Skírnir - 01.09.2002, Blaðsíða 222

444
ÚLFHILDUR DAGSDÓTTIR
SKÍRNIR
manninum sem ætlar sér að bætast í hópinn. Þá kemur stutt innskot í
‘rauntíma’ 11. mars, þar sem Leó situr á bekk á Austurvelli og gefur störr-
um, sem eru útlendingar eins og hann og munu aldrei ná fullkomnum
tökum á íslenskunni. Sér hann þá Hrafn og tvíburabróður hans við jarð-
arför hins myrta. En svo heldur samtalið við fulltrúann áfram og að end-
ingu sleppur Leó út, eftir að hafa lýst því yfir að hann vilji taka sér nafn-
ið Starri Abrahamsson. Loksins rennur upp stundin sem Leó og lesendur
hafa beðið eftir. Við erum stödd í alþingishúsinu hinn 11. mars 1958 og
mál Leós er tekið fyrir, og eftir nokkrar flækjur vegna nafnaruglings er
hann samþykktur sem íslenskur ríkisborgari og gefið nafnið Jón Jónsson.
Seinna sama dag hittir hann svo Antoní Brávn og rifjar upp fyrri fundi
þeirra á skipinu til lslands, en þar var Leó hálfmeðvitundarlaus af sjó-
veiki. Þriðji hluti endar svo á því að leirbarnið er baðað upp úr geitar-
mjólk og dormar litla geitin í bakgarði timburhúss við Ingólfsstræti „um-
vafin því fegursta sem veröldin hefur upp á að bjóða; það er vorkvöld í
Reykjavík" (110).
Þetta er heilmikið flakk á milli sagna og sögusviða og ekki laust við að
lesandi eigi erfitt með að ná tökum á söguþræðinum - hvert er þessi saga
eiginlega að fara? Sumar sagnanna eru eins konar mise-en-abyme, en það
hugtak er notað yfir sögur sem birtast sem smækkuð mynd af skáldsög-
unni allri, draga fram mikilvæga þætti hennar og varpa ljósi á heildina.
Dæmi um það er sagan af störrunum, sem gefur okkur innsýn í hvernig
Leó upplifir stöðu sína á Islandi og kallast á við söguna af tungumálanám-
inu, en þar er einmitt ítrekað hvað tungumálið er mikilvægt þjóðarein-
kenni. En flestar sögurnar eru hluti af söguþræðinum, við fáum að vita
ýmislegt um líf Leós frá því hann kom til Islands og þar til hann varð Is-
lendingur, og jafnframt er sagt frá frímerkjavafstrinu og sjálfum glæpnum.
Þannig kemur í ljós að útúrdúrarnir eru sjálf sagan, sem einfaldlega fer
sínar eigin leiðir. Samkvæmt sögunni er þessi leið meira að segja hin
dæmigerða íslenska frásagnarlist, Leó hefur komist að því að Islendingar
sneru yfirleitt út úr öllum umræðuefnum: „Þeim var fyrirmunað að ræða
hlutina hreint og beint. Ef menn á annað borð lögðu eitthvað til málanna
var það í líki stuttrar frásögu eða að dæmi voru tekin úr náttúrufræðinni“
Patricia Waugh bendir reyndar á að þessa frásagnartækni samsetning-
ar eða klippimyndar megi einnig bendla við það sem súrrealistar kölluðu
Objets trouvés.10 Sjón er einmitt þekktur sem súrrealisti, þrátt fyrir að
mörg ár séu nú liðin síðan Medúsuhópurinn stóð fyrir uppákomum á
vorkvöldum í Reykjavík. Þetta lýsir sér þannig að frásögnin virðist í
fyrstu sett saman úr alls óskyldum hlutum, upptalningum, fréttum og
sögusögnum, sem vaða sífellt inn í textann og trufla flæði frásagnarinnar.
10 Waugh 1984, s. 143-144.