Skírnir - 01.09.2013, Síða 49

SKÍRNIR
LÝÐRÆÐISBRESTIR ... LÝÐVELDISINS
279
hluta. Segja má að ríkisstjórnirnar hafi allar lifað frá degi til dags
með stanslausum málamiðlunum þar sem forsætisráðherrann og
aðrir formenn ríkisstjórnarflokkanna gegndu lykilhlutverki.
Þjóðarsáttin 1990 markaði þáttaskil. I reynd má segja að aðilar
vinnumarkaðarins hafi séð sig knúna til að forða landinu frá
óðaverðbólgu og algjörri ringulreið á vinnumarkaði og í efnahags-
lífinu öllu. Með þjóðarsáttinni afhjúpaði íslenska fulltrúalýðræðið
getuleysi sitt. Hagsmunaöflum tókst það sem Alþingi og ríkisstjórn
hafði mistekist, að ná samkomulagi til langs tíma um samninga á
vinnumarkaði og um stjórn efnahagsmála. Stöðugleiki færðist yfir.
Lögin um stjórn fiskveiða voru sömuleiðis tilraun til að leiða til
lykta langvarandi deilur um fiskveiðistjórnun. Þar voru hins vegar
sérhagsmunir útgerðarinnar teknir fram yfir óskir allra annarra, sem
og almannahagsmuni. Utgerðarmenn einir vildu endurgjaldslausa
veiðiheimild til fiskiskipa. Aðrir hagsmunaðilar vildu fara aðrar
leiðir. Enginn stjórnmálaflokkur mótaði nokkru sinni stefnu um að
taka upp endurgjaldslaust kvótakerfi. Þvert á móti voru nær allir
stjórnmálaflokkar margklofnir í afstöðu sinni til laga um fisk-
veiðistjórnun. Einn hópur innan viðkomandi flokks vildi byggja á
endurgjaldslausri úthlutun til skipa, annar lagði til sóknarstýringu,
hinn þriðji veiðileyfagjald og sá fjórði byggðakvóta. Að því leyti
má taka undir orð Styrmis Gunnarssonar í upphafi þessarar greinar:
„Þar áttu allir stjórnmálaflokkar hlut að máli.“
Kvennalistinn var eini flokkurinn sem reyndi að blanda saman
fleiri en einni leið innan heildarlöggjafar um fiskveiðistjórnun.
Hann var einnig eini flokkurinn sem aldrei sat í ríkisstjórn á árunum
1987-1991 og átti ekki möguleika á að hafa áhrif á samkomulag
stjórnarflokka um lagasetningu. Engin kona hafði áhrif á undir-
búning eða ákvarðanir varðandi hin nýju lög um fiskveiðistjórnun
og ekki var heldur tekið mark á viðvörunum þingkvenna Kvenna-
listans um afleiðingar laganna á eigna- og tekjuskiptingu í landinu.
Eg hygg að ekki sé skynsamlegt að útskýra lagasetninguna um
fiskveiðistjórnunina sem úthugsað samsæri um að færa útgerðar-
mönnum endurgjaldslaust og varanlega sameign þjóðarinnar. Það
er fullkomlega eðlilegt að sérhagsmunaaðilar setji fram sínar óskir
og verji sína hagsmuni. Hlutverk allra valdhafa í lýðræðisþjóðfélagi