Morgunblaðið - 10.05.2018, Blaðsíða 66

66 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. MAÍ 2018
Rafport ehf • Auðbrekka 9-11 • 200 Kópavogur • Sími 580 1900 • rafport@rafport.is
Með free@home hefur aldrei verið auðveldara og
hagstæðara að stjórna heimilinu, sumarbústaðnum
eða fyrirtækinu.
Ertu að byggja, breyta eða bæta?
Endilega kynntu
þér málið.
Snjalllausnir – nútíma raflögn
AF GRIKKLANDI
Helgi Briem
Sæmundsson
Við ströndina í Kardamili stendur
lítið hús úr steini. Þar er eldhús og
hreinlætisaðstaða fyrir gesti sem
eru í baði í sjónum fyrir framan.
Húsið stendur á stórum akri þar
sem gömul ólífutré og nokkur mór-
berjatré með blaðríkum krónum
veita skugga fyrir um 20 stór borð
fyrir gesti fyrir framan kjarna-
húsið. Staðurinn heitir Elies og er
jafnan opnaður um páska og er ein-
göngu með borð úti, undir ólífu-
trjám. Nú er hann að fyllast af
gestum því djasshljómsveit með sjö
hljóðfæraleikurum og söngkonu er
að undirbúa sig fyrir konsert, sem
er einn af yfir áttatíu tónleikum í
Kardamili á einni viku; þeir fyrstu
hefjast klukkan 10 á morgnana og
þeir síðustu ekki fyrr en klukkan
11 á kvöldin meðan á hátíðinni
stendur. Sólarlagið, sem er séstak-
lega fallegt á þessum stað, er á
þessum tíma árs um klukkan 18.
Fólkið hér mælir sér gjarnan mót
eftir tímasetningu á borð við „þeg-
ar sólin er tvær fingurbreiddir yfir
sjónarhring“.
Beint flug frá Noregi
Hljómsveitin sem er að hefja leik
er frá Sarpsborg í Noregi. Og það
eru aðallega Norðmenn sem hafa
staðið fyrir þessu festivali síðustu
fjögur ár. Nú í ár er hefst fimmta
djasshátíðin í Kardamili 12. maí.
Og fjölmargir Norðmenn sækja
hátíðina enda er beint flug vikulega
á milli Osló og Kalamata á þessum
tíma, og allt sumarið, en Kalamata
er stærsta borg á Suður-Pelopon-
nes skaga. Kardamili er í 37 km
fjarlægð frá flugvellinum þar en
250 km frá Aþenu, með hraðbraut
nær alla leið.
Ferðamenn stoppa ekki margir í
Kalamata, heldur taka oft bíla-
leigubíl og halda áfram veginn yfir
400 metra hátt fjall suður af Kala-
mata. Eftir 25 km ferð opnast
glæsilegt útsýni til suðurs yfir alla
ströndina og rúmlega 10 þorp, sem
sitja eins og perlur við ströndina,
mörg önnur eru uppi í fjöllunum, í
allt að 500 metra hæð. Hæsti tind-
ur fjallahryggsins Taigetos nær
2450 metra hæð. Af þessum þorp-
um er Kardamili mest áberandi.
Þorpið á friðuðu svæði
Þetta svæði heitir Mani, var áður
mjög einangrað og hefur verið við-
fangsefni nokkurra rithöfunda, sem
skrifuðu gjarnan um sjóræningja
og blóðhefndir á fyrri öldum. En
það er gömul saga sem nú er fyrir
löngu búin. Af þessum höfundum
er Bretinn Patrick Lee Fermor
frægastur fyrir ferðabækur sínar.
Hann barðist í stríðinu í gríska
hernum og settist svo að í ellinni í
Kardamili og dó þar og gaf Benaki-
stofnuninni hús sitt við ströndina.
Í Mani er enn hægt að fá gist-
ingu fyrir 20 evrur og veitingar á
veitingahúsum eru samsvarandi
ódýrar. Engin stór lúxushótel eru á
svæðinu, því að það er friðað.
Fiskirækt sem var í undirbúningi
framundan baðströndinni í Karda-
mili var stoppuð af ríkisvaldinu.
Rökin eru augljós: Annaðhvort
gróði fiskiðju eða gróði af ferða-
fólki.
Þess vegna eru mörg húsin göm-
ul og þorpin halda sínum stíl. Hús-
in við aðalgötuna eru flest tveggja
hæða. Neðri hæðin er oft verslun
eða taverne, en á efri hæðinni býr
stundum enginn og henni er ekkert
haldið við. Íbúar Mani eru flestir
fátækir og borða mest ólífur, olíu
og brauð.
Vegurinn frá Kalamata suður til
Mani er krókóttur og þessi mjói
þjóðvegur með tveim akreinum er
auk þess lokaður þegar skrúðganga
eða gleðiganga djasshátíðarinnar
fer fram. Þá myndast biðröð af bíl-
um beggja vegna við þorpið en
enginn mótmælir stöðvuninni. Þessi
skrúðganga hefst klukkan 19, þeg-
ar sólin er sest, og er gengið til
torgsins. Margir bera sólhlífar þótt
að hvorki sé sól eða rigning. Í maí
rignir stundum í einn einasta dag á
svæðinu.
