Morgunblaðið - 17.03.2018, Qupperneq 30

30
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. MARS 2018
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Píratar hafalagt töluvertá sig til að
rýra virðingu Al-
þingis og gengið
allvel í þeirri bar-
áttu sinni. Fram-
ganga þeirra í umræðum á
þingi er með þeim hætti að iðu-
lega vekur furðu. Upphlaup út
af engu og furðuumræður sem
lítinn tilgang hafa einkenna
framlag þingmanna flokksins,
sem, ásamt þingmönnum syst-
urflokksins, toppuðu sig á dög-
unum með einhverri vitlaus-
ustu vantrauststillögu sem lögð
hefur verið fram.
En ræðutími þingsins dugar
þeim ekki, þeir þurfa líka að
sækja í tíma annarra. Í frétta-
skýringu í Morgunblaðinu í dag
er fjallað um álag á stjórn-
sýsluna vegna fyrirspurna frá
þingmönnum og er sú umfjöll-
un umhugsunarverð fyrir þing-
heim.
Sjálfsagt er og eðlilegt að
þingmenn geti kallað eftir upp-
lýsingum frá stjórnsýslunni um
það sem máli skiptir til að þeir
geti rækt skyldur sínar. Þess
vegna er gert ráð fyrir því að
þingmenn geti lagt fram skrif-
legar fyrirspurnir til ráðherra
sem láta svo vinna svörin í
ráðuneytum sínum.
Fram til þessa hefur þetta
yfirleitt verið notað í þokka-
legu hófi og eins og eðlilegt
getur talist þó að á því hafi að
sjálfsögðu verið einhverjar
undantekningar. Nú eru pírat-
ar hins vegar komnir inn á þing
og þá hefur allri hófsemd verið
vikið til hliðar og nú hellast fyr-
irspurnir yfir ráðuneytin sem
eru á yfirsnúningi,
eins og fram kemur
í fyrrgreindri
fréttaskýringu.
Einn píratinn
nýtur þess vafa-
sama heiðurs að slá
öll met í þessu efni og hefur
þegar lagt fram 72 fyrirspurnir
á yfirstandandi þingi. Ef mið er
tekið af svörum ráðuneytis-
stjóra fjármálaráðuneytisins
um þann tíma sem ætla megi að
taki að svara fyrirspurnum, þá
taka fyrirliggjandi fyrirspurnir
þessa tiltekna þingmanns um
það bil eitt mannár hjá stjórn-
arráðinu. Og þingmaðurinn er
örugglega ekki hættur að
spyrja.
Sumar spurninga þing-
mannsins snúast um útgjöld
hins opinbera og það er góðra
gjalda vert að þingmenn hugi
að þeim. Það getur hins vegar
farið út í tóma endaleysu, eins
og fyrirspurnir umrædds þing-
manns sýna. Og þá er eðlilegt
að horfa í þann kostnað sem
hann veldur í stjórnsýslunni
með óhófi sínu. Hið sama gildir
að sjálfsögðu um aðra þing-
menn sem spyrja til þess eins
að spyrja og vekja á sér at-
hygli.
Almenningur, sem kýs þing-
menn og greiðir kostnaðinn af
störfum þingsins, hlýtur að
mega ætlast til þess að þing-
menn sýni starfi sínu og ann-
arra meiri virðingu en píratar
hafa sýnt. Er ekki kominn tími
til að þeir, sem eyða löngum
stundum í ræðustóli þingsins
til að fjalla um fagleg vinnu-
brögð, líti sér nær og reyni að
vanda sig.
Yfirgengilegar og
óþarfar fyrirspurnir
kosta skattgreið-
endur stórfé}
Spurt til að spyrja
Robert Mugabe,fyrrverandi
forseti Zimbabwe,
hefur haft hægt um
sig síðan honum var
steypt af stóli síð-
astliðið sumar.
