Skírnir - 01.09.2002, Blaðsíða 204

426
MÁR JÓNSSON
SKÍRNIR
skrevet brevene. Denne metode er selvfolgelig langt fra at være sikker,
men det er dog sandsynligt, at den i de fleste tilfælde forer til en rigtig
slutning" (xxxvi). Reglan reyndist Stefáni vel og hann sýnir til dæmis
hvernig Illugi Björgólfsson hlýtur að hafa skrifað þrjú bréf frá árunum
1427-1450, jafnvel þótt skriftin virðist við fyrstu sýn vera „ret forskellig."
Stafsetning í yngra eftirriti glataðs bréfs frá 1437 leyfir Stefáni síðan að
álykta að Illugi hafi skrifað frumritið (xli). Um leið bendir Stefán á önn-
ur handrit og skjöl sem sömu menn hafa skrifað og hefur augsýnilega not-
ið þess að hafa handritasafn Árna Magnússonar innan seilingar, þá óskipt.
Frumbréf sem höfðu verið send úr safninu til Islands árið 1928 fengust
lánuð aftur til Kaupmannahafnar vegna útgáfunnar. Meðal markverðra
atriða sem skarpskyggni Stefáns afhjúpar í innganginum er að nokkrar
rithendur frá öðrum aldarfjórðungi 15. aldar sé að finna á tveimur eintök-
um af rekaskrám Hólastóls og norðlenskra klaustra (ÞÍ. Bps. B-II, 1 og
B-II, 2), sem útgefendur fornbréfasafns höfðu sagt að væru skrifuð árið
1386 vegna þess að ártalið kemur fyrir í textanum (xliv, li-lii, lv og lx).
Fram kemur í formála að hugmyndin var í framhaldinu að gefa út „en
palæografisk og ortografisk beskrivelse af diplomerne" (vii), en af því hef-
ur ekki orðið og er leitt.
Að þessu loknu tók Stefán að sér sem starfsmaður Árnasafns að gefa
sögur af Guðmundi biskupi Arasyni út í heild, hugsanlega í bjart-
sýniskasti miðað við orð hans í fyrsta bindi af áætluðum fjórum, tveimur
áratugum síðar: „Þetta var líka á þeim árum sem ungir fræðimenn vóru
bjartsýnir um að vinna stór verk á stuttum tíma, öll starfsemi Det arna-
magnæanske institut var í örum vexti og fé til fræðilegra verka var auð-
sótt í ríkissjóð Dana og aðra sjóði."4 Guðmundur góði hefur alla tíð síð-
an verið helsta viðfangsefni Stefáns og flestar greina hans tengjast Guð-
mundar sögum eða handritum þeirra á einhvern hátt. Fyrsti áfangi verk-
efnisins var ljósprentuð útgáfa á handritsbrotum úr biskupasögum árið
1967 undir heitinu Sagas of Icelandic Bishops. Fragments of Eight
Manuscripts sem sjöunda bindi í ritröðinni Early Icelandic Manuscripts
in Facsimile sem kom út í Kaupmannahöfn. I inngangi jaðrar við að Stef-
án fari offari í lítt haminni úttekt á stafsetningu og stafagerð skinnbókar-
brota sem Árna Magnússyni áskotnuðust eða öðrum söfnurum, en áreið-
anlegt að hvergi er betur að sambærilegri rannsókn staðið.
Stefán tók virkan þátt í stórkostlegri uppsveiflu í handritarannsóknum
í Kaupmannahöfn á sjöunda áratug síðustu aldar og nægir að nefna fjór-
ar fyrirtaks greinar, að ýmsum öðrum ólöstuðum: „Sonderdelte arna-
magnæanske papirhándskrifter“ eftir Agnete Loth í fyrsta bindi tímarits-
ins Opuscula árið 1960 (bls. 113-42), „Úr sögu skinnbóka“ eftir Ólaf
4 Guðmundar sögur biskups I. Útgefandi Stefán Karlsson. Kaupmannahöfn 1983,
bls. vi.