Saga - 2006, Síða 14

afar virkt samráð við grasrótina, ef svo má segja, og vann með
safnafólki við gerð skýrslunnar á opinn og lýðræðislegan hátt.
Skýrslan var fyrst gefin út í janúar árið 1997 og olli þá nokkrum titr-
ingi innan stjórnarinnar [David setur hljóðan] — en henni var vel
tekið innan fræðaheimsins. Já, til að útskýra það nánar verður að
segjast eins og er að skýrslan var ekki unnin að frumkvæði ríkis-
stjórnarinnar, heldur mætti ég töluverðu mótlæti við gerð hennar
og kynningu. Á þeim tíma var íhaldssöm stjórn við völd og sam-
kvæmt þeim fyrirmælum sem ég fékk frá embættismönnum menn-
ingarráðuneytisins líkaði þáverandi ráðherra ekki við tilvísanir í
skýrslunni til fjölþjóðlegs eðlis samfélagsins á Bretlandi eins og það
er nú. Að sama skapi var mér tjáð að ráðherra hefði efasemdir um
vísanir til samfélagslegs hlutverks safna og þess að söfn mótuðu
þjónustu sína í samræmi við þarfir þess samfélags sem safnið þjón-
ar. Að því er virðist taldi hin íhaldssama stjórn skýrsluna gera sam-
félagslegri ábyrgð og tengingu hennar við fjölbreytni hins fjölþjóð-
lega samfélags Bretlands nútímans of hátt undir höfði. Var skýrslan
talin of róttæk að þessu leyti — og talin vísa um of til málefna ólíkra
menningar- og þjóðfélagshópa, sem og til hugmynda um það hve
langt söfn ættu að ganga í því að ná til fólks og þjóna samfélaginu.
En það er staðreynd að samfélag okkar er orðið afar fjölþjóðlegt og
innan þess eru hópar sem telja sig ekki eiga neitt að sækja á söfn,
eða telja sig jafnvel óvelkomna þar. Í raun má segja að um sé að
ræða mannréttindamál, þá spurningu hverjir eigi að hafa aðgang
að menningunni og hverjir eigi að njóta hennar. Andstaðan við
þessa þætti skýrslunnar var það mikil að um tíma leit út fyrir að ef
umrædd atriði yrðu ekki klippt út úr skýrslunni yrði ekkert af út-
gáfu hennar.
Þessi klemma var leyst með því að myndaður hafði verið 30
manna stýrihópur um skýrsluna, skipaður sérfræðingum um mál-
efnið, sem studdi það viðhorf að halda skyldi hinum fjölþjóðlegu
og samfélagslegu vísunum inni í skýrslunni. Meðal fulltrúa í þess-
um stýrihópi voru aðilar sem ráðherra bar traust til og á endanum
var skýrslan samþykkt án þess að þessi atriði væru tekin út.
Það sem studdi það viðhorf að halda bæri inni vísunum til fjöl-
þjóðlegs samfélags á Bretlandi og samfélagslegs hlutverks safna var
það að skýrslan hafði verið unnin á mjög lýðræðislegan hátt og að
svo margir höfðu komið að gerð hennar sem raun bar vitni. Við
stjórnarskiptin síðar á árinu 1997, þegar stjórn Verkamannaflokks-
ins undir forystu Tonys Blairs tók við völdum, kviknaði aftur áhugi
D AV I D A N D E R S O N14
Saga vor 2006-NOTA-2 26.4.2006 17:26 Page 14