Saga - 2007, Blaðsíða 166

inu mikla geti bent til fless a› Írum hafi snemma ver i› kunn ugt um
Ís land og eld virkn ina flar. fiarna er á fer› inni glögg gos l‡s ing og sú
elsta sem vit a› er um a› rit u› hafi ver i› nor› an Alpa fjalla. Vil -
hjálm ur Stef áns son land könn u› ur var á fleirri sko› un, í bók sinni
Green land, a› flarna væri ver i› a› l‡sa Ís landi og Jan Mayen12 og
raun ar höf›u írsk ir fræ›i menn hald i› flví fram allt frá flví á 19.
öld.13 Árni Óla skrif a›i tölu vert um Íra og írska Papa á Ís landi, m.a.
grein um Brend an í bók sinni Grúsk frá 1964. fiá stó› Surts eyj ar gos -
i› yfir. Hann var ekki í vafa um hvern ig sk‡ra ætti frá sögn ina frá
Eyju smi› anna:
fiarna hafa fleir Brend an sé› ne› an sjáv ar gos líkt og gos i› hjá
Vest manna eyj um í vet ur. Eng inn fleirra haf›i sé› ne› an sjáv ar -
gos á›ur, og flví ekki a› kynja flótt fleir héldu a› flarna væru
yf ir nátt úru leg ar ver ur a› verki. Og fla› er ekki nein fur›a flótt
fleir sæi alls kon ar skrípi og trölla mynd ir í reykj ar bólstr un um.
Gos drun urn ar hafa fleir fl‡tt sem ösk ur fless ara trölla, en
brest ina sem sleggju hljó› vi› ste›ja. Og gló andi grjót flug i›
gátu fleir ekki skil i› ö›ru vísi en svo, a› jötn ar köst u›u a› sér
flessu grjóti úr hin um fer lega smi›ju afli sín um.14
Tim Sever in var á sömu sko› un og Árni Óla, eins og nærri má geta,
og í fer›a sögu sinni vitn ar hann til um mæla Sig ur› ar fiór ar ins son -
ar, sem sag›i hon um a› sér hef›i kom i› texti Brend ans í hug og hve
l‡sandi hann væri fyr ir sjáv ar gos fleg ar hann tók land í fyrsta sinn
í Surts ey á gúmbáti.15 fia› ver› ur fló a› segj ast eins og er a› fletta
er afar ósenni leg sk‡r ing. Í fyrsta lagi væri fla› ótrú leg til vilj un, hafi
Brend an og fé laga hans bor i› a› Ís lands strönd um, a› einmitt flá
skyldi ne› an sjáv ar gos hafa ver i› í gangi. Slík gos ver›a í mesta lagi
einu sinni á öld vi› Ís land. Í ö›ru lagi er fla› regla í helgi sögn um á
bor› vi› Sæ för Brend ans a› hetj urn ar kom ast í kast vi› ára Hel vít -
is, flá er jafn an eld gang ur mik ill og ástæ›u laust a› tengja hann Ís -
landi sér stak lega. Í flri›ja lagi er bein lín is sagt í frá sögn inni a› at -
gang ur inn hef›i minnt á eld gos en fló ver i› af ö›r um toga. En hva›
er flá a› segja um eld fjall i› og gos i› í flví? Tim Sever in tel ur a› sta› -
hátta l‡s ing in bendi til Kötlu, Eyja fjalla jök uls e›a Heklu, sem öll séu
árni hjartarson166
12 Vil hjálm ur Stef áns son, Green land (New York 1942).
13 Den is O’Donog hue, Brend ani ana: St Brend an the voya ger in story and legend
(Dublin 1893).
14 Árni Óla, „Brend an kom til Ís lands“, Grúsk (Reykja vík 1964), bls. 27.
15 Tim Sever in, The Brend an Voya ge, bls. 164.
Saga vor 2007_Saga haust 2004 - NOTA 1/28/12 7:58 PM Page 166