Saga - 2008, Blaðsíða 16

unnur mar ía b erg sve in sdótt i r16
um að ræða fólk sem á sjöunda áratugnum var á milli sextugs og sjö-
tugs og var því komið í fullorðinna manna tölu þegar átökin áttu sér
stað. Þó var einnig safnað nokkru af frásögnum fólks sem var á
barnsaldri í borgarastyrjöldinni og deildi fjölskyldusögu sinni með
viðmælendum. Ég tel það hafa verið afar skynsamlega ákvörðun að
safna þessu efni. Þegar ég tók svo sjálf viðtöl við fólk á níunda og
tíunda áratugnum átti það ekki í neinum erfiðleikum með að segja
sögu sína og skýra frá því hvernig það túlkaði atburð ina.
— Ég heimsótti einmitt finnska Þjóðminjasafnið í morgun og fannst mjög
athyglisvert að þar er nánast enga umfjöllun að finna um borgarastyrjöld -
ina.
Þetta er góð athugasemd. Það er í raun mjög athyglisvert að hin
opinbera saga skuli enn vera svo þögul um þessa atburði. Það er
auðvitað fjallað um þetta tímabil í Stríðssafninu hér í Helsinki, þar
sem hernaðarhlið borgarastyrjaldarinnar er krufin. Það var hins
vegar fyrst árið 2001 sem Þjóðminjasafnið rauf þögnina sem ríkt
hafði um borgarastyrjöldina en þá aðeins með því að bæta einum
sýningarglugga við fastasýninguna.
Sama máli gegnir um virkið í Suomenlinna, víggirtum eyjaklasa
rétt utan við Helsinki. Suomenlinna gegndi hlutverki fangabúða
árið 1918 þar sem yfir tíu þúsund manns voru fangelsaðir. Þar af
létust um fimmtán hundruð. Það var þó ekki fyrr en árið 2004 að
þessum fórnarlömbum var reist minnismerki.
Viðurkenning á þeim atburðum sem áttu sér stað árið 1918 er
ferli sem enn sér ekki fyrir endann á. Mjög lengi voru minnismerk-
in sem rauðliðum voru reist án nafna, en nú er farið að bæta nöfn-
um þeirra föllnu á þau. Það er mikilvægur hluti heilunarferlisins að
hinir föllnu njóti sýnileika, burtséð frá því með hvorri fylkingunni
þeir börðust. Hluti af verkefninu Fórnarlömb finnsku borgara styrjald -
ar innar var gerð gagnabanka þar sem nöfn allra þeirra sem létust í
borgarastríðinu eru skrásett. Í Tampere hefur verið unnið að því að
koma af stað hugmyndafræðilegri samræðu á milli rauð- og hvít -
liða, en á landsvísu er sú samræða enn ekki hafin. Opinberlega reis -
um við fylkingunum enn sitt minnismerkið hvorri og minn ingar -
athafnir og umræða fer fram í tvennu lagi. Ég trúi því að sú stund
komi að við getum horfst í augu við þessa atburði sem þjóð, en við
þurfum að bíða hins rétta tíma. Til þess að sá tími megi koma er
virk og ígrunduð þátttaka fræðimanna hins vegar afar mikilvæg.
Saga haust 2008 nota:Saga haust 2004 - NOTA 25.11.2008 15:37 Page 16