Saga - 2006, Qupperneq 71

mennum lesendum en önnur báru skýr einkenni áróðurs gegn kaþ-
ólsku kirkjunni. Þeirri söguskoðun sem útgáfa Rafns þótti staðfesta
var því óðum að vaxa ásmegin þegar hinn kaþólski Blackwell gaf út
verk sitt, og því kemur kannski ekki á óvart að hann skuli gera sér mat
úr henni, en einn þeirra kafla sem hann hefur skrifað í Northern An-
tiquities ber heitið „Colonization of Greenland, and the discovery of
the American continent by the Scandinavians“. Og umfjöllun
Blackwells er ekki beinlínis lof um fræðimennsku C.C. Rafns sem
hann segir ganga allt of langt í túlkunum sínum og hrapa að ályktun-
um blindaður af föðurlandsást. Þannig nægi Rafn ekki að sýna fram
á að norrænir menn hafi af tilviljun fundið ýmis lönd í Norður-Amer-
íku heldur reyni hann að færa sönnur á það með textafræðilegum út-
úrsnúningi að „fund“ Nýfundnalands megi rekja til ferðar Johns
Cabots til Danmerkur í lok 15. aldar og upplýsinga um siglingar nor-
rænna manna sem hann hafi komist yfir þar. Blackwell bendir hins
vegar á hve margt sé á huldu um þá sögu og því séu engar forsendur
fyrir slíkum ályktunum. Af svipuðum toga er gagnrýni Blackwells á
kenningu Finns Magnússonar, leyndarskjalavarðar í Kaupmanna-
höfn, um ferð Kólumbusar til Íslands árið 1477 og hvernig hann hafi
í þeirri ferð fengið upplýsingar sem urðu til þess að hann ákvað að
leita landa í vestri:12
Það yrði ekki örðugt verkefni að sýna fram á að þessi kenning
er álíka veik og kenning Rafns um Cabot. Hins vegar munum
við eingöngu beina athyglinni að því að hún byggir á þeirri
röngu tilgátu að Kólumbus hafi ætlað sér að uppgötva eða
enduruppgötva vestrænt meginland. Sannleikurinn er aftur á
móti sá að allt fram í andlátið ímyndaði hann sér að Vestur-
Indíur og Terra Firma væru austlægustu svæði Asíu […] leið-
in sem víst er að Kólumbus valdi á sinni fyrstu ferð var ekki í
áttina að Vínlandi, heldur í áttina að „löndum þar sem krydd-
jurtirnar vaxa“, löndunum sem hann hefði siglt til hefði Amer-
íka ekki orðið á vegi hans. Ameríkufundur hans var, satt að
segja, hrein og bein tilviljun.13
N O RT H E R N A N T I Q U I T I E S O G B L A C K W E L L 71
12 Finnur hafði fyrst sett hugmyndina fram árið 1813 og síðar í ítarlegri ritgerð
árið 1833 um verslun Englendinga á Íslandi. Fyrri ritgerð Finns birtist í danska
tímaritinu Athene en sú síðari ber heitið „Om de Engelskes Handel og Færd
paa Island i det 15 Aahr.“ og birtist í öðru hefti af Nordisk Tidsskrift for Old-
kyndighed.
13 „It would be a very easy task to show that this theory is equally as ground-
less as that of Mr. Rafn respecting Cabot. We will, however, merely observe
Saga vor 2006-NOTA-2 26.4.2006 17:26 Page 71