Saga - 2006, Page 173

hærðir strákar hefðu sérstakt hlutverk við skólann, reyndar þurfti
maður ekki að vera rauðhærður því það nægði að vera smávaxinn og
í níunda bekk. Þeir sem voru elstir í skólanum og réðu mestu þurftu
nefnilega að hafa þræl. Þeir sem voru ráðnir í það starf sóttust ekki
eftir því heldur var manni úthlutað starfsskyldum til eins árs í senn.
Ég fékk að vita hvert mitt hlutverk var strax fyrstu vikuna þegar einn
annarsbekkingurinn heimsótti mig inn á herbergið mitt. Í aðalatrið-
um voru starfsskyldur mínar eftirfarandi: Að halda herberginu hans
hreinu og sjá um að setja fötin hans í þvott. Sækja þvottinn hans þeg-
ar hann var tilbúinn. Smygla einhverju matarkyns út úr borðsalnum
ef hann mætti ekki í matar- og kaffitíma. Ræsa á morgnana. Fara í tó-
baksleitir fyrir hann — en það var mikil þörf á slíku þegar nemend-
ur urðu tóbakslausir vegna ófærðar eða annarra orsaka. Fara í viku-
legar ferðir inn í Egilsstaði til að kaupa nauðsynjar en leyft var að
„safna í rútu“ til að komast til að kaupa nauðsynjar sem ekki voru
seldar í skólanum. Þegar maður fékk pakka að heiman þá átti að
skila honum óopnuðum til yfirmannsins — en það var nærri því
dauðasök að bregðast þeirri skyldu. Láta móður sína senda pakka
með ýmsu góðgæti sem hann taldi sig þurfa á að halda. Ef vel tókst
til í þessu atriði fékk góður og hlýðinn þræll síðan að njóta þess og fá
eitthvert lítilræði úr hverri sendingu. Til að gera langa sögu stutta þá
þurfti þrællinn að verða við hverri bón, allt eftir því hverjir tilfallandi
duttlungar yfirmannsins voru á hverjum tíma. Þetta litla kerfi allt
saman var svo drifið áfram af hreinræktuðum sálfræðipyntingum
þar sem þrælunum var sagt að stæði maður sig ekki í stykkinu þá
biði manns eitthvað mjög svo óskemmtilegt. Ég spurði ekki hvað það
var heldur gerði eins og mér var sagt, alla vega fyrstu mánuðina.
Það er nú einu sinni svo að á einhverjum tímapunkti gefast flest-
ir upp á því að láta svona lagað yfir sig ganga. Rísa upp gegn kúg-
aranum. Menn vilja vita hvort hægt sé að komast undan okinu.
Hvort afleiðingarnar verði eins slæmar og óttast hefur verið. Í Eiða-
skóla reyndist það sjaldnast vera tilfellið. Óhlýðnum var ekki refsað
nema þá á sakleysislegan hátt og síðan ekki söguna meir. En þó
fengu sumir okkar þrælanna að bíta úr nálinni fyrir alvöru og voru
nokkrar refsingar þá vinsælli en aðrar.
Á vist okkar strákanna í níunda bekk voru engar sturtur og
þurftum við því að fara í bað niðri í sundlaug. Þetta vissi óhlýðinn
þræll að gat verið sérstaklega hættulegt því ef hann rakst á yfirmann
sinn eða einhvern af félögum hans þá gerðist líklega eitthvað af eftir-
töldu: Fötin voru tekin og viðkomandi þræll þurfti að bíða eftir að-
Þ R Æ L S Ó T T I 173
Saga vor 2006-NOTA-2 26.4.2006 17:26 Page 173