Dagblaðið Vísir - DV - 21.12.2018, Qupperneq 60

60 21. desember 2018
J
ólin eru tími hefða, róleg-
heita, fjölskyldunnar og auð-
vitað gjafa (að margra mati)
en jólin eru svo sem að
vissu leyti eins og aðrir dagar því
heimurinn heldur áfram að vera
til og hlutir gerast um allan heim.
Þá er það ekki svo að meirihluti
mannkyns haldi jólin hátíðleg og
hjá mörgum eru þau eins og hver
annar dagur. Hér verða nefndir
til sögunnar nokkrir atburðir sem
hafa gerst um jól og ratað í sögu-
bækurnar. Eflaust hefur fólk mis-
jafnar skoðanir á hversu merki-
legir þessir atburðir eru í sögulegu
samhengi en þeir áttu engu að síð-
ur sér stað.
Á jóladag 1990 varð ákveðin
bylting því þá var internetið prufu-
keyrt í fyrsta sinn þegar kveikt var
á fyrsta netþjóninum, inco.cern.
ch. Þetta var auðvitað stór stund
og líklegast hefur enginn séð fyrir
hvaða afleiðingar þetta átti eftir
að hafa í framtíðinni og eflaust
höfum við ekki enn upplifað allt
það sem internetið getur haft í för
með sér. Það er kannski við hæfi
að það hafi verið tækninördar hjá
CERN (European Organization
for Nuclear Research) í Sviss sem
komu að þessari fyrstu prufu-
keyrslu og þróun netsins að Tim
Bernes-Lee ógleymdum en hann
er talinn faðir veraldarvefjarins.
Að kveldi jóladags 1776 fór
George Washington, þá hershöfð-
ingi og síðar fyrsti forseti Banda-
ríkjanna, yfir Delaware á með
herlið sitt. Hann vildi koma mála-
liðum á vegum Breta á óvart í
miðjum jólahátíðarhöldum þeirra
og það tókst. Washington og hans
menn gjörsigruðu málaliðana og
náðu miklu af vopnum á sitt vald
og tóku marga fanga. Þessi bardagi
er eitthvað sem á sér fastan stað í
bandarískum sögubókum.
Einn undarlegasti atburður
fyrri heimsstyrjaldarinnar átti
sér stað á jóladag 1914. Breskar
og þýskar hersveitir höfðu lengi
barist á banaspjótum á vesturvíg-
stöðvunum en í kringum jólin var
samið um vopnahlé. Þá breytt-
ist allt og hermenn, sem höfðu
skömmu áður reynt hvað þeir gátu
til að drepa þá sem voru hinum
megin við víglínuna, færðu þeim
gjafir, sungu jólasöngva með þeim
og spiluðu jafnvel fótbolta. Það
má því kannski segja að sannur
jólaandi hafi verið yfir vígstöðv-
unum.
Á aðfangadag 1979 hófst innrás
Sovétríkjanna í Afganistan. Þá var
mikið af hermönnum og hertólum
flutt til landsins. Tímasetningin
var engin tilviljun því Sovétmenn
og bandamenn þeirra vissu sem
var að á Vesturlöndum var fólk
upptekið af jólahaldi og því seink-
aði það viðbrögðum Vesturlanda
við innrásinni.
Breski vísindamaðurinn Sir
Isaac Newton fæddist á jóladag
1642. Hann var fyrstu manna til að
skilja hvað þyngdaraflið er. Hann
var einnig frumkvöðull í stærð-
fræði og ýmsu öðru. Honum verð-
ur seint fullþakkað framlag hans
til vísindanna og því má kannski
segja að hann hafi verið sannköll-
uð jólagjöf.
Á jóladag 1977 lést Charlie
Chaplin, einn frægasti leikari
sögunnar. Hann var 88 ára.
Chaplin var frumkvöðull á kvik-
myndasviðinu. Hann var fæddur
grínisti sem öðlaðist heimsfrægð á
upphafsárum kvikmyndanna.
Apollo 8 komst á braut um
tunglið á jóladagskvöld 1968.
Geimfarið var fyrsta geimfarið
sem komst af braut um jörðina og
á braut um tunglið. Af þessu til-
efni voru geimfararnir með sérs-
taka útsendingu og sýndu myndir
af jörðinni og tunglinu og lásu upp
úr sköpunarsögunni.
Á jóladag 1991 sagði Mikhail
Gorbachev af sér sem leiðtogi
Sovét ríkjanna. Hann var aðalhöf-
undur Glasnost-stefnunnar sem
opnaði Sovétríkin og Austurblokk-
ina upp á gátt. Hann kemst eflaust
á stall með merkustu áhrifavöld-
um síðustu aldar.
Á jóladag 1868 náðaði Andrew
Johnson Bandaríkjaforseti alla
hermenn Suðurríkjanna sem voru
í haldi Norðurríkjamanna. Þræla-
stríðið var þá afstaðið en enn voru
miklar deilur um hvað ætti að gera
við Suðurríkin og hermenn þess.
Stríðið var blóðugt og mannskætt
en mörg hundruð þúsund óbreytt-
ir borgarar og hermenn létu lífið í
því. Andrew Johnson tók við for-
setaembættinu eftir að Abraham
Lincoln var myrtur og ákvað hann
að náða flesta þá hermenn Suður-
ríkjanna sem sóttu um náðun. Á
jóladag 1868 bætti hann um bet-
ur og náðaði alla hermenn Suður-
ríkjanna og er sú ákvörðun talin
hafa verið mikilvægt skref til sátta
hjá þessari stríðshrjáðu og marg-
klofnu þjóð.
Á jóladag árið 800 krýndi Leo
III. páfi Karlamagnús keisara
Rómaveldis við hátíðlega athöfn
í St. Péturskirkjunni í Róm. Þar
með varð Karlamagnús leiðtogi
stórs hluta Evrópu. Hann hefur
oft verið nefndur „Faðir Evrópu“.
Hann var keisari í 13 ár og laga- og
menntunarumbætur hans lögðu
grunninn að menningarlegri
vakningu og sameinaði stóra hluta
Evrópu í fyrsta sinn síðan á tímum
rómverska heimsveldisins. n
TÍMAVÉLIN
3 SKREF
BÓKHALDSÞJÓNUSTA
LÖGFRÆÐIRÁÐGJÖF
EIGNASKIPTAYFIRLÝSINGAR
• Skráningartöflur
• Eignaskiptayfirlýsingar
• Eftirfylgni
EIGNASKIPTAYFIRLÝSINGAR
ÞARABAKKA 3
S. 578 6800
Nokkrir sögulegir atburðir
sem gerðust um jól
Örlagatímar í mannkynssögunni
„Apollo 8 komst á
braut um tunglið á
jóladagskvöld 1968.
George Washington Kom
málaliðum á óvart á jólum.
Vopnahlé Dátar á vest-
urvígstöðvunum spiluðu
knattspyrnu jólin 1914.
Isaac
Newton Einn
fremsti vísinda-
maður sögunn-
ar fæddist á
jóladag.
Mikhail Gorbachev Sagði af sér á jólunum 1991.
Kristján Kristjánsson
ritstjorn@dv.is