Skírnir - 01.09.2013, Side 32

262
SVANUR KRISTJÁNSSON
SKÍRNIR
Að sumu leyti skiptust landsfundarmenn í hópa eftir kunnug-
legum línum þar sem Vestfirðingar vildu afnám þáverandi kvóta-
kerfis og afturhvarf til sóknarstýringar en fulltrúar frá Vestmanna-
eyjum og Austfjörðum studdu tillögu flokksformannsins, sem var
þingmaður Suðurlands. Þessu til viðbótar hafði opnast djúp gjá í
Sjálfstæðisflokknum milli hagsmuna útgerðarmanna annars vegar
og eigenda fiskvinnslustöðva hins vegar. Ástæðan var einföld. Með
kvótakerfinu var útgerðarmönnum úthlutað veiðiheimildum án
gjalds og þeir höfðu takmarkalausan rétt til að ráðstafa að vild öllum
fiski sem úr sjó var dreginn. Utgerðarmenn töldu í vaxandi mæli
hag sínum (og sjómanna) betur borgið með því að selja ferskan fisk
á erlendum fiskmörkuðum frekar en innlendum fiskvinnslu-
stöðvum. Hráefnisskortur bitnaði síðan á innlendu vinnslunni, þar
á meðal fiskverkafólki. Mikil hætta var einnig á að ekki fengist
nægur fiskur til að viðhalda mikilvægum mörkuðum fyrir unninn
fisk, ekki síst frystan fisk í Bandaríkjunum.22
Stuðningsmenn kvótakerfisins áttu mjög undir högg að sækja á
fundinum enda erfitt fyrir þá að verjast beinskeyttum málflutningi
kvótaandstæðinga. Ummæli Ingólfs Möller hittu t.d. marga fundar-
menn í hjartastað: „Kvótakerfið minnti hann á þá tíð er sumir
græddu fé á því að selja leyfi til bílainnflutnings. Ingólfur sagði að
það ætti ekki að vera hlutverk sjálfstæðismanna að beita sér fyrir
því að menn gætu lifað á því að selja veiðileyfi og fullreynt væri að
kvótakerfið næði ekki tilgangi sínum“ („Samkomulag eftir 13 tíma
þóf ..." 1989).
Forysta flokksins reyndi til þrautar að ná sem víðtækustu sam-
komulagi og forða því að staðfesta hve djúpur ágreiningur væri
innan flokksins. Eftir 13 klukkutíma tókst málamiðlun og sam-
þykkt var ítarleg ályktun um sjávarútvegsmál. Þar sagði m.a.:
Tekin verði upp sú aðferð, að sérhvert fiskiskip fái úthlutað ákveðinni hlut-
deild í heildarafla landsmanna til lengri tíma, en með árlegri endurnýjunar-
skyldu. Markmiðið er að hámarksafrakstur náist við nýtingu fiskistofnanna
22 Sbr. t.d. harkalegar deilur á síðum Morgunblaðsins á milli Friðriks Pálssonar
(1987), forstjóra Sölumiðstöðvar hraðfrystihúsanna, og Kristjáns Ragnarssonar
(1987), framkvæmdastjóra Landssambands íslenskra útvegsmanna (LÍÚ). Báðir
tóku virkan þátt í starfi Sjálfstæðisflokksins.