Saga - 2007, Blaðsíða 23

„Tím ans flungi straum ur“ var› ekki stö›v a› ur svo au› veld lega
og á fla› var raun ar bent a› „flumb ara skap ur e›a jafn vel flving an ir
gegn áhuga mál um upp vax andi kyn sló› ar“ væru „ekki lík leg ar til
sig urs í frjálsu nú tíma fljó› fé lagi, held ur oft á tí› um vís asti veg ur inn
til fless a› hafa nei kvæ› áhrif á flau, án fless a› flau missi fylgi.“23
Djass inn skaut ví›a upp koll in um á strí›s ár un um. Djassnót ur og
djass hljó› færi feng ust í hljó› færa versl un um, er lend blö› sem fjöll -
u›u um djass- og dæg ur mús ík voru rif in út fleg ar flau komu í versl -
an ir, flest ir gátu veitt sér a› hlusta á inn lend ar hljóm sveit ir sem
höf›u helg a› djass in um krafta sína og djass- og dæg ur lög voru
gjarn an sung in, spil u› og eft ir fleim var dans a› í heima hús um flar
sem ungt fólk kom sam an. fiá mátti ósjald an heyra tal a› um ‡ms ar
stjörn ur djass ins, enda nutu flær a› ‡msu leyti álíka vin sælda og
hetj ur hvíta tjalds ins og höf›u oft ná› mik illi hylli í kvik mynd um.24
Mús ík mynd ir, „smart guys“ og Hollywood bros
Frá ár inu 1912 voru tvö kvik mynda hús starf rækt í Reykja vík,
Gamla bíó sem var opn a› 1906 og N‡ja bíó sem tók til starfa 1912.
Me› opn un Tjarn ar bíós ári› 1942 voru bíó in or› in flrjú og hús in
rúm u›u flá sam tals um 1.500 gesti.25 Fjölg un kvik mynda húsa í
Reykja vík á fimmta ára tugn um og enn frek ari vöxt ur og gagn ger ar
um bæt ur fleirra á sjötta og sjö unda ára tugn um s‡ndi svo ekki var›
um villst a› gó› ur mark a› ur var fyr ir rekst ur kvik mynda húsa í
höf u› sta›n um. Ví›a um land i› voru einnig kvik mynda hús og
höf›u í sum um til vik um ver i› lengi, m.a. á Ak ur eyri, Siglu fir›i, Ísa -
fir›i, Akra nesi, Sey› is fir›i, í Hafn ar fir›i, Kefla vík, Borg ar nesi, Vest -
manna eyj um og Nes kaup sta›.26
Í sí› ari heims styrj öld flre fald a› ist a› sókn a› bíó hús um Reykja -
vík ur, var um 400.000 manns ári› 1940 en tal an var kom in í tæp lega
1.250.000 manns ári› 1945.27 Á fless um árum voru s‡nd ar ófá ar
„eru þeir orðnir vitlausir!“ 23
23 Heim il is rit i› 2:[7] (1944), bls. 16.
24 Sbr. Heim il is rit i› 2:[7] (1944), bls. 18.
25 Sbr. fijó› vilj inn 25. jan. 1944, bls. 3. — Er lend ur Sveins son, „N‡ja bíó — Á sjö -
tug asta starfs ári“, Kvik mynd ir á Ís landi 75 ára (Reykja vík 1981), bls. 8.
26 Sbr.: Arn grím ur Fr. Bjarna son, „40 ára af mæli kvik mynda s‡n inga á Ís landi.
Minn ing ar um bíó rekst ur“, Les bók Morg un bla›s ins 25. júlí 1943, bls. 219–220.
27 Ár bók Reykja vík ur bæj ar 1940 (Reykja vík 1941), bls. 102. — Ár bók Reykja vík ur -
bæj ar 1945 (Reykja vík 1945), bls. 108. — Ár bók Reykja vík ur bæj ar1950–1951
(Reykja vík 1953), bls. 164.
Saga vor 2007_Saga haust 2004 - NOTA 1/28/12 7:56 PM Page 23