Hann fór þó í vik-
unni í viðtöl og talaði þar enga
tæpitungu. Hann sagði hreint út
að „valdarán“ hefði verið framið
í landinu.
Um leið neitaði hann að við-
urkenna eftirmann sinn á for-
setastóli, Emmerson Mnan-
gagwa, og sagði að „réttkjörnir
fulltrúar fólksins“ yrðu að taka
við stjórnartaumunum sem
fyrst. Bauð hinn 94 ára gamli
Mugabe fram aðstoð sína við
það ferli, en sagðist vera orðinn
of gamall til þess að taka við
stjórnartaumunum á ný.
Engum sem fylgdist með at-
burðarásinni í Zimbabwe síð-
asta sumar getur dulist það að
sannleikskorn er að finna í frá-
sögn Mugabes um valdarán. Það
er þó ekki sérlega trúverðugt
þegar hann sakar
aðra um valdarán,
auk þess sem engin
eftirspurn var eftir
áframhaldandi setu
hans á valdastóli
eftir 36 löng og erf-
ið ár.
Hvað sem því líður er rétt hjá
Mugabe að nauðsynlegt er að
Mnangagwa standi við það að
halda forsetakosningar í haust
og að hann tryggi að þær kosn-
ingar verði sanngjarnar, ekki
síst þar sem hann hyggst vera
meðal frambjóðenda.
Komi upp sá grunur eftir
kosningar að Mnangagwa hafi
haldið embætti sínu með áþekk-
um aðferðum og Mugabe munu
fleiri taka undir með forset-
anum fyrrverandi að valdarán
hafi verið framið. Vonin er hins
vegar sú að lýðræðið muni loks-
ins fá að njóta sín. Verði sú
raunin munu íbúar Zimbabwe
vonandi geta tekið skrefið út úr
skugga Mugabes og inn í bjart-
ari tíð.
Það veltur á kom-
andi kosningum
hvort ásakanir um
valdarán hafa veru-
lega þýðingu}
Út úr skugga Mugabes
Í
fyrirsögn forsíðufréttar í Morgun-
blaðinu síðastliðinn miðvikudag kom
fram að ríkisstjórnin er með skatta-
hækkanir til skoðunar. Forsætisráð-
herra segir í fréttinni koma til greina
að hækka auðlindagjald, fjármagns- og há-
tekjuskatt. Síðar um daginn var fyrirsögninni
breytt á mbl.is.
Í fyrstu stjórnarmyndunarviðræðum Við-
reisnar og Bjartrar framtíðar við Sjálfstæðis-
flokkinn virtust allir sammála um að nauðsyn
bæri til að ferskir vindar fengju að blása um
landbúnaðarkerfið, neytendum til hagsbóta,
ekki síst fulltrúar Sjálfstæðisflokksins. Við
hlutum að gefa okkur að þeir hefðu fullt um-
boð flokksins til samninga. Síðar kom annað
hljóð í strokkinn. Það hafði verið kippt í
spotta.
Þegar stjórnarmyndunin tókst hafði ég orð á því að
þetta gæti orðið frjálslyndasta ríkisstjórn Íslandssög-
unnar. Formaður Sjálfstæðisflokksins tók varfærnislega
undir það, sem kom mér á óvart. Auðvitað höfðum við
fundið að eftir því sem á leið þyngdist undir fæti þegar
við töluðum um að hleypa ætti neytendasjónarmiðum að
í landbúnaði. Markaðsleið í stað auðlindagjalda í sjávar-
útvegi vakti takmarkaða hrifningu, þó svo að hún hafi
þann óumdeilanlega kost að gjöldin endurspegla að-
stæður í greininni á hverjum tíma. Mest komu þó á óvart
dræmar undirtektir við stöðuga mynt, sem hefur þó
lengi verið stefna landsfunda Sjálfstæðisflokksins.
Samstarfið í ríkisstjórninni gekk ágætlega. Stundum
þurfti að ná málamiðlunum, en það tókst.
