Saga - 2007, Blaðsíða 161

árni hjartarson
Hekla og heilagur Brendan
Í forn um írsk um sög um af sjó fer› um heilags Brend ans, sem skrá› ar voru á
9. öld, kem ur fram flekk ing á eld fjöll um og eld virkni. Marg ir hafa tali› a›
fla› gefi til kynna a› írsk ir sæ far ar hafi vit a› af Ís landi og or› i› vitni a›
eldsum brot um flar. Hér eru fær› rök fyr ir flví a› lík legra ver›i a› telj ast a›
flessi flekk ing hafi borist nor› ur um Evr ópu frá Ítal íu snemma á öld um.
Einnig er rætt um flá mis sögn, sem kom ist hef ur á kreik, a› nafn Heklu
komi fyr ir í ensk um hand rit um af sjó fer› um heilags Brend ans frá 12. öld.
Fyrsta rit a›a heim ild in um Heklu er í bók inni Liber miraculor um eft ir Her -
bert kapel lán í Clair vaux frá flví um 1180. Og flar er nafn henn ar ekki nefnt
en fjall inu ein ung is l‡st. Lat nesk fl‡› ing á nafni Heklu, Mons Casu læ,
kemst fyrst á bók fell svo vit a› sé í Hi stor ia Norweg i ae sem skrif u› var í
Nor egi um 1200.
Ári› 1963 kom út á Bret landi bók in Anglo-Norm an Litera t ure and its
Back ground eft ir Mary Dom in ica Legge.1 fiar fjall ar hún m.a. um
skáld i› Bene deit og kvæ›i hans um fer› ir heilags Brend ans, sem
tali› er ort á fyrsta fjór› ungi 12. ald ar. Í bók Legge er efni kvæ› is ins
rak i› laus lega og fless get i› a› heil ag ur Brend an hafi í fer› um sín -
um kom i› a› eld fjall inu Heklu flar sem Júd as sé geymd ur. Stef án
Ein ars son pró fess or í Baltemore fl‡ddi stutt an kafla úr bók inni og
birti í Jökli 1964 og benti á a› flarna væri Heklu í fyrsta sinn get i› í
evr ópskri rit heim ild. Í lok grein ar inn ar í Jökli til eink ar Stef án Jóni
Ey flórs syni, vini sín um, flessa upp götv un á sjö tugs af mæli hans 27.
jan ú ar 1965.2 fiessi sta› hæf ing um Heklu birt ist sí› an í bók um Sig -
ur› ar fiór ar ins son ar um Heklu elda og í bók minni Á Heklusló› um.3
Saga XLV:1 (2007), bls. 161–171.
V IÐHORF
1 Mary Dom in ica Legge, Anglo-Norm an Litera t ure and its Back ground (Ox ford 1963).
2 Stef án Ein ars son, „Af Heklu í heims bók mennt un um um 1121“, Jök ull 14 (1964),
bls. 107–108.
3 Sig ur› ur fiór ar ins son, The er uptions of Hekla in hi stor ical times. The er uptions of
Hekla 1947–1948 I. (Reykja vík 1967), bls. 26. — Sig ur› ur fiór ar ins son, Heklu eld -
ar (Reykja vík 1968), bls. 25. — Árni Hjart ar son, Á Heklusló› um. Ár bók Fer›a fé -
lags Ís lands (Reykja vík 1995), bls. 181.
Saga vor 2007_Saga haust 2004 - NOTA 1/28/12 7:58 PM Page 161