Skírnir - 01.09.2013, Qupperneq 50

280
SVANUR KRISTJÁNSSON
SKÍRNIR
ætti hins vegar að vera að vernda almannahag og gæta þess í laga-
setningu að sérhagsmunir ráði ekki för. Ríkisstjórnarflokkarnir
reyndu að samræma mismunandi sjónarmið um fiskveiðistjórnun
með því að leggja fram tvö frumvörp: Annað var almennt frumvarp
um fiskveiðistjórnun en hitt var frumvarp um Hagræðingarsjóð sem
mælti fyrir um nokkurn byggðakvóta og takmarkað veiðileyfagjald.
Meirihluti þingmanna samþykkti bæði frumvörpin. Þessi sáttagjörð
forystumanna ríkisstjórnarflokkanna reyndist vera á sandi byggð:
1. í hinum almennu lögum um fiskveiðistjórnun er djúp gjá á
milli yfirlýsingar um þjóðareign annars vegar og endur-
gjaldslausrar úthlutunar og frjáls framsals veiðiheimilda hins
34
vegar.
2. Tiltölulega auðvelt var að koma í veg fyrir áformin um
byggðakvóta og veiðileyfagjald einfaldlega með því breyta
lögum um Hagræðingarsjóð sjávarútvegsins. Þá stæðu hin
almennu lög um fiskveiðistjórnun ein eftir.35
Einnig vekur athygli að forystumenn ríkisstjórnarinnar hafi ekki
vandað sig betur við lokameðferð lagasetningarinnar um fisk-
veiðistjórnun. Allt var gert í miklum flýti og án mikillar umræðu
eða yfirvegunar. Samningaviðræður forystumannanna fóru fram á
einni viku. Þingmenn fengu fáeina daga til að fjalla um frumvarp til
laga um það hvernig stjórnun á sameiginlegri og mikilvægustu auð-
lind Islands skyldi háttað. A Alþingi var vísað frá tillögu um frestun
málsins og að halda aukaþing um haustið til að afgreiða málið.
Nægur var þó tíminn því að gildistími fyrri laga var til ársloka 1990.
34 Sbr. t.d. ummæli Danfríðar Skarphéðinsdóttur: „Við teljum þessa yfirlýsingu í 1.
gr. frumvarpsins um þjóðareign hins vegar í algjörri mótsögn við það sem á eftir
kemur. Veiðiheimildum er enn sem fyrr úthlutað beint til einstaklinga og út-
gerðarfélaga sem geta ráðskast með þær í eiginhagsmunaskyni" (Alþingistíðindi
1989-1990 B II: 3844).
35 Hagræðingarsjóðurinn var í reynd lagður niður með lagabreytingu í ársbyrjun
1992, sbr. lög nr. 4/1992, „Lög um breyting á lögum nr. 40 15. maí 1990 um
Hagræðingarsjóð sjávarútvegsins" (Stjórnartíðindi 1992 A: 18-20). Lagafrum-
varpið var samþykkt á Alþingi 22. janúar 1992 að tillögu Þorsteins Pálssonar
sjávarútvegsráðherra í samstjórn Sjálfstæðisflokks og Alþýðuflokks undir forystu
Davíðs Oddssonar, formanns Sjálfstæðisflokksins, sem tók við eftir þingkosn-
ingar 1991 og sat til 1995.