Skírnir - 01.09.2013, Blaðsíða 194

424
VAGINAETERNA
SKÍRNIR
Einstæð móðir sýnir nakta konu — utan þess sem hún er í háum,
svörtum sokkum — koma úr innkaupaleiðangri með tvo gula inn-
kaupapoka sem margir kannast við að hafa einhvern tímann haldið
á. Það er hins vegar sitthvað í hinni nýju gullbrydduðu helgifrásögn
sem kann að trufla áhorfanda. Fyrst mætti telja þá staðreynd að
stórmarkaður, eða kjörbúð eins og það hét í eina tíð, með tilheyr-
andi mannfjölda, gegnumtrekki og flúorljósum, er líklega sá staður
þar sem fólk vildi síst ganga um nakið. (Mér dettur líka í hug banki).
Vandlega útfærður realisminn gerir Bónuskonuna jafnvel enn ber-
skjaldaðri. I öðru lagi vekur athygli að hinn andlegi og upphafni
líkami hins sögulega íkóns er horfinn úr verki Kristínar og í hans
stað kominn holdlegur líkami með persónuleg sérkenni og agnúa
sem fylgja dauðlegum sálum, á borð við sigin brjóst og gildar
mjaðmir. Loks eykur það enn á tilfinningu ankannaleika eða skyldi
maður segja framandleika, að bakgrunnur skuli vera gullsleginn líkt
og í helgimynd. Þar sem gulli í bakgrunni íkóna er beinlínis ætlað að
loka fyrir alla veraldlega eða tímalega skírskotun og vísa til fegurðar
hinnar himnesku Jerúsalem, er líkt og nakin konan hafi óafvitandi
ráfað með innkaupapinkla sína inn á leiksvið sem alla jafna er eignað
dýrlingum. Það felst því óneitanlega nokkur þversögn og dágóður
skammtur af kímnigáfu í samstuði tveggja svo ólíkra merkingar-
plana sem aldagamalli tækni og stíl helgimyndar annars vegar og
grimmum hversdagsrealisma á mörkum karíkatúrs hins vegar.
Raunar má segja að með því að tefla saman Bónusplastpoka og gulli
sé Kristín tæpitungulaust að afhelga eitt helsta kennileiti sitt,
blaðgullið og tengsl þess við hinn óbreytanlega tíma helgimyndar-
innar. Kannski spyr nú einhver: En er þetta þá dýr brandari í gull?
I ljósi þess að Bónuskonan kemur inn í myndheim Kristínar eftir
hrun, væri sú kenning ekki alveg út úr kortinu eða var íslenskt sam-
félag ekki einmitt þannig innréttað, eins og brandari í gull? Einhver
annar kann á móti að velta fyrir sér hvort nýjar áherslur feli í sér
sósíalrealíska útlistun á hlutskipti miðaldra kvenna af láglaunastétt?
Hvort þar sé ef til vill um að ræða myndhverfingu fyrir þann sem
býr við takmarkað tilvistarlegt lífsrými? (Kynjahlutfall viðskipta-
vina í lágvöruverslunum bendir þó til þess að karlmenn þurfi ekki
síður að leita að hagstæðum tilboðum). Ef leikið er áfram á nótum