Morgunblaðið - 10.05.2018, Blaðsíða 70

70 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. MAÍ 2018
Árni Matthíasson
arnim@mbl.is
Í bókinni 261 dagur rekur Kristborg
Bóel Steindórsdóttir 261 dag í lífi
sínu og átta dögum betur; byrjar
söguna síðla árs 2015, átta dögum
áður en hún fer í fóstureyðingu og
skilur við sambýlismann sinn og
barnsföður sama daginn, og síðan
261 dag sem hún er að glíma við sorg
og lamandi depurð. Eins og hún lýsir
bókinni er engu logið og engu bætt
við og ekkert dregið undan.
Kristborg segist hafa skrifað texta
síðan hún man eftir sér og í þessu til-
felli hafi skrifin verið hennar líflína
út úr ömurlegum aðstæðum. „Þegar
ég horfi til baka man ég varla eftir
fyrstu dögunum af því að ég bauð
sjálfri mér upp á tvöfaldan skell,
fóstureyðingu og sambandsslit á
sama sólarhringnum. Ég skrifaði í
rauninni til að komast í gegnum
hvern dag, þetta var mín leið til að
lifa af óbærilega klukkutíma og daga
og ég tók þetta ekki í dögum, ég tók
þetta í kortersskömmtum.“
– Þú skiptir bókinni niður eftir
dögum, frá – 8 til 261, og fyrir vikið
er hún eins og dagbók.
„Ég hef ekki skrifað dagbók áður,
en þarna skrifaði ég bara og mér
finnst það svolítið súrrealískt, þegar
ég horfi til baka, að ég hafi gert það.
Ég skrifaði dagbók frá degi eitt,
opnaði bara Word-skjal í tölvunni
minni og byrjaði að skrifa um það
hvernig mér leið.
Ég veit ekki hvenær sú hugmynd
kviknaði svo að gera eitthvað með
þetta en sennilega var það á fjórða
eða fimmta mánuði. Svo varð sú hug-
mynd til í spjalli við hana Sigríði
Láru, sem var þá búin að stofna Bók-
staf, lítið bókaforlag hérna fyrir
austan, um að hún myndi gefa bók-
ina út. Í september í fyrra, þegar
bókin var í raun tilbúin, lenti ég aft-
ur á móti á vegg.
Það var tveimur árum eftir sam-
bandsslitin og ég var löngu farin að
fúnkera. Ég var á heilsugæslunni,
hafði farið í venjulega blóðprufu, og
svo stend ég þarna og varð allt í einu
bensínlaus, gat ekki meira. Ég man
að ég sagði steinhissa við hjúkrunar-
fræðinginn: af hverju núna, af
hverju gerðist þetta ekki fyrir ári, ég
hefði skilið það þá. Það er þó bara
mjög eðlileg og algeng skýring að
þetta gerist bara, maður er bara bú-
inn með allt, búinn að keyra sig
áfram á síðustu bensíndropunum og
olían búin og allt.“
Bakkaði út úr jólabókaflóðinu
„Það var undarlegt að lenda í
þessu og ég tók þá ákvörðun að
bakka út úr jólabókaflóðinu. Ég sá
að ég var ekki manneskja til að
standa undir bæði almennu kynning-
arferli og ati og líka að ég veit að
bókin er og verður umdeild og ég
átti ekki það bensín til að standa í
þessu. Í dag sé ég að þetta var gæfu-
spor, nú er ég staðin upp og til í slag-
inn.“
– Þú nefnir það í bókinni, og kem-
ur oft að því, að skilnaður er eins og
að maki hafi dáið og ekki bara ein-
hver einn einstaklingur, „heldur
skolast heil fjölskylda í burtu á einu
bretti, sem og sameiginlegir vinir oft
og tíðum“ eins og þú orðar það.
„Þetta er í rauninni punkturinn
sem ég gekk út frá þegar ég ákvað
að gefa út þessa bók. Guðný Hall-
grímsdóttir, prestur fatlaðra, hefur
rannsakað þetta og skrifaði ritgerð
um það að sorgarferlið er nákvæm-
lega það sama. Það eina sem skilur
að er að samfélagið stendur ekki
með þér í skilnaði.
