hálfu bandarískra forsetans
né forsætisráðherra Ísraels. Þvert á
móti.“
Magnea segir skipta miklu máli að
gera greinarmun á annars vegar
stjórnvöldum í Ísrael og hins vegar
fólkinu sem býr í landinu, sem er
bæði gyðingar og Palest-
ínuarabar. „Skoðanir
fólks á stefnu stjórn-
valda eru mjög skiptar,“
segir hún og bætir við að
ekki lofi góðu þegar órétt-
læti gagnvart einum
hópi sé upprætt með
þeim hætti að það
bitni á einhverjum
öðrum. „Gyðingar
voru ofsóttir um aldir,
fyrst og fremst í Evrópu, og flúðu
m.a. til Mið-Austurlanda. Vandamál
þeirra átti að leysa með því að stofna
Ísraelsríki í Palestínu en álitið er að
700 til 900 þúsund Palestínumenn
hafi lagt á flótta þegar stríð braust út
eftir stofnun Ísraelsríkis 1948. Þá var
í raun gert ráð fyrir því að Jerúsalem
yrði undir alþjóðlegri stjórn; þetta er
fæðingarstaður allra Abrahams-
trúarbragðanna, kristni, íslam og
gyðingdóms og augljóst mál að aldrei
yrði sátt um að einhver einn stjórnaði
borginni eða hefði þar yfirráð.“
Íbúar Jerúsalem eru nú um 900
þúsund, þar af um 30 til 35% Palest-
ínumenn. Þeir eru réttlausir eftir að
borgin var innlimuð af Ísraelsmönn-
um 1967, en hafa þar dvalarleyfi.
Palestínumenn hafa lýst því yfir, í
kjölfar yfirlýsingar Trumps, að
Bandaríkjamenn geti ekki orðið milli-
göngumenn í friðarviðræðum við Ísr-
aela héðan í frá. Magnea segir eitt
það athyglisverðasta í stöðunni að svo
virðist sem Sádi-Arabar gætu orðið í
lykilhlutverki í því að reyna að miðla
málum.
Augljóst að
allt fer í bál
og brand
Magnea Marinósdóttir bjó í Jerúsalem frá 2014
þar til í haust. Hún segir viðurkenningu Trumps
Bandaríkjaforseta á Jerúsalem sem höfuðborg Ísr-
aels skipta miklu máli varðandi ástand á svæðinu.
Ekki allir
sammála
AFP
Palenstínskir múslímar við Al-
Aqsa moskuna í Jerúsalem í
vikunni. Þar safnast mikill
mannfjöldi saman daglega.
’
Ég held því fram að Trump sé í vasanum á harðlínumönn-
um í stjórn Netanyahus í Ísrael; forsetinn heldur jafnvel að
hann sé að gera eitthvað annað en raunin er.
Magnea Marinósdóttir, alþjóðastjórnmálafræðingur
ERLENT
SKAPTI HALLGRÍMSSON
skapti@mbl.is
EKVADOR
QUITO Jorge Glas,
varaforseti Ekvador, var
í vikunni dæmdur í sex
ára fangelsi vegna spill-
ingar tengdrar brasilísku
verktakafyrirtæki. Hann
var handtekinn í byrjun
október og er hæst setti
stjórnmálamaðurinn sem sakfelldur hefur verið í
þessu umfangsmikla máli, sem teygir anga sína um
álfuna og raunar víðar.Talið er að Glas hafi þegið
andvirði eins og hálfs milljarðs króna í mútur.
KANADA
TORONTO John Tory, borgarstjóri Toronto, lagði nýverið til að
íþróttaleikvangur í Centennial Park yrði nefndur eftir einum forvera hans
í starfi, Rob Ford. Sá var fyrst kjörinn í borgarstjórn árið 2000 en gegndi
embætti borgarstjóra frá 2010 til 2014. Ford varð frægur að endemum
fyrir óhóflega drykkju og mikla eiturlyfjaneyslu en sat áfram í borgar-
stjórn til dauðadags, en hann lést í mars 2016, aðeins 47 ára.Tillagan um
að nefna völlinn eftir Ford var kolfelld í borgarstjórn, 24-11.
ÁSTRALÍA
CHARLEVILLE Forráða-
menn bæjarins Charleville í
Queensland-fylki hafa varið
drjúgum tíma og töluverðum
fjármunum í undirbúning há-
tíðahalda vegna 150 ára afmælis
bæjarins á næsta ári. Þegar
nánar var kafað í skjalasafn bæjarins kom hins vegar í ljós að of seint var í
rassinn gripið; stofnað var til bæjarins 1865 en ekki 1868 eins og almennt
var talið. Bærinn varð því aldar gamall og hálfri betur fyrir þremur árum.
SVÍÞJÓÐ
STOKKHÓLMUR Ráðamenn í sænsku höfuðborginni hafa stigið
skref í þá átt að banna á almannafæri auglýsingar sem túlka má sem
kynferðislegar eða teljast tengjast með einhverjum hætti kynþátta-
hatri. Umferðarnefnd
borgarinnar samþykkti á
fimmtudag að kynntar yrðu
siðferðilegar leiðbeiningar
um útiauglýsingar og gert
er ráð fyrir að nýjar reglur
verði komnar til fram-
kvæmda innan tveggja til
þriggja mánaða.