Skírnir - 01.09.2013, Page 36

266
SVANUR KRISTJÁNSSON
SKÍRNIR
lýðræði. Þar sagði að fram á síðasta áratug hefði íslendingum verið
heimilt að sækja sjóinn að vild með örfáum undantekningum. Mikil
breyting hefði orðið þegar nauðsynlegt hefði reynst að taka upp
skömmtun á afla og nýtt afl hefði komið til sögunnar, þ.e. yfirráð
yfir aflaheimild. Síðan segir:
Þegar reglur eru settar í lýðræðisþjóðfélagi hlýtur alltaf að verða að leitast
við að hafa jafnræði, að reglurnar séu ekki þannig að einn hafi frjálsar
hendur en hinn sé bundinn og varnarlaus. [...] Það hefur lengi verið vitað
að ekki er heppilegt að afhenda einum allt vald yfir ákveðnum gæðum eða
ákveðnum málefnum. Þessa dagana höfum við greinilegar fyrir augunum en
oft áður hvaða afleiðingar það hefur að afhenda einum stjórnmálaflokki
alræðisvald. Því verður ekki lýst hér, en nákvæmlega það sama á við um
alræðisvald yfir auðlindum. Þess vegna ber að forðast það.23
Sjávarútvegsráðherra, Halldórs Ásgrímssonar, beið nú hið erfiða
verkefni að vinna frumvarpinu brautargengi í ríkisstjórn og á þingi.
Hann hafði setið óslitið sem ráðherra sjávarútvegsmála síðan 1983,
en þá var hann efsti maður á lista Framsóknarflokksins á Austurlandi
og fyrsti þingmaður kjördæmisins. Við samþykkt fyrstu kvótalag-
anna 1983 reyndist Halldór sterkur ráðherra og í lykilhlutverki við
að fá gjafakvótakerfið samþykkt. Hann hafði sjálfur reynslu af sjó-
mennsku og útgerð, en faðir hans var útgerðarmaður á Höfn í
Hornafirði. Halldór bjó því bæði að upplýsingum og tungutaki sem
var dýrmætt í þessari baráttu. Vilji hans var einbeittur og að baki
honum stóðu þeir þingmenn Framsóknarflokks og Sjálfstæðis-
flokks sem voru tengdir útgerðarfyrirtækjum.
Að þessu sinni var staðan í landsmálum hins vegar allt önnur en
1983. Þá var við völd ríkisstjórn Framsóknarflokks og Sjálfstæðis-
flokks og mikið hagsmunamál beggja flokka að standa sameiginlega
að samþykkt nýrra laga um stjórn fiskveiða. Nú var Sjálfstæðis-
flokkurinn hins vegar utan ríkisstjórnar.
Fyrirfram virtist sem tillögur ráðgjafanefndarinnar yrðu vart
samþykktar á Alþingi í óbreyttri mynd. Að vísu var almenn
samstaða um að nytjafiskar væru sameign þjóðarinnar en um önnur
23 Alþingistíðindi 1989-1990 A III: 2571-2579, hér 2573. Augljóslega er hér vísað
til endaloka alræðisvalds Kommúnistaflokks Sovétríkjanna.