Saga - 2006, Side 215

Guðmundur J. Guðmundsson, Á HJARA VERALDAR. SAGA NOR-
RÆNNA MANNA Á GRÆNLANDI. Smárit Sögufélags. Sögufélag.
Reykjavík 2005. 140 bls. Myndir, kort, heimildaskrá, nafnaskrá,
myndaskrá, útdráttur á ensku.
Bók Guðmundar J. Guðmundssonar sagnfræðings er hin fyrsta í nýjum
flokki útgáfubóka Sögufélags sem hlotið hefur heitið „Smárit Sögufélags“.
Ritið hefur margt til að bera til að verðskulda þann heiður að ryðja braut-
ina í hinum nýja bókaflokki; það er af hæfilegri lengd til að mega kallast
smárit og samið fyrir almenna lesendur af leikni og kunnáttu. Bókin er 140
síður að lengd í brotinu 19 x 12 cm og er því ekki ýkja stór, enda smárit, ætli
efnið samsvari ekki að lengdinni til vænni ritgerð í þessu tímariti. Fram-
setning fræðilegs stoðefnis er líka með áþekkum hætti og tíðkaður er hér í
Sögu. Neðanmálsgreinar eru notaðar til að birta tilvísanir og höfundur nýt-
ir þær einnig til að koma á framfæri ábendingum og hugleiðingum. Þar
sem bókin er hin fyrsta í nýjum flokki má minnast á það að hönnun og
prentsmíði hefur tekist prýðilega. Þegar svo vel er af stað farið með efni og
umgjörð sem hér er raun á er ósennilegt annað en bókabéusar hænist að
hinum nýja bókaflokki.
Bókin skiptist í 21 hluta. Á eftir aðfaraorðum höfundar koma 16 kaflar
þar sem fjallað er um landnám og sögu norrænna manna á Grænlandi, þá
útdráttur á ensku, svo heimildaskrá og nafnaskrá og að lokum myndaskrá.
Í aðfaraorðunum kemur fram að tilgangur höfundar með ritun bókarinnar
var að gefa almenningi kost á stuttu yfirliti um grænlensku miðaldabyggð-
ina. Skemmst er frá því að segja að þetta hefur tekist og að flestu leyti mjög
vel að mínu mati. Það er ekkert sjálfgefið því að Grænlandssaga norrænna
manna og ekki síst óræð endalok hennar hafa notið talsverðrar athygli
fræðimanna víða um heim og hefur því margt verið um hana ritað. Auðvit-
að eru ekki kollheimtur á þeirri tjáningu allri í smáriti Guðmundar enda
hefði það þá ekkert smárit orðið en í því er ágætt ágrip af sögu norræna sam-
félagsins og lýsing á helstu einkennum þess eins og þau birtast í heimildum
og túlkun og greinagóðar tilvísanir til heimilda vísa veginn að frekari lestri.
Þá spillir það ekki hversu textinn er skýr og þægilegur aflestrar víðast hvar.
Ritvillur fundust afar fáar og léttvægar svo því sé einnig til skila haldið.
Eins og vandvirkum sagnfræðingi sæmir getur Guðmundur þess í að-
faraorðum hvar þunginn hefur legið í rannsóknum á norrænni Grænlands-
R I T D Ó M A R
Saga vor 2006-NOTA-2 26.4.2006 17:27 Page 215