Jökull - 31.12.2001, Blaðsíða 84

Oddur Sigurðsson
Er komið var að jöklinum þá var ekki að sjá neina
breytingu frá því fyrir ári á jökulsporðinum, en við
hann og upp með honum til vesturs voru ummerki
um flóð og þá líklega vatnsflóð. Þar hafði jarðveg-
ur hreinsast niður á klöpp og merki nr. 4, hálftommu
rör sett niður 13.08.1994 af Guðfinni horfið með öllu.
Víða undan sporðinum og niður hann kom vatn og
meðfram vesturjaðrinum mátti víða heyra nokkurn
vatnsnið.
Við gengum upp með sporðinum til vesturs og
upp á Hálsbungu og vestur undir brún Þaralátursmeg-
in. Reykjarfjarðarmegin á Hálsbungu fast við jökulinn
er dálítið hvolf sem mér sýndist geta skýrt endurtek-
in flóð niður með vesturjaðrinum. Þarna var nú lítið
vatn en líklega getur jökullinn og vetrarsnjórinn lok-
að rennslisleiðinni og þá safnast þarna fyrir vatn sem
síðar fær útrás niður með Reykjarfjarðarjökli.
Ekki var að sjá að sprungusvæði væru stærri eða
úfnari en áður. Mikið hefur þó leyst á jöklinum í sum-
ar og sprungur samsíða hæðarlínum sjást víða alveg
upp undir hæstu bungur."
N orðurlandsj öklar
Eftir snjóléttan vetur og hlýtt sumar tók mestallan snjó
upp úr fjöllum kring um Eyjafjörð. Langt er síðan svo
auðvelt hefur verið að sjá hvað eru jöklar og hvað bara
fannir þar um slóðir. Það gaf tilefni flugferðar til að
ljósmynda jöklana og kortleggja með meiri nákvæmni
en áður hefur gefist. Ekki er líklegt að allir jöklar á
svæðinu hafi fundist í þessari ferð en greina mátti að
minnsta kosti 158 jökla sem því nafni má nefna vest-
an Eyjafjarðar og 22 slíka austan fjarðarins. Ef gert
er ráð fyrir að um tíundi hluti jöklanna hafi sloppið
framhjá myndunum í þessari fyrstu yfirferð er heild-
artala jökla í fjöllunum við Eyjafjörð um 200. Þessir
jöklar eru að sjálfsögðu allir litlir. Sá stærsti þeirra,
Tungnahryggsjökull, sem liggur vestan Tungnahryggs
í Kolbeinsdal og tengist jöklinum í botni Barkárdals
um Hólamannaskarð er um 11 km2.
Hér fara eftir greinargóðar lýsingar á mælinga-
ferðum við bestu aðstæður.
Gljúfurárjökull - I fjarveru Kristjáns E. Hjartarson-
ar hefur Árni bróðir hans haft mælinguna með hönd-
um. Honum segist svo frá um ferð sína. „Gljúfuráin
var mikil en ekki sérlega mórauð. Mikið hefur verið í
henni í'allt sumar að sögn kunnugra. Allmikil malar-
og urðarröst liggur hér meðfram ánni, leifar af möl og
snjóflóðaurð sem Kristján E. Hjartarson lýsti í fyrra og
lá þá á snjófymingum í gilinu. Öll fönn frá fyrra vetri
horfin og engir hjarnskaflar við jökulröndina eða í ár-
gilinu. Askan sem féll á jökulinn í Heklugosinu, sem
hófst 26. febrúar, hefur flýtt fyrir bráðnun vetrarákom-
unnar. Skriðuefni sem liggur á jöklinum við hlíðarnar
beggja vegna er snjóflóðaurð að uppruna. Áin kemur
að vanda í tveimur kvíslum undan ísnum. Við vest-
ara útfallið er allmikill ísbogi yfir ána en gat innan
við. Isboginn tengist jöklinum beggja vegna. Þar upp
af, í framhaldi árinnar, eru svelgir og miklar sprung-
ur í ísinn sem vatn fellur um á köflum en hverfur svo
í hyldýpið. Eystra útfallið kemur undan austanverðri
miðröndinni.
Álstöng sem við settum niður í hittiðfyrra er á sín-
um stað í jökulurðinni austan ár, örlítið bogin til vest-
urs. Jörfastöngin var fallin og fannst ekki í fyrra. Nú
fann ég hana hálfgrafna í urð á árbakkanum, þang-
að sem hún hafði borist með snjóflóði. Setti hana
upp á nýjum stað og bar grjót að og nú skal hún
standa jafn lengi og fjöllin. Fjarlægð milli álstangar
og Jörfastangar er 23,51 m. Nú fann ég litlu vörðuna
úr setbergssteinunum sem við Kristján hlóðum í fari
Hauskúpusteinsins 14. sept. 1996 og hefur ekki fund-
ist fyrir snjóum í haustmæliferðum fyrr en nú. Hún er
5 m sunnar en Jörfastöngin og 10 m vestar.“
Hálsjökull - Þórir Haraldsson hefur beðist undan frek-
ari jöklamælingum vegna fótarmeins og eru honum
þökkuð störfin við mælingar síðan 1978. I hans stað
fór Sigurður Jónsson menntaskólakennari ásamt Þor-
láki Sigurðssyni. Þeir voru tæpar 3 stundir á gangi
fram að jökli en alls tók verkið 7 tíma fyrir utan akstur.
Bœgisárjökull (1. mynd) - Jónas Helgason lýsir ferð
11. september til mælinga þannig í myndskreyttri
skýrslu: „Eg fór frá Bægisá kl. 08:15, var á Hólun-
um kl. 09:35 og við Lambána kl. 10:15. Þegar ég
kom inn í dalbotn voru byrjaðar að koma súldargus-
ur og skyggni á jökulinn fór versnandi. Til þess að ná
örugglega myndum af jöklinum ákvað ég að byrja á
því og klifraði því beint upp á staðinn þaðan sem ég
myndaði. Þangað upp var ég kominn um kl. 11:40.
Nú var komin töluverð rigning og því hraðaði ég mér
að jöklinum til mælinga. Þá brá svo við að það gerði
besta veður allan tímann sem ég var þar.
82 JÖKULL No. 51