Morgunblaðið - 25.01.2018, Blaðsíða 38

38 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. JANÚAR 2018
Bogi Þór Arason
bogi@mbl.is
Frambjóðendunum tveimur í síðari umferð
forsetakosninga í Tékklandi á morgun og
laugardag er lýst sem algerum pólitískum and-
stæðum. Milos Zeman forseti, sem sækist eftir
endurkjöri, er hlynntur nánara samstarfi við
stjórnvöld í Rússlandi og hefur lagt til að
gengið verði til þjóðaratkvæðis um hvort
Tékkland eigi að segja sig úr Evrópusamband-
inu og Atlantshafsbandalaginu. Keppinautur
hans, Jiri Drahos, er frjálslyndur miðjumaður
og hefur hvatt til þess að Tékkar „láti meira til
sín taka í Evrópusambandinu“ og er hlynntur
því að landið taki upp evruna.
Frambjóðendurnir eiga þó að minnsta kosti
eitt sameiginlegt: þeir eru báðir andvígir
flóttamannakvótum Evrópusambandsins, þ.e.
tilraun þess til að skikka aðildarríki til að taka
á móti ákveðnum fjölda flóttamanna. Afstaða
þeirra í málinu endurspeglar mikla andstöðu
almennings í Tékklandi við flóttamannakvót-
ana og móttöku hælisleitenda frá múslíma-
löndum. Nýleg könnun bendir til þess að rúm
80% Tékka séu andvíg því að múslímar fái hæli
í landinu, að sögn fréttaveitunnar AFP.
Kveðst andvígur „innrás“ múslíma
Málefni flóttamanna hafa verið í brennidepli
í kosningabaráttunni þótt landið hafi aðeins
tekið á móti tólf flóttamönnum. Zeman hefur
ekki farið leynt með andúð sína á múslímum og
lýsti flóttamannastraumnum til Evrópu árið
2015 sem „sem skipulagðri innrás“ múslíma í
álfuna. „Ef menn vilja stöðva þá þurfa þeir að
gera það strax í byrjun, annars verður aldrei
hægt að stöðva þá,“ sagði Zeman í sjónvarps-
kappræðum forsetaefnanna á mánudag.
Forsetinn hefur sagt að ekki komi til greina
að taka við flóttafólki því að það geti orðið til
þess að Tékkland verði „gróðrarstía hryðju-
verkamanna“ sem geri árásir í Evrópu.
„Stöðvum innflytjendur og Drahos. Þetta er
landið okkar. Kjósum Zeman!“ stendur á aug-
lýsingaskiltum forsetans víða um landið.
„Þetta er uppgjör á milli tveggja gerólíkra
frambjóðenda sem eru fulltrúar tveggja hluta
af klofnu þjóðfélagi,“ hefur AFP eftir tékk-
neska stjórnmálaskýrandanum Tomas
Lebeda, stjórnmálafræðingi við Palacky-
háskóla. „Milos Zeman höfðar til lágtekjuhópa
með litla menntun, sem búa oft utan borganna
og yfirleitt á svæðum þar sem efnahagurinn er
bágbornastur, og hefur auðvitað lagað kosn-
ingabaráttu sína að því.“
Drahos hefur gagnrýnt málflutning Zemans
og kveðst hafna „ótta, sefasýki og þröngsýni
lýðskrumara og öfgamanna“. Hann hefur sagt
að Tékkland geti tekið við flóttafólki þótt hann
sé andvígur flóttamannakvótum ESB. „Við
þurfum að geta ákveðið hverjir fá hæli í Tékk-
landi og enginn getur gefið okkur fyrirmæli
um hverjum við tökum á móti.“
Andstaða frambjóðendanna við flótta-
mannakvótana endurspeglar afstöðu almenn-
ings í Tékklandi og fleiri fyrrverandi komm-
únistaríkjum í Mið- og Austur-Evrópu.
Framkvæmdastjórn Evrópusambandsins hef-
ur höfðað dómsmál gegn Tékklandi, Ungverja-
landi og Póllandi fyrir að virða ekki kvótana og
löndin gætu þurft að greiða háa sekt.
Skoðanakannanir benda til þess að mikill
meirihluti Tékka sé hlynntur aðild að Evrópu-
sambandinu en þorri þeirra sé andvígur því að
landið taki upp evruna. Flestir Tékkar eru
einnig á móti flóttamannakvótunum og fleiri
ákvörðunum ESB sem þeir líta á sem atlögu að
fullveldisréttindum þeirra.
Innrásin í Tékkóslóvakíu gleymd?
Drahos er 68 ára eðlisefnafræðingur og
fyrrverandi forseti Vísindaakademíu Tékk-
lands. Zeman er 73 ára fyrrverandi kommún-
isti, var kjörinn formaður Tékkneska Sósíal-
demókrataflokksins árið 1993 og gegndi
embætti forsætisráðherra á árunum 1998 til
2002. Hann var kjörinn forseti Tékklands í
janúar 2013.
Drahos vill náið samstarf við Vesturlönd en
Zeman hefur lýst sér sem bandamanni Vla-
dimírs Pútíns, forseta Rússlands. Hann sagði á
fundi með Pútín í nóvember að tengslin við
Rússa væru „tíu sinnum“ mikilvægari fyrir
Tékka en tengslin við Frakkland og fleiri
grannríki í vestri. Hann talaði rússnesku við
Pútín á fundi með blaðamönnum og skammaði
þá fyrir að tala ekki málið.