Ítrekað gerðist það þó, að þegar sátt hafði
náðst innan ríkisstjórnarinnar, þurfti ég að
hefja nýjar samningaviðræður við hóp Sjálf-
stæðisþingmanna sem höfðu aðra skoðun.
Sem dæmi má nefna hugmynd mína um að
lækka almennan virðisaukaskatt í 22,5% sam-
tímis því að viðskiptavinir ferðaþjónustu
færðust úr afsláttarþrepi. Þetta hefði bætt
hag almennings með lækkun verðlags og lána
um rúmlega hálft prósent, auk þess sem at-
vinnugreinar sætu við sama borð.
Jafnframt kom á óvart að hluti Sjálfstæðis-
flokksins var á móti hækkun mengunargjalda
á ökutæki, jafnframt því sem skattaívilnanir
á raf- og tvinnbíla væru festar í sessi í þrjú ár,
en ríkisstjórnin hafði sett sér metnaðarfulla
umhverfisstefnu. Grænir skattar eru rang-
nefni, því að kolefnisgjöld eru í raun greiðsla fyrir að
menga umhverfið.
Það kom sem sé í ljós að innan þingflokks Sjálfstæðis-
flokksins eru tveir flokkar. Á sínum tíma var Sjálfstæðis-
flokkurinn myndaður af Íhaldsflokknum og Frjálslynda
flokknum. Þessir gömlu armar lifa enn góðu lífi. Utan
þings situr svo erkiíhaldið. Íhaldsmennirnir hræðast
markaðslausnir, alþjóðavæðingu og vilja hygla sumum
atvinnugreinum. En íhaldsmenn verða ekki frjálslyndir
með því einu að segjast vera það, fremur en skattahækk-
anir verða lækkanir með því einu að skipta um fyrirsögn.
Benedikt
Jóhannesson
Pistill
Frjálslyndi til skoðunar
Höfundur er stærðfræðingur og stofnandi Viðreisnar.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
FRÉTTASKÝRING
Erna Ýr Öldudóttir
ernayr@mbl.is
Skýrsla innri endurskoðunarReykjavíkurborgar vegnaúttektar á verkferlum ogreglum er varða tilkynn-
ingar og ábendingar sem berast til
Barnaverndar Reykjavíkur, kom út í
fyrradag.
Regína Ásvaldsdóttir, sviðsstjóri
velferðarsviðs Reykjavíkurborgar,
sem hafði óskað eftir úttektinni,
kynnti sama dag í borgarráði að-
gerðaáætlun með tillögum um barna-
verndarúrræði o.fl.
Heildarkostnaður vegna tillagn-
anna í aðgerðaáætlun velferðarsviðs
er áætlaður 51,5 milljónir króna á
ársgrundvelli.
„Að hluta til eru þarna tillögur
byggðar á skýrslu innri endurskoð-
unar Reykjavíkurborgar en að hluta
til eru þetta áherslumál okkar,“ að
sögn Regínu. „Við viljum útvíkka
hópinn sem þarf að skila inn saka-
vottorði. Önnur úttekt á barnavernd-
arstarfi hafði áður verið ákveðin
haustið 2017 og er að koma í fram-
kvæmd núna.“
Sakavottorðs allra aflað
Tillögurnar fela í sér að aflað
verði vottorðs úr sakaskrá fyrir öll
störf á velferðarsviði við ráðningar og
reglulega á ráðningartímanum fyrir
þá sem vinna með börnum og fötl-
uðum. Þegar sé hafinn undirbúningur
á uppsetningu rafræns ábendingar-
hnapps á vefsíðu Reykjavíkurborgar.
