Saga - 2006, Síða 176

Hann heldur áfram með orðunum: „þetta er lokaður heimur og
sjálfumnægur. Hið fjarlæga skiptir ekki miklu máli dagsdaglega,
snerting við þjóðlífið lítil.“ Þessi lýsing finnst mér ágæt og fer nærri
því sem mér finnst að ætti að vera rannsóknarefni þeirrar menning-
arsögu sem skólasaga hlýtur að teljast til. Gallinn er sá að fáir hafa
nálgast efnið frá þessari hlið þrátt fyrir að heimildirnar hljóti að telj-
ast aðgengilegri til slíkra skrifa en á mörgum öðrum sviðum sagn-
fræðilegrar umfjöllunar. Ármann tekst ekki heldur á við þennan
þátt skólasögunnar. Kaflinn í bók hans sem fjallar um skóla sem
samfélag er að mestu leyti um hegðunarreglur skólans og hvernig
þær breyttust í meðförum skólayfirvalda á hverjum tíma. Heimildir
hans eru opinber gögn skólans sem eðlilega voru unnin af skóla-
stjórn og kennurum. Vissulega er þar að finna skemmtilegar lýsing-
ar. Hann vitnar t.d. á einum stað til gerðarbókar kennarafundar á
eftirfarandi hátt án þess að treysta sér til þess að geta ártals:
Um hegðun. Á kennarafundi ... var m.a. rætt um hegðun nem-
enda. Kennarar voru sammála um að yfirleitt væri hegðun
þeirra góð, en þó væri tvennt til lýta í því efni. Annars vegar há-
vaði, ástæðulaus óp og skessulegur fyrirgangur, einkum áber-
andi meðal stúlkna. Var rætt um leiðir til að vinna gegn þessu,
t.d. með því að hvetja stúlkur til fágunar og hæversku. Rætt var
um að athugandi væri næsta vetur að gera þeim skylt að klæð-
ast kjólum í kennslustundum í stað þeirra gallabuxna sem mjög
hafa verið í tísku undanfarin ár.
Hitt atriðið er áberandi daður, ótrúlega langar samstöður
með faðmlögum og kyssingum á almannafæri. Allmörg undan-
farin ár hefir þessi óvandi verið nokkuð áberandi. Rætt var um
hvort ekki mundi gerlegt að útrýma þessum ósið, en reynslan
hefir sýnt að umvandanir í sameiginlegum stundum nægja
ekki. Samþykkt var að banna þetta að viðlagðri lækkun í hegð-
un og auk þess eftirtöldum ráðstöfunum: 1. Þeir nemendur
eldri og yngri deildar, sem iðka daður á almannafæri, verði
ekki teknir aftur í skólann. 2. Nemendur framhaldsdeilda verði
lækkaðir niður fyrir ágætiseinkunn í hegðun og hegðunareink-
unn þeirra send foreldrum þeirra með skýringum.2
Hér koma fram viðhorf kennara til nemenda skólans en ekki vitnis-
burður um þann „lokaða og sjálfumnæga heim nemendanna“ sem
ég held að Ármann hafi verið að vitna til fyrr. Í þessu samhengi
S VAVA R H Á VA R Ð S S O N176
2 Ármann Halldórsson, Alþýðuskólinn á Eiðum, bls. 118.
Saga vor 2006-NOTA-2 26.4.2006 17:26 Page 176