Ný Dögun - 01.11.1992, Side 18

/Sjý Dögun
Ótti er þáttur í eðlilegum viðbrögðum og
það þarf að komast yfir hann.
Óttinn við að mistakast er mjög algengur.
Þess vegna er mikilvægt að þjálfarinn og
sjúklingurinn setji sér markmið í sameiningu
og vinni saman að sama markmiði, en án
fullkomins trausts, samhy gðar og sam vinnu
eru horfur á góðum árangri verulega spilltar.
Með því að vinna saman að sama markmiði
er hættan á mistökum og óttinn við að stand-
ast ekki kröfur mun minni en ef væntingar
sjúklingsins og þjálfarans fara ekki saman.
7. Vmna að sama ma rki
Ef sjúklingurinn og þjálfarinn eru ekki að
vinna saman að sama marki er nauðsynlegt
að ræða málin og ef fagfólkinu finnst
sjúklingurinn á leið inn í blindgötu verður
að reyna að hjálpa honum út úr þeirri blind-
götu og það gerist best með fræðslu og
upplýsingum og þá verður trúnaðartraust
að ríkja.
Það er þó ekki alltaf mögulegt að ná að vinna
saman að sama marki. Greind og skilningur
á vandanum skiptir máli og því miður er
slíkur skilningur ekki alltaf til staðar,
stundum skortir sjúklinginn skilning vegna
andlegrar skerðingar, t.d. ef um einhvern
heilaskaða er að ræða og getur þá t.d. verið
um skort á einbeitingu eða rökhugsun að
ræða.
Þá reynir e.t.v. enn meira á hæfni starfs-
fólksins, að geta mætt sjúklingnum á því
stigi sem hann er og gera kröfur til hans í
samræmi við getu hans. Þá er mjög mikilvægt
að fá hann til að vinna með og nauðsynlegt
er að vekja og viðhalda áhuga hans en til
þess verður hann að sjá einhvern tilgang
með meðferðinni.
Sjúklingur verður að læra að verða með-
vitaður um hvað hann getur, um líkamlega
möguleika sína, en einnig verður hann að
gera sér grein fyrir takmörkunum sínum.
Þá fyrst getur hann þróað raunverulegt
viðhorf og afstöðu til lífsins og getur því
besta út úr endurhæfingunni, nýtt hæfileika
sína og tekið aftur ábyrgð á eigin lífi og
fjölskyldu sinnar.
Eitt af grundvallaratriðunum er að sjúkl-
ingurinn eygi von um betra líf og geti stefnt
að því.
Sjálfsímynd
Það er mjög mikilvægt að byggja upp já-
kvæða sjálfsímynd hjá hinum fatlaða.
Sjálfsímynd byggir á eigin reynslu og er
síbreytileg allt frá barnæsku til efri áranna.
Sjálfsímynd einstaklinga með fötlun eftir
slys eða sjúkdóma byggir á samblandi af
fortíð og nútíð.
Sá sem verður fyrir þeirri lífsreynslu að
verða skyndilega fatlaður, þarf allt í einu að
horfast í augu við gerbreytta líkamsmynd
og verður í raun og veru að þróa nýja sjálfs-
ímynd.
Mikil hætta er á neikvæðri sjálfsímynd og að
hinn fatlaði sé óánægður með útlit sitt og
líkama sinn, líkama sem hann finnur ef til
vill ekki einu sinni fyrir.
Ef sjálfsímyndin er neikvæð, er hætta á að
hinn fatlaði vanmeti sjálfan sig einnig að
öllu öðru leiti.
8. Mö^neskjan - j-jölskyldatt
Það er því mikil vægt að efla og þróa jákvæðar
tilfinningar gagnvart líkamanum og þróa
þar með jákvæða sjálfsímynd, t.d. að hinn
fatlaði geti hugsað á jákvæðan hátt um útlit
sitt og að hann finni að hann geti verið
aðlaðandi þrátt fyrir fötlun og hjólastól og
að það er manneskjan sem skiptir máli en
ekki fötlunin eða stóllinn.
Andleg viðbrögð og aðlögun aðstandenda
Það er ekki bara hinn fatlaði sem þarf að
aðlagast aðstæðunum, heldur er það ekki
síður nauðsynlegt fyrir aðstandendurna.
Þeir verða að öðlast fullan skilning á fötlun
einstaklingsins og hvað hún muni þýða fyrir
fjölskyldu- og heimilislíf.
í mörgum tilfellum fara aðstandendur í gegn-
um sömu stig andlegra viðbragða og sjúkl-
ingurinn, þ.e. að fyrst er áfallið gífurlegt, oft
með tlfinningadoða en einnig ásökunum.
Spurningar á borð við ef, ef... við hefðum
gert hlutina öðruvísi, hefðum við þá getað
18