„Við erum með þessu að auka að-
gengi að barnaverndaryfirvöldum og
viljum leggja áherslu á vandaða
greiningu því að við vitum að þetta
mun fjölga tilkynningunum, en viljum
stíga varlega til jarðar.“
Næturvaktir í sólarhrings-
úrræðum Barnaverndar Reykjavíkur
verði mannaðar tveimur starfs-
mönnum í stað eins. Í fræðsluáætlun
velferðarsviðs verði reglubundin
fræðsla til starfsmanna um kyn-
ferðisbrot gagnvart börnum ásamt
rannsóknum og viðbrögðum.
Sérstakur viðtalsvísir
Verkferlum og kröfulýsingum
verði breytt þannig að skimun fyrir
ofbeldi með sérstökum viðtalsvísi
verði hluti af verklagi í vinnu með
börnum og unglingum, en Regína
segir þessa skjólstæðinga vera nú
þegar í reglulegum viðtölum og að
skimuninni yrði bætt þar inn.
Ráðgjöf og stuðningur við
stjórnendur verði aukinn með eflingu
mannauðsþjónustu velferðarsviðs og
tveimur stöðugildum verði bætt við
mannauðsþjónustuna til að ná utan
um aukið álag vegna breytinga á
verkferlum og öflunar sakavottorða.
Huga þurfi að erlendum starfs-
mönnum í ríkari mæli en hefur verið
gert en erlendar konur hafa sér-
staklega verið í áhættuhópi varðandi
ofbeldi og áreitni.
Búið sé að undirrita samning við
Capacent og RR ráðgjöf um úttekt á
barnaverndarstarfi á vegum Reykja-
víkurborgar til að fá faglegt og hlut-
laust mat á skipulagi barnaverndar-
starfs í Reykjavík, barnaverndar-
úrræða, starfsumhverfi og verka-
skiptingu.
Kröfulýsingar fyrir sólarhrings-
úrræði barnaverndar verði settar í
forgang, sem séu rammi um starf-
semina og stuðli að samræmingu
þjónustu, setji gæðaviðmið, skilgreini
umboð, veiti yfirsýn, tryggi öryggi og
auki skilvirkni. Í áhættugreiningu
varðandi sólarhringsstofnanir fyrir
börn og unglinga verði vaktir, starfs-
mannahald, húsnæði, öryggismenn-
ing og boðleiðir metnar. Innri endur-
skoðun veiti ráðgjöf um framkvæmd
hennar. Verkefnastjóri verði svo ráð-
inn tímabundið til þess að innleiða að-
gerðaáætlunina.
Ábendingahnappur
og skimunarviðtöl
Morgunblaðið/Kristinn
Borgartún Sakavottorða allra starfsmanna velferðarsviðs borgarinnar
verður aflað verði tillögurnar í aðgerðaáætluninni samþykktar.
Í janúar 2013 skipaði borgar-
stjóri starfshóp til að yfirfara
verklag vegna ráðninga starfs-
fólks til umönnunarstarfa og til
starfa með börnum og ungling-
um hjá Reykjavíkurborg.
Í júní 2015 skilaði starfshóp-
urinn skýrslu með ítarlegum til-
lögum, þar sem starfsmenn
borgarinnar hefðu þurft að
veita heimildir fyrir að ýmsar
upplýsingar um þá yrðu sóttar í
sakaskrá, m.a. vegna ávana- og
fíkniefnabrota. Í þessum til-
lögum er einnig að finna hnapp
á heimasíðu Reykjavíkurborgar
til að senda inn tilkynningar um
ofbeldisbrot. Borgarfulltrúar
hófu umræður og spurningar er
vörðuðu hæfniskröfur umsækj-
enda, hvort þær gengju ekki of
langt, t.d. lengra en lög. Hluta
tillagnanna var vísað til starfs-
hóps um meðferð persónu-
upplýsinga. Þessar tillögur
höfðu ekki verið teknar til af-
greiðslu hjá borgarráði á ný.
Þóttu ganga
allt of langt
TILLÖGUR STARFSHÓPS
FRÁ 2015 STOPPUÐU