Zeman hefur lagt til þjóðaratkvæðagreiðslu
um aðild Tékklands að ESB og Atlantshafs-
bandalaginu og sagði í viðtali nýlega að breyta
ætti NATO í hernaðarbandalag Bandaríkj-
anna og Rússlands til að berjast gegn hryðju-
verkastarfsemi í heiminum.
Eindreginn stuðningur Zemans við Rússa
er mjög athyglisverður í ljósi þess að honum
var vikið úr Kommúnistaflokki Tékklands árið
1970 fyrir að gagnrýna innrás Sovétríkjanna
og fleiri Varsjárbandalagsríkja í Tékkóslóv-
akíu í ágúst 1968. Margir Tékkar undrast dað-
ur Zemans við Rússa en það virðist ekki hafa
dregið úr stuðningnum við hann. „Þetta er
ótrúlegt. Það er eins og við höfum gleymt inn-
rásinni í Tékkóslóvakíu,“ hefur The Wall
Street Journal eftir kjósanda í Prag.
Nýjustu skoðanakannanir benda til þess að
lítill munur sé á fylgi frambjóðendanna
tveggja. 45,5% sögðust styðja Zeman og 45%
Drahos, en hinir höfðu ekki gert upp hug sinn.
Pólitískar andstæður takast á
 Tvísýnar forsetakosningar í Tékklandi  Forsetinn vill nánara samstarf við Rússa og þjóðarat-
kvæði um aðildina að ESB og NATO  Báðir frambjóðendurnir á móti flóttamannakvótum ESB
AFP
Keppinautar Jiri Drahos (t.v.) og Milos Zem-
an takast í hendur fyrir sjónvarpskappræður.
Meira en 70.000 manns hafa flúið heimkynni sín vegna
eldsumbrota í Mayon-fjalli á Filippseyjum. Eldfjalla-
fræðingar hafa varað við því að hættulegt eldgos geti
hafist í fjallinu á næstu dögum og fólki hefur verið
bannað að fara inn á hættusvæði sem nær níu kíló-
metra frá gígnum. Margir íbúar utan bannsvæðisins
hafa flúið heimili sín vegna öskufalls síðustu þrjá daga,
um tveimur vikum eftir að eldsumbrotin hófust. „Þau
voru ekki á hættusvæðinu en eru hrædd,“ sagði Cedric
Daep, yfirmaður almannavarnaskrifstofu Albay-
héraðs. Hann sagði að um 360.000 manns byggju á
svæðum þar sem aska hefði fallið.
Gosið hefur laðað ferðafólk frá Norður-Ameríku,
Evrópu og Suður-Kóreu að hótelum í grennd við eld-
fjallið. Gestirnir fylgjast með eldsumbrotunum frá her-
bergjum sínum eða veitingastöðum hótelanna.
Mayon er virkast af 22 eldfjöllum Filippseyja. Það
hefur gosið oftar en 50 sinnum á síðustu fjórum öldum.
AFP
Varað við hættulegu eldgosi
Hjálparsamtökin Save the Children,
Barnaheill, sögðust í gær hafa stöðv-
að starfsemi sína í Afganistan tíma-
bundið eftir að árás var gerð á eina
af skrifstofum þeirra í landinu.
Fregnir hermdu að minnst þrír
hefðu látið lífið í árásinni, tveir verð-
ir og einn óbreyttur borgari. 27
særðust og allt að 50 manns var
bjargað úr kjallara byggingarinnar
þar sem fólkið hafði falið sig fyrir
árásarmönnunum.
Ríki íslams, samtök íslamista, lýsti
árásinni á hendur sér. Árásarmenn-
irnir voru vopnaðir byssum og
sprengjum. Þeir sprengdu bíl fyrir
utan skrifstofu samtakanna í borg-
inni Jalalabad og köstuðu hand-
sprengjum á innganginn áður en
þeir réðust inn í bygginguna.
Hjálparstarfsmenn í hættu
Samtökin Save the Children voru
stofnuð í Bretlandi árið 1919 og hafa
starfað í Afganistan frá árinu 1976.
Þau hafa hjálpað meira en 700.000
afgönskum börnum og starfa núna í
16 af 34 héruðum landsins. Í yfirlýs-
ingu frá samtökunum í gær sagði að
þau væru staðráðin í að hefja
hjálparstarfið að nýju í landinu eins
fljótt og mögulegt væri.
Hjálparsamtök hafa haldið áfram
starfi sínu í Afganistan þrátt fyrir
mjög erfiðar aðstæður og árásir sem
gerðar hafa verið á starfsmenn
þeirra. Rauði krossinn skýrði frá því
í október að hann hefði ákveðið að
draga úr starfsemi sinni í landinu
eftir að sjö starfsmenn hans biðu
bana í árásum á síðasta ári.
Liðsmenn Ríkis íslams hafa hert
árásir sínar á afganskar borgir á síð-
ustu mánuðum, m.a. ráðist á moskur
og her- og lögreglumenn.
Blóðug árás á Barnaheill
 Vígasamtökin Ríki íslams lýstu ódæðinu á hendur sér
Bíldshöfða 16, 110 Reykjavík 414 84 00 www.martex.is
Góð þjónusta
byrjar með
flottu útliti.
Fatnaður fyrir fagfólk