Skírnir - 01.04.2015, Blaðsíða 79

79siðbót og sálarangist
þeir understanda riettiliga og med hæfiligum hætti og riettri tru og mein-
ingu hantiera. sem þetta bruka. muni þeim hungrudum salum til endur-
næringar og hialpar. eptir þvi sem Christus hefur oss sialfur iatad (Íslenzkt
fornbréfasafn XII 1923–1932: 693).
Því lýsti hann yfir að hann mundi flytja páskamessuna að lúth-
erskum hætti „i gudz trausti og heilags anda nad tilkalladri“. Þetta
sagði hann væri ekki gert af óhlýðni við „heilaga almenniliga kirkiu.
heilaga kristni. eda hennar yfermenn. helldur til hlydni vid gud og
hans blod. og holluztu vid minn herra kongen[n] kong Kristian
Frid riksson“ og mundi hann halda nýbreytninni „þar til onnur
kristilig skipun a giorizt i almenneligu consilium“ (Íslenzkt forn-
bréfasafn XII 1923–1932: 693).
Sigurður fór utan í erindum föður síns 1534 og aftur 1542 og
dvaldi í bæði skiptin vetrarlangt erlendis. Hefur ekki farið hjá því að
hann hafi kynnst þeim hræringum sem þá voru efst á baugi í
höfuðstað danska ríkisins. Var hann eftir þetta að mestu óvirkur í
aðgerðum föður síns og bræðra til varnar miðaldakristninni í land-
inu. Um vorið 1550 stakk Peder Palladíus (1503–1560) fyrsti lúth -
erski Sjálandsbiskupinn og þar með „kirkjumálaráðherra“ Krist-
jáns III (1503–1559) upp á því að hann eða Ólafur Hjaltason yrði
aðstoðarbiskup Jóns og tæki við biskupsdómi eftir hann. Bendir
það til að ytra hafi Sigurði verið treyst til að stuðla að siðaskiptum
í Hólabiskupsdæmi á svipaðan hátt og orðið höfðu í Skálholtsum-
dæmi. Vissulega varð Sigurður aldrei biskup þótt hann væri tvívegis
til þess kjörinn (Páll Eggert Ólason 1919: 119–124; Vilborg Auður
Ísleifsdóttir 2013: 247). Þó má geta sér til að hann hafi ekki verið
ósnortinn af hræringum aldar sinnar. Páll Eggert Ólason (1883–
1949) taldi framangreint bréf sýna að Sigurður hafi ekki „hneigzt
til lútherskrar trúar“ eða „látið af kaþólskri trú“ fyrir 1554 (Páll
Eggert Ólason 1922: 495). Út af fyrir sig má fallast á þá skýringu.
Jafnvel mætti líta svo á að Sigurður hafi vænst endurreisnar kaþ -
ólskrar kristni í biskupsdæminu og viljað tryggja sig kæmi til upp-
gjörs. Páll Eggert skýrir þó ekki hvað Sigurður var fram að þessu,
það er andstæðingur siðaskiptanna, að einhverju leyti í anda föður
síns eða kaþólskur umbótasinni (reformisti). Slíkir menn væntu þess
að kallað yrði saman almennt kirkjuþing til að setja niður þær deilur
skírnir
Skírnir vor 2015.qxp_Layout 1 16.4.2015 15:46 Page 79