Jökull - 31.12.2001, Síða 10

Jukka Kayhkö et al.
Figure 4. An example of the land cover in class a3: Smooth lava, partial clinker cover with sparse vegetation,
between Askja and Eggert (8424400, 7229200; cf. Figure 3). The smooth pahoehoe lava surface is partly cov-
ered with sand and gravel size sediment. The flora, although scanty, includes Stereocaulon vesuvianum as the
dominant species, plus Salix herbacea and S. callicarpea, Dryas octopetala, Empetrum nigrum, Thymus prae-
cox, Silene acaulis, Armeria maritima, Cardaminopsispetraea, Poa sp., Juncus sp., Carex sp. and Polytrichum
piliferum. Note the rucksack for scale. - Land í flokki a3, helluhraun að hluta þakið gjalli og sandi. Slitrótt
gróðurþekja einkennir þessi svœði.
3. mynd. - Flokkuð gervitunglamynd af svæðinu norðan Vatnajökuls. Svœðinu hefur verið skipt í 3 megin- og
19 undirflokka eftir gerð yftrborðsins. Stœrstu flokkarnir samanstanda af apalhraunum með (a5.10,4%) eða án
slitrótts gróðurs (a4, 10,6%). Gróf, gróðurlaus hraun, að hluta hulin sandi (a4) einkenna svœðið (A) norðan
Trölladyngju (Z) og sunnan Dyngjafjalla ytri (T), Útbruna og svœðið meðfram Jökulsá á Fjöllum. Sléttari hraun
(helluhraun) með gjalli eða strjálum gróðri (flokkur a3, 6,7% ) er að finna vítt og breitt um svœðið. Stœrsta
helluhraunflákann (C, ca. 105 km2) er að finna norðan Herðubreiðar (Y). Búrfellshraun (D) og Dimmuborgir
tilheyra flokknum, gróðurlítil apalhraun (a6, 2,4%). Nýlegum hraunum er skipt upp í tvo flokka, apalhraun
(al, 0,3%) og helluhraun (a2, 1,2%). Hraunfrá Kröflueldum (E) ogfrá Öskjugosinu 1961, (G) falla undir
þá báða en auk þess er svartur sandur í flokki a2 þar sem ekki er hœgt að greina mun á honum (J, K) og
nýlegu helluhrauni á gervitunglamyndunum. Laus jarðefni á yfirborði skiptast í 9 flokka. Mismunandi flokka
sanda (bl-b6) er að finna víða um svœðið, G, H, J, K). Stœrsta samfellda svœðið í flokki bl (grófur sandur
og möl, 7,2%), er um 60 km2 (G). Mikinn sandskriðstaum (L), 3-7km breiðan og um 50 km langan má greina
á myndinni. Norðurendi hans hefur verið heftur með sandgræðslu við Nýjahraun (H). Annar taumur liggur
að Dimmuborgum (M). Einnig sjást þrír sandtaumar norður eftir Frambruna. Sá nyrsti (N) er 12 km langur
og 2 km breiður. Gamalt jökulhlaupaset (b3-b6) þekur 60 km2 við norðurmynni Dyngjufjalladals (O). Jökul-
hlaupaskúruð hraun liggja beggja vegna Jökulsár á Fjöllum (P, R). Bœði svœðin heita Grjót og er það eystra
lOOkm2 en það vestara 50 km2. Öskugeirinn frá gosinu í Öskju 1875 kemur vel fram á myndinni sem Ijósgrár
flekkur (S) til norðvesturs. Hólssandur (U) er aðallega myndaður úr árseti frá síðasta hlýskeiði. Jarðhitasvœði
íNámafjalli eru dökkblágrá (X).
8 JÖKULLNo. 51