Djass frá morgni til kvölds
Djasshátíðin var stofnuð fyrir
fimm árum af hinum norska Sarps-
borg Jazzclub og er hún alltaf hald-
in í fyrri hluta maímánaðar. Á
þessu tímabili skín sólin oft allan
daginn, og vikum saman og hitar
hafið við ströndina. Á kvöldin er
loftið gott og þægilegt að sitja úti.
Spilararnir koma frá ýmsum
löndum, Noregi, Grikklandi, Sví-
þjóð, Englandi, Skotlandi, Banda-
ríkjunum og Argentínu, en þó eru
flestir frá Noregi. Þeir spila oft í
ýmsum hópum þó að þeir komi
upphaflega með einhverri annarri
grúppu.
Oslo Swingers Club býður upp á
sjóferð með partýskipi tvo dagana,
með inniföldum hádegismat og
stoppum til að synda í sjónum .
Það er sú eina skemmtun hátíðar-
innar sem rukkað er fyrir.
Á meðan á hátíðinni stendur eru
eins og fyrr segir djasstónleikar á
daginn og fram á kvöld, á litlum
sem stórum veitingahúsum og að-
gangur er allsstaðar ókeypis. Veit-
ingastaðirnir eru yfirleitt einfaldir,
enda er talsvert af fátæku fólki
þarna og flestir staðirmir eru lok-
aðir yfir veturinn. Útlendingar
segja oft að Grikkir séu latir og lifi
allan daginn sitjandi fyrir utan
kaffihúsin. En raunsæir telja þetta
misskilning, því að ólifuuppskeran
tekur bara einn mánuð og þeir sem
sitja út á kaffihúsunum eru að bíða
eftir næstu uppskeru.
Sumarleyfisparadís
Þegar komið er frá Kalamata til
Kardamili er fyrst að fara yfir litla
brú við jaðar bæjarins. Undir henni
er á, sem flytur bara vatn á vet-
urna, en nú er enginn snjór lengur
nema í háfjöllunum. Ef gengið er
upp árfarveginn er eftir eins til
tveggja tíma göngu komið að
gömlu kaustri, sem virðist vera í
eyði, þar er oft enginn heima.
Klaustrið er frægt fyrir að eiga
gamalt upprunalegt handrit af
kafla úr Lúkasar-guðspjalli, ritað á
pergament. Nú er handritið fyrir
löngu komið á safn, en afrit á
pergamenti geta gestir skoðað.
Vegurinn til baðstrandarinnar
við Kardamili liggur frá torginu yf-
ir farveg árinnar.
Nóg framboð er af húsnæði fyrir
gesti nema í ágúst, þegar allir
Grikkir fara samtímis í frí. Þá er
ekki hægt að fá kústaskáp á leigu,
segir þýskur rithöfundur, sem hef-
ur búið þarna í yfir 30 ár. Fáir
leigubílar eru til staðar, en mælt er
með því að taka bílaleigubíl frá
flugvelli eða frá Kardamili og njóta
þess að skoða umhverfið.
Á nokkrum stöðum við ströndina
eru vatnsmiklar lindir, sem
streyma upp úr hafinu og sumar
um 100 metra frá baðströndum en
yfir lindunum bólgnar hafflöturinn
og sundfólk getur þá forðast þetta
ískalda vatn ef það vill. Á þessum
tíma ársins liggur snjór á tindi
Taygetos en bráðnar fljótt, þetta
kalda vatn er þó langan tíma að
komast niður á láglendið, mest neð-
anjarðar. Það kemur sér vel á
sumrin, þegar oft rignir ekki vikum
saman. Þessu vatni svo og rigning-
arvatni safna bændurnir yfir vet-
urinn í vatnsgeymslur, oftast úr
steini. Þeir nota það sem neyslu-
vatn og til að vökva gróðurinn.
Vatnsgeymarnir kallast zisterne en
til þess að úr þeim komi drykkjar-
vatn, þarf að hreinsa það vel.
Og það væsir ekki um þá gesti
sem sækja djasshátíðina heim, í
sólbjart og hlýtt vorið í Kardamili.
Djassað í sólbjörtu grísku vori
 Í maímánuði ár hvert er að undirlagi Norðmanna haldin djasshátíð í Kardamili á Grikklandi
 Hljóðfæraleikarar frá mörgum löndum koma fram í bænum en norskir eru þar í meirihluta
Tónaflóð Djasshljómsveit leikur við veitingastaðinn Elies, í skugga trésins.
Götudjass Frá morgni til kvölds gleðja listamenn vegfarendur með spili.
Ljósmynd/Helgi Briem Sæmundsson
Skrúðgangan Tónlistarmenn og tónlistarunnendur sameinast í skrúðgöngunni sem er ein af hápunktum djasshátíðarinnar í Kardamili.