Skírnir - 01.04.2016, Blaðsíða 55

55birtingarmyndir íslams
höfn, París og Moskvu. Íslömsk hryðjuverkasamtök virðast alls
staðar nálæg en Vesturlandabúar standa agndofa andspænis þeim
myndum sem birtast þeim í fjölmiðlum af voðaverkum og trúar-
legri réttlætingu þeirra (Magnús Þorkell Bernharðsson 2005: 15).
Þegar samfélagsumræðan er skoðuð rekst maður strax á þá full-
yrðingu að sambandið á milli stjórnmála og trúarbragða sé allt
annað í hinum íslamska heimi en á Vesturlöndum. Innan vestrænnar
menningar er gerður skýr greinarmunur á trúarbrögðum og stjórn-
málum en þá aðgreiningu er aftur á móti ekki að finna með sama
hætti innan íslams. Af þeim sökum er oft talað um íslam sem póli-
tísk trúarbrögð og því gjarnan haldið fram að rót þessara tengsla
trúar og stjórnmála sé að finna í Kóraninum (Jón Ormur Halldórs-
son 1991: 180–184). Í sögu íslamskra samfélaga hafa þessi tengsl
verið með ýmsum hætti en á 19. og sérstaklega á 20. öld koma fram
hreyfingar sem kveða skýrt á um mikilvægi þeirra. Í kjölfarið hefur
krafan um að gera Kóraninn og/eða sjaría-lögin að lagalegum
grund velli samfélagins verið áberandi og hefur svo orðið í sumum
íslömskum samfélögum samtímans (Magnús Þorkell Bernharðsson
2005: 17–18). Aftur á móti er umdeilt hvernig beri að túlka og út-
færa þessi tengsl. Hafa ber í huga að minnihluti múslíma er fylgjandi
kröfum róttækra hreyfinga á borð við al-Kaída um trúarleg stjórn-
mál. Margir múslímar álíta samfélagssýn slíkra hreyfinga „vera í al-
gjöru ósamræmi við kenningar íslams og telja að þær muni skerða
frelsi venjulegs fólks verulega“ (Magnús Þorkell Bernharðsson
2005: 19).
1.2. Afmörkun efnis og efnistök
Venjulegur Vesturlandabúi á eðlilega erfitt með að ná hér áttum. Í
þessari grein er gerð tilraun til að skoða umræðuna og draga fram
nokkrar meginlínur. Þeirri aðferð er beitt að skoða aðgengileg rit um
efnið og beina sjónum að umfjöllun höfunda um samband trúar og
stjórnmála í íslam. Ef sjónarhornið er þrengt enn frekar, þá er hér
kannað hvernig eining trúar og stjórnmála í íslam rekst á vestræna
aðgreiningu veraldlegs og andlegs valds. Rýnt er í rit á íslensku og
skírnir
Skírnir vor 2016.qxp_Layout 1 18.4.2016 12:59 Page 55