Skírnir - 01.09.2013, Qupperneq 69

SKÍRNIR
HVAÐ ER GÓÐUR HÁSKÓLI ?
299
í háskólum sem heldur utan um hina fræðilegu framleiðslu og skráir
og færir til bókar allt sem gert er án þess að skeyta nægilega um hvað
í því felst. Bókhaldið skiptir öllu, innihaldið engu.
6. Hvernig má skýra þessa þróun ? Frá lögmálum félags-
legrar stofnunar yfir í lögmál iðnaðarfyrirtækis
Þessi þróun háskólanna er að sjálfsögðu ekki einangrað fyrirbæri.
Samfélagið í heild sinni hefur orðið fyrir miklum áhrifum af upp-
gangi öflugra framleiðslu- og viðskiptafyrirtækja sem hafa kallað
eftir vinnuafli sem kunni til verka í ýmsum greinum tækni og við-
skipta. Ymis félög og stofnanir sem áður voru rekin af áhugafólki og
höfðu hagsmuni samfélagsins alls að leiðarljósi hafa breyst í fyrir-
tæki á markaði þar sem hugsun um fjárhagslegan hagnað og sí-
felldan vöxt ríkir.
I grein sinni „Universities and Knowledge“ lýsir PatriciaJ. Gum-
port (2002) því hvernig háskólar hafa þróast í þessa veru á síðari
tímum. Hún tekur mið af hugtakinu „stofnanarökvísi" (e. institu-
tional logic) sem merkir „safn raunverulegra starfshátta og tákn-
rænna útlegginga — sem mynda skipulagsreglur starfseminnar, en
stofnanir og einstaklingar geta tekið mið af þeim og þróað þær
frekar“. Tilgáta Gumport er sú að „stofnanarökvísi“ bandarískra
rannsóknaháskóla hafi á undanförnum áratugum tekið róttækum
breytingum. Þeir hafi smám saman yfirgefið þá stofnanarökvísi sem
einkennir félagslegar stofnanir og tileinkað sér stofnanarökvísi sem
hæfir iðnfyrirtækjum. Ástæðuna telur hún vera þá að markaðsöflin
hafi smám saman aukið áhrif sín á starfsemi háskóla og þeir hafi því
endurskipulagt sig í ljósi breyttra aðstæðna. Sumir hafi harmað þessa
þróun og talið hana spilla eiginlegri háskólastarfsemi en aðrir hafi
tekið henni fagnandi og talið hana löngu tímabæra. Háskólarnir verði
að svara eftirspurn markaðarins eftir menntuðu vinnuafli og hagnýtri
þekkingu í miklu ríkari mæli en þeir hafi gert í gegnum tíðina.
Gumport bendir á marga þætti sem ýtt hafi undir það að há-
skólar tileinki sér í ríkari mæli „stofnanarökvísi“ iðnfyrirtækja:
stjórnvöld og almenningur hafi gert auknar kröfur um að háskólarnir