Ef þú missir maka þá syrgja allir
með þér; það fer oft í gang söfnun,
fólk býðst til að þrífa fyrir þig eða
taka börnin, er á vaktinni – er hjá
þér jafnvel heilu sólarhringana, það
er formleg sorgarathöfn sem er jarð-
arför og þá formleg lokun, þú færð
jafnvel veikindafrí í marga mánuði.
Það standa allir með þér. Yfirleitt
færðu líka að sitja í óskiptu búi, þarft
ekki að flytja út af heimilinu. Sam-
félagið hlúir að þér og vinirnir
standa þétt við bakið á þér.“
„Þegar þú skilur
færðu sama áfallið“
„Þegar þú skilur færðu sama áfall-
ið, maki þinn er tekinn út úr lífi þínu.
Stundum eru líka svik ofan á allt
saman og stundum sérðu maka þinn
fara í fangið á annarri manneskju.
Fólk á mínum aldri er kannski líka
að missa börnin til hálfs. Það verður
til ný heimsmynd, það er rifist um
húsið og það þarf að skipta innbúi,
það passar ekki lengur að fara í kaffi
til tengdó, þér er hent út úr mat-
arklúbbnum af því að þú ert ekki
lengur hluti af pari.
Allt þetta og svo fyrir utan að fólk-
ið í kringum þig segir: „Þú verður nú
bara að fara að halda áfram, eigum
við ekki bara að fara upp á Esjuna?
Þú hefur svo gott af því að fara út!
Það eru nú fleiri fiskar í sjónum.“
Það myndi enginn segja þetta við
ekkju eða ekkil.
Skilnaðurinn var mér svo mikið
áfall að ég missti hárið, ég missti
minnið og það er fullt af fólki sem
hefur fyrirfarið sér af því að það hef-
ur ekki séð út úr þessum aðstæðum.“
Vantraust í vöggugjöf
– Snemma í bókinni segir þú um
þinn fyrrverandi: „Það væri næstum
auðveldara ef hann hefði dáið. Þyrfti
þá ekki að vera að hugsa allan helvít-
is sólarhringinn um hvað hann væri
að gera.“
„Já, og ég lýsi líka í bókinni hvern-
ig ég fékk þetta vantraust í vöggu-
gjöf, ég treysti ekki heiminum alveg
eins og ég treysti ekki mínum nán-
ustu.
Faðir minn var alkóhólisti og eins
og gengur hjá börnum alkóhólista þá
varð ákveðið traustrof. Ég tek það
með mér inn í mín sambönd, treysti
ekki, og ég var því með þráhyggju að
hann væri að fara eitthvað annað þó
að hann væri kannski ekki að fara
neitt. Eins og ég lýsi í bókinni, og
vona að skíni í gegn, þá átti sumt og
jafnvel margt enga stoð í raunveru-
leikanum. Ég veit að þótt þetta
gangi ekki svo langt hjá öðru fólki þá
kemur þetta alltaf upp: er hann far-
inn að deita? og maður fer að leita á
samfélagsmiðlum. Ég vildi bara að
hann væri dáinn og þá þyrfti ég ekki
að vera með þessar framhaldsá-
hyggjur.“
– Þú ræðir alkóhólisma pabba þíns
í bókinni en líka það að löngu síðar
áttaðir þú þig á því að það var ekki
bara hann sem var vandamálið, held-
ur líka mamma þín.
„Ég áttaði mig á því úti á Balí,
hundrað árum síðar, að reiði mín og
vantraust beindist aldrei að pabba,
þó að hann væri vandamálið – það
var ekki hann sem ég treysti á sem
barn. Rannsóknir hafa sýnt fram á
að maður hlýtur varanlegan skaða af
líkamlegu ofbeldi eða kynferðislegu
og líka af andlegu ofbeldi og það er
andlegt ofbeldi þegar enginn tími er
fyrir barnið því allir eru bara að
verja sig.“
Með ógeðslega mikið
drasl í bakpokanum
„Ég er með svo ógeðslega mikið
drasl í bakpokanum mínum og ég
held að það skipti líka svo miklu
máli. Auðvitað er ég búin að reyna að
fara til allskonar sálfræðinga og eins
og ég segi í bókinni myndi ég vilja
getað farið í opna heilaskurðaðgerð
til að láta hreinsa þetta út. Ég held
að því meira drasl sem þú burðast
með, því meira sem þú hleður í bak-
pokann, því meira verður vanda-
málið. Ef ég hefði verið búin að losa
eitthvað af því væri ég á allt öðrum
stað í dag. Ég vona að ég fari aldrei á
þennan stað aftur og ætla bara ekki
að fara þangað. Ég leyfi mér skella
því fram að sama hvað muni ganga á
í lífi mínu fer ég aldrei á þennan stað
aftur.“
– Það vantar ekki að allir eru með
góð ráð handa þér í bókinni og þú
gengur í gegnum ýmislegt, prófar
allan andskotann, en niðurstaðan er
að það er engin töfralausn.
