Saga - 2007, Blaðsíða 146

Átta eru höf u› lest ir, fleir er eigi má au› veld lega alla for› ast.
Fyrst er tal in mat vísi a› fylli kvi› ar ins, ann ar löst ur er hór -
dóm ur, flri›ji tor veldi hug ar, fjór›i er ágirni, fimmti hé góm leg
d‡r›, sétti öf und, sjö undi rei›i, átti sk eit un og dramblæti. Sú er
drottn ing allra illra hluta. Fyr henn ar sak ar féll af himni
dásam leg skepna engl anna.30
Í of an greindri upp taln ingu eru tald ir fleir höf u› lest ir sem eru sam -
svar andi höf u› synd un um. „Tor veldi hug ar“ fl‡› ir „leti til gu›s -
fljón ustu“, sem get ur fl‡tt a› vi› kom andi hafi ekki tek i› sakra menti
og „hé góm leg d‡r›“ var af brig›i af drambi.31
Summa Tómas ar af Aquino skil grein ir löst og synd svo mun ur -
inn ver› ur ljós. Lest ir eru gall ar sem eru eig in leg ir öll um mönn um
og fla› sem vant ar upp á full komn un manns ins; synd er hins veg -
ar fla› a› láta und an löst un um og gera fla› „vit andi“ og „vilj andi“.
fia› var ásetn ing ur inn og hinn frjálsi vilji manns ins sem ger›i
gæfumun inn.32 Löst ur inn er me› fædd ur en synd in er ákvör› un
hvers og eins. Lest irn ir eru hé góm leg ir og lík am leg ir og veikja vilja
manns ins til a› lifa sam kvæmt bo›i gu›s, eins og seg ir í riti eft ir Al -
kvin í nor rænni fl‡› ingu: „Átta eru höf u› lest ir og upp haf allra
synda. Af fleim spretta upp sem af rót um all ir lest ir og illsk ur
saurg a›s hug ar og óhreins lík ams“.33 En láti ma› ur und an freistni
er fla› vilji hans og ákvör› un.
lára magnúsardóttir146
30 Ís lensk hóm il íu bók, bls. 87. Höf u› lest irn ir átta eru einnig tald ir í „Um kosti og
löstu“ sem til var ís lenskri fl‡› ingu: firjár fl‡› ing ar lær› ar frá mi› öld um. Ís lensk
heim speki 3. Gunn ar Ágúst Har› ar son bjó til prent un ar (Reykja vík 1989), bls.
151. fiar er einnig fjall a› um höf u› synd ir. fiær voru oft tald ar átta í eng il sax -
nesk um skrifta bo› um. Svein björn Rafns son, „Skrifta bo› fior láks bisk ups“,
bls. 89. — Tómas af Aquino vitn a›i í Gregor í us XXXI og taldi höf u› lesti: scili -
et in an is gloria, in vi dia, ira, tris tit ia, avaritia, ventr is ingul vies og lux uria:
Quaestiones Disp uta tae de malo. Q. 8a 1 arg. 1. — http://www.unav.es/
filosofia/al arcon/amic is/qdm08.html. Sótt 21.05.2002.
31 „Vana gloria, fla› er hé góm leg d‡r›, hún er sam tengd dramb semi.“ „Specul -
um peni t ent is“, bls. 213.
32 Um mik il vægi hins frjálsa vilja manns ins er fjall a› í Elucid ari usi sem var
flekkt rit á Ís landi á mi› öld um. fiar spyr læri sveinn inn læri meist ar ann hva›
sjálf ræ›i sé. Hann svar ar: „Í veldi manns a› vera e›a vilja e›a gera gott e›a
illt. fia› sjálf ræ›i haf›i ma› ur í para dís frjálst en nú er ófrjálst, flví a› hann
vill eigi gott nema Gu›s mis kunn fari fyr ir og má hann fla› eigi nema Gu›s
mis kunn fylgi.“ „Elucid ari us“ (eft ir Honori us Augu stodunens is), firjár fl‡› -
ing ar lær› ar frá mi› öld um, bls. 85.
33 „Um kosti og löstu“, firjár fl‡› ing ar lær› ar frá mi› öld um, bls. 151.
Saga vor 2007_Saga haust 2004 - NOTA 1/28/12 7:57 PM Page 146