Skírnir - 01.04.2010, Blaðsíða 222

um margt mislagðar hend ur að mín um dómi þegar á leið — og að þáttur
bókmenntafélagsins Máls og menn ingar í þeirri sögu var mjög merkilegur.
Ég er hinsvegar ekki að skrifa sögu vinnu staðar Sigfúsar Daða sonar heldur
skáld skapar sögu hans, og það er bjarg föst sannfæring mín að hún verði
ekki rituð af heilindum nema fjallað sé um ófull nægju Sigfúsar og — já —
‚sambúðar vandann‘ á þeim bæ. Hvernig ætti öðruvísi að skýra að hann dró
að birta mörg ljóð sín í tuttugu ár eða meira og hugleiddi árum saman að
gefa þau út í örsmáu upplagi á eigin vegum handa vinum sínum en ekki hjá
því forlagi sem hann vann hjá og gefið hafði út fyrstu bækur hans tvær (L
252, 30. nmgr., og 324)? Og hvað um ljóð eins og „Eftir spurn eftir nýjung -
um“ eða kvæðisbrotið um stíg ana sem liggja úr Skóla vörðu holti niður að
sjó (L 367)? Eða hvernig á að skýra það að veigamestu bók mennta ritgerðir
Sigfúsar eru samdar fyrir eða eftir dvöl ina hjá Máli og menn ingu? Og svo
mætti áfram telja. Þetta kom þó auðvit að ekki í veg fyrir að oft væri glatt á
hjalla á kaffi stofunni á Laugavegi 18 (S 332).
Þegar ég tala um ‚innri útlegð‘ Sigfúsar hjá Máli og menn ingu (L 252)
legg ur Berg ljót orð mín út á þann veg að ég sé að setja jafnaðarmerki milli
Máls og menn ingar og al ræðis ríkj a. Ég skal játa að mér þykir það óboðlegur
útúr snúningur. Að sjálfsögðu var Sigfús frjáls maður og enginn gat bannað
honum að fara hefði hann kosið það. Hann hug leiddi það öðru hverju en
kaus að gera það ekki. Hann var ekki „fjötraður“ (S 333) en hinsvegar
bundinn forlaginu tryggðaböndum sem erfitt var að slíta. Hann vildi því
vel og fann til ábyrgðar gagnvart því. Til skilnings á því sam bandi duga
eng ar einfaldanir.
Reyndar er mér fullljóst að ýmsar ályktanir mínar um sambúðina á Máli
og menn ingu eru nákvæmlega það: ályktanir, enda segi ég í Ljóðhúsum:
„Annars eru sam skipti og skoðanaágreiningur þeirra Sigfúsar og Kristins
vitaskuld efni sem erfitt er að meta, því fátt er um ótvíræðar heimildir“ (L
253). Um ályktanir mínar sumar hverjar segir Bergljót að sér finnist þær
„ganga þvert á (lífs)af stöðu Sig fúsar Daða sonar“ (S 310). Ég reyni þó að
færa fyrir þeim ýmis rök og að sumum þeirra vík ég hér að framan. En gerir
Bergljót sér ljóst að ályktanir hennar eru líka álykt anir?
*
Áður en ég slæ botn í þessa málsvörn mína verður ekki undan því vikist að
fara fáeinum orðum um hugtökin ‚túlkun‘ og ‚skilning‘ sem Bergljót fjallar
um all víða. Eins og fram hefur komið er hún víða ósátt við túlkanir mínar
og vill að les endur fái að vera í friði fyrir þeim. Hún hendir á lofti eftir-
farandi setningu úr Ljóð húsum: „Við gríp um til túlkunar þegar við skiljum
222 þorsteinn þorsteinsson skírnir
Skírnir vor 2010 með Guðna-NOTA_Layout 1 19.4.2010 15:24 Page 222