Morgunblaðið - 24.01.2019, Page 56

56 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 24. JANÚAR 2019
✝ HjálmfríðurÞórðardóttir
fæddist á Hjöllum í
Þorskafirði 24.
febrúar 1936. Hún
lést á hjartadeild
Landspítalans við
Hringbraut 13. jan-
úar 2019.
Foreldrar henn-
ar voru hjónin
Þórður Andrésson,
f. 25.9. 1903, d.
28.9. 1977, og Þórey Stef-
ánsdóttir, f. 2.11. 1916, d. 3.12.
1996.
Systkini Hjálmfríðar voru:
Jóna Rut Þórðardóttir, f. 23.5.
1939, d. 2.7. 1998, Sigríður Þórð-
ardóttir, f. 7.2. 1943, d. 30.4.
2016, og Trausti Klemenzson, f.
13.7. 1954, d. 3.9. 2016.
Hinn 9.10. 1959 giftist Hjálm-
Þegar heilsa Hjálmfríðar fór
að lagast vann hún ýmis störf,
aðallega á Tilraunastöðinni á
Sámsstöðum i Fljótshlíð þar sem
hún var að nokkru í skjóli móður
sinnar er þangað hafði flust.
Í Reykjavik vann hún í kaffi-
húsi, þvottahúsi og á símanum á
Landakoti. Síðar vann hún í
Bókabúð Snæbjarnar í Hafnar-
stræti. Þaðan lá leiðin til Eim-
skips þar sem hún vann í um ára-
tug sem „skrifari“. Hún var
kjörin í trúnaðarráð Verka-
mannafélagsins Dagsbrúnar og
hóf störf á skrifstofu félagsins
um miðjan níunda áratuginn og
lauk þar starfsferli sínum hálf-
áttræð.
Útför Hjálmfríðar fer fram
frá