Skírnir - 01.09.2013, Side 29

SKÍRNIR LÝÐRÆÐISBRESTIR ... LÝÐVELDISINS 259
Á landsfundi Alþýðubandalagsins í nóvember 1989 var ályktun
miðstjórnarinnar samþykkt sem stefna flokksins í sjávarútvegs-
málum með nokkrum viðbótum.19 Á yfirborðinu var allt slétt og
fellt, en undir niðri kraumaði djúpstæður ágreiningur innan flokks-
ins þar sem tókust á tvær fylkingar — annars vegar stuðningsfólk
flokksformannsins Ólafs Ragnars Grímssonar og hins vegar hinn
gamli valdakjarni í Alþýðubandalaginu. Þannig lagði hópur ná-
tengdur formanninum fram tillögu á landsfundinum um „auðlinda-
skatt á sjávarútveg“ og var henni vísað til miðstjórnar flokksins til
frekari umfjöllunar. Þar sagði m.a.:
Eigi að vera unnt að koma fótunum undir nýjar útflutnings- og fram-
leiðslugreinar er brýnt að mótuð sé ný gengisstefna. Gengisskráningin skal
miðast við almennar þarfir atvinnuveganna og jöfnuð á viðskiptum við út-
lönd. Þetta kann að kalla á allnokkra lækkun raungengis. Því er samhliða
óhjákvæmilegt og eðlilegt að lagt sé gjald á fiskveiðiheimildir, þannig að
fyrrgreind hlutaskipti sjávarútvegsins og þjóðarinnar raskist ekki. („Grund-
vallarbreyting auðlindarskatts á sjávarútveg" 1989)
Víkur þá sögunni að fiskveiðistefnu Alþýðuflokksins. Árið 1986
samþykkti flokksþing einróma nýja stefnuskrá Alþýðuflokksins.
Um sjávarútvegsmál var sérstakur kafli þar sem sagði m.a.:
Alþýðuflokkurinn vill markvissa heildarstjórn á nýtingu auðlinda hafsins,
svo þjóðin njóti til frambúðar fulls afraksturs þeirra. [...] Vegna þess hve
mikið veltur á útgerð og fiskvinnslu, bæði fyrir þjóðarheildina og fyrir ein-
stök byggðalög, eiga mikilvægustu fyrirtæki í þessum greinum að vera al-
menningseign með einum eða öðrum hætti og yfirráð yfir þeim jafnan í
höndum heimamanna á hverjum stað. (Stefnuskrá Alþýðuflokksins 1988:
16-17)
Áherslan á almenningseign helstu fyrirtækja var í fullu samræmi við
grundvallaratriði í stefnuskránni:
Alþýðuflokkurinn vill binda þjóðareign landsins í stjórnarskránni. Islenska
þjóðin öll, einn fyrir alla og allir fyrir einn, á Island allt, gögn þess og gæði
og miðin umhverfis það. Alþingi fer með umráðarétt yfir þessari eign, en
19 Viðbæturnar birtust í Þjóðviljanum 23. nóvember 1989. Þær snertu hins vegar
ekki meginatriðin í ályktun miðstjórnarinnar frá 1987.