Saga - 2007, Blaðsíða 145

ætla a› skiln ing ur manna á flví hva› höf u› synd var hafi far i› milli
mála á sí› mi› öld um.
Yf ir bót ar verk fyr ir höf u› synd ir voru af ‡ms um toga og flurftu
a› ná yfir mis lang an tíma en voru fló sam kvæmt ákve›nu kerfi.26
Má flar nefna píla gríms fer› ir, bæn ir, ölm usu gjaf ir, kné be›ja föll,
föst ur og önn ur óflæg indi, svo sem a› neita sér um lín- og fja› ur -
klæ›i næst sér flví hug mynd in var menn fyndu áflreif an lega fyr ir
synd inni á sjálf um sér. Fjöldi yf ir bót ar verka og lengd tíma bils ins
sem flurfti a› fram kvæma flau jókst eft ir flví sem synd in var al var -
legri, en fla› gat til dæm is far i› eft ir flví hvort synd in var fram in á
helg um degi e›a rakst á vi› a›r ar regl ur e›a lög.
Synd og löst ur
Svein björn Rafns son hef ur get i› sér fless til a› hug tak i› höf u› synd
sé „fl‡› ing á lat ín unni vitia principal ia e›a flví um líku“.27 Ég geng
hins veg ar út frá flví a› í ís lensk um mi› alda heim ild um vísi or› in
„synd“ og „höf u› synd“ a› jafn a›i til lat neska hug taks ins peccat um
mortale, „dau› leg synd“. Hug taka notk un er ekki ávallt ná kvæm í
heim ild um, en or› i› peccat um nota rit höf und ar mi› alda fló langoft -
ast yfir synd ir.28 Á hinn bóg inn tel ég a› vitia principal ia sé fla› sem
í nor ræn um heim ild um heit ir „höf u› lest ir“.29 Hug tak i› „stærstu
ann mark ar“ er einnig a› finna í sum um hand rit um skrifta bo›a á
sama sta› í text an um og hug tök in „höf u› synd“ e›a „synd“ standa
í ö›r um hand rit um. „Hin ir stærstu ann mark ar“ hljóm ar eins og
fl‡› ing á hug tak inu vitia principal ia, sem bend ir til fless a› ekki hafi
alltaf ver i› ger› ur sk‡r grein ar mun ur á lesti og synd. Á flessu tvennu
var fló mik il væg ur mun ur.
Lest ir og synd ir tengd ust sterk um bönd um, flví án mik ill ar yfir -
legu má sjá a› or› in sem höf› eru yfir höf u› synd ir og höf u› lesti
eru nán ast flau sömu:
syndin fyrir dómstóla 145
26 Sjá um fjöll un um fletta: Svein björn Rafns son, „Skrifta bo› fior láks bisk ups“,
bls. 87–97.
27 Sama heim ild, bls. 89.
28 Sjá t.d. „Specul um peni t ent is.“
29 Or› i› „uiti um“ hef ur sam kvæmt or›a bók helst vís un til skap ger› ar eig in -
leika: „Defect of charact er, moral fail ing, vice …“ Or› i› peccat um vís ar frem -
ur til ger›a: „A moral of fence, mis dem ea no ur, lap se“. Sjá P.G.W. Glare, Ox -
ford Lat in Dict ion ary (Ox ford 1997).
Saga vor 2007_Saga haust 2004 - NOTA 1/28/12 7:57 PM Page 145