Saga - 2006, Síða 254

ítarleg, sérstaklega í þeim hluta ritraðarinnar sem fjallar um kirkjubygging-
arnar sjálfar. Vissar efasemdir má færa fram um að ritið höfði sérstaklega til
almennings, til þess er það einfaldlega of sérhæft og yfirgripsmikið. Ef mark-
miðið er að bókin nýtist sem leiðsögurit um kirkjuna þá er það góðra gjalda
vert varðandi bygginguna. Hins vegar er umhugsunarvert hvort hið sama
eigi við um kirkjugripi, því að margir þeirra eru ekki til sýnis að öllu jöfnu.
Kirkjur Íslands eru skráningar- og varðveislurit enda er það í samræmi
við formála 1. bindis en þar segir að „ritverkinu sé ætlað að slá skjaldborg
um það sem eftir stendur, stuðla að áframhaldi varðveislu þess og verða
um leið minnisvarðar menningar og listar í skjóli trúar“ (bls. 7). Í þessu
liggur meginstyrkur verksins auk þess sem höfundar skrifa af þekkingu
um sitt viðfangsefni. Lögð er áhersla á að skrá og taka saman á einn stað
eins miklar upplýsingar og ráðrúm er til. Skráningarþátturinn er að sönnu
meira áberandi í þeim hluta sem fjallar um gripi og áhöld kirkjunnar. Rann-
sóknirnar á kirkjubyggingunum og gripunum gætu orðið grundvöllur
varðveislumats, þ.e. á grunni þessara rannsókna væri mögulegt að leggja
fram mat á varðveislugildi bæði kirkna og kirkjugripa. Að framansögðu má
vera ljóst að ritröðin nýtist vel þeim aðilum sem starfa að varðveislu menn-
ingararfsins og þeim sem hafa brennandi áhuga á viðfangsefninu.
Kirkjur Íslands er metnaðarfull ritröð þar sem hvergi hefur verið til spar-
að til að gera hana sem glæsilegast úr garði. Verkið er prentað á vandaðan
pappír og er í handhægu innbundnu broti (17 x 24 sm) með harðspjalda-
kápum sem undirstrika enn frekar gæði útgáfunnar. Vel hefur tekist til með
útlitshönnun og framsetningu skráa og orðskýringa. Bækurnar eru ríku-
lega myndskreyttar og er mikill fengur í gömlum ljósmyndum og teikning-
um. Nýjar ljósmyndir eru yfirleitt vel valdar og styðja efnið ágætlega. Aug-
ljóst er að útgáfan er kostnaðarsöm og vonandi verður það ekki ritröðinni
að aldurtila. Í upphafi var gert ráð fyrir að gera grein fyrir fáum kirkjum í
hverju bindi og heildarfjöldi binda yrði milli 30 og 40 talsins. Í fyrsta bindi
er t.d. gerð grein fyrir þremur kirkjum en í fjórða bindi eru þær orðnar sjö.
Til þess að ljúka útgáfunni er fyrirsjáanlegt að þjappa þurfi umfjöllunarefn-
inu enn frekar saman en nú er gert. Það gæti þó orðið varasamt að slíkt
verði gert á kostnað myndefnis. Góð mynd er gulls ígildi í ritum af þessu
tagi og segir oft meira en mörg orð. Nýta má myndatexta til að koma að
upplýsingum sem ekki er að finna í meginmáli. Mikilvægt er að halda
sömu gæðum í áframhaldandi útgáfu og tryggja um leið ákveðna samfellu
í útgáfunni þannig að ekki líði of langt á milli binda.
Ritröðin Kirkjur Íslands er einstök í sinni röð. Hvergi er safnað saman
svo miklum upplýsingum um kirkjur á Íslandi og gripi þeirra og þær gerð-
ar aðgengilegar. Ritið er fengur öllum þeim sem áhuga hafa á menningar-
arfinum og varðveislu hans. Framtakið er lofsvert og afraksturinn er útgef-
endum til sóma.
Hanna Rósa Sveinsdóttir
Haraldur Þór Egilsson
R I T D Ó M A R254
Saga vor 2006-NOTA-2 26.4.2006 17:27 Page 254