Skírnir - 01.09.2013, Síða 158

388 ÁRMANN JAKOBSSON SKÍRNIR
bæði hann og stúdentar virtust álíta heilaga, eins og Lars lýsir þessu
(bls. 140).
Á íslandi varð Lars Lönnroth íslandsvinur, þó að uppreisnar-
maður eins og hann félli vitaskuld engan veginn vel að því umhverfi
sem lýst var hér að framan. Viðhorf hans bæði til lands og bók-
mennta hefur einkennist af gagnrýnni hrifningu sem álíta má eðli-
lega hjá vísindamanni. Á þessum tíma eru sjónarmið hans þó
allnokkuð á skjön við almenna strauma í norrænum fræðum enda
ýmsir norrænufræðingar, bæði á Islandi og í Kaupmannahöfn og
víðar, frekar textatæknar en heimspekingar. Þeir höfðu í hávegum
heilbrigða skynsemi sem gat verið bæði jákvætt eða neikvætt eftir
atvikum því að annars vegar gat falist í henni sterk áhersla á góða
röksemdafærslu en á hinn bóginn gat hún leitt til hugsanaleti og
meðvitundarleysis um þá strauma og stefnur sem menn voru undir
áhrifum frá. Þeir sem ekki gera sér grein fyrir heimspekilegri um-
gjörð eigin hugsana eru jafnan í hættu að verða fórnarlamb ríkj-
andi kredduhugsunar og íhaldssemi og það hefur stundum átt við
um viðhorf til íslendingasagna þar sem hið „hlutlausa“ viðhorf er
það sem var í tísku á 19. öld en öll yngri hugsun er álitin grunsam-
legy
í upphafi 7. áratugarins bar líka ennþá lítið á þjóðfræðilegri
nálgun við íslenskar miðaldabókmenntir. Einar Ólafur Sveinsson
var að sönnu þjóðfræðingur að mennt og má glöggt sjá merki þess
í ýmsum skrifum hans en „íslenski skólinn“ einkenndist þó almennt
af ofuráherslu á höfunda sem voru ræddir á svipuðum nótum og
skáldsagnahöfundar síðari alda og þar með var ekki horft til þjóð-
sagna og ævintýra eða frásagnarfræði þeirra sem getur þó iðulega
komið að miklu gagni við túlkun íslenskra miðaldatexta.
Eigendaafstaðan
Þriðja einkenni norrænna fræða á þessum árum var áður nefnt en
það var þjóðernishyggjan. íslendingar litu á sig sem eigendur þess-
ara sagna og kannski með nokkrum rétti þar sem þá voru enn margir
á landinu sem höfðu kynnst þessum textum í bernsku og höfðu við
þá innilegra samband en flestir erlendir lesendur. Sú tíð er hins vegar