„Núna finnst mér ég vera orðin
svo sigld,“ segir hún og hlær við.
„Eftir að ég fór í viðtal við Vikuna og
síðan á N4 sá ég mér ekki fært ann-
að en að opna grúppu á Facebook af
því að ég var að taka við svo miklu af
bréfum sjálf að ég gat ekki sinnt
þeim, því vandinn er þarna úti. Í
grúppunni er fólk að kasta á milli sín
ráðum, en það er engin töfralausn.“
„Opnaði mig fyrir
þessu sorgarferli“
„Það sem ég gerði var að ég opn-
aði mig fyrir þessu sorgarferli, leyfði
þessu að flæða yfir mig og reyndi
ekki að stjórna því. Guð hjálpi þér ef
þú reynir að hoppa yfir þetta, það
kemur bara í bakið á þér seinna. Ég
held að besta gjöf sem fólk sem er að
skilja getur gefið sér er að gefa sér
tíma til að syrgja, átta sig á þessum
nýju aðstæðum og vinna að því að
elska og virða sjálft sig og þá
kannski verður það einhvern tímann
tilbúið að hefja nýjan kafla.
Algengasta lausnin er að rúlla sér
á hina hliðina og yfir í nýtt samband,
því það er ekkert betra en nýtt sam-
band til að blörra allar vondu tilfinn-
ingarnar, það er svo æðislegt þegar
þú kynnist nýjum maka. Þá ertu
hinsvegar bara að setja sorgina á
pásu. Ég las svo viðtal við Heru
Björk í Man þar sem hún er að tala
um þessi tvö ár sem sérfræðingar
hafa komið sér saman um að þurfi til
að lenda á löppunum og í viðtalinu
segir hún einmitt að það sé svo
ósanngjarnt að draga nýjan maka
inn í uppgjör á gömlu sambandi. Við
vitum alveg að storminn hefur ekki
lægt eftir þrjá mánuði og hversu
rómó er það að bjóða nýjum maka að
vera í storminum af einhverju gömlu
sambandi.
Í dag er ég orðin svo vandræða-
lega sátt við að vera ein að ég nýt
þess og þá kannski verð ég einhvern
tímann tilbúin.“
Opnaði mig fyrir sorginni
Skilnaður er iðulega í raun eins og maki hafi dáið
og ekki bara einhver einn einstaklingur, heldur
heil fjölskylda og sameiginlegir vinir. Depurðin
sem fylgir skilnuðum er þó ekki viðurkennd af
samfélaginu þó að hún geti verið lamandi og lífs-
hættuleg. Kristborg Bóel Steindórsdóttir fjallar
um sinn skilnað í bókinni 261 dagur og þá leið
sem hún rataði út úr sorginni.
Ljósmynd/Jónína G. Óskarsdóttir
Uppgjör Kristborg Bóel Steindórsdóttir skrifaði til að komast í gegnum
hvern dag: „Þetta var mín leið til að lifa af óbærilega klukkutíma og daga.“
Markmið okkar er að spara
viðskiptavinum tíma,
fyrirhöfn og fjármuni.
VANTAR ÞIG STARFSFÓLK
Handafl er traust og fagleg
starfsmannaveita með
margra ára reynslu á markaði
þar sem við þjónustum
stór og smá fyrirtæki.
Við útvegum hæfa
starfskrafta í flestar
greinar atvinnulífsins
Suðurlandsbraut 6, Rvk. | SÍMI 419 9000 info@handafl.is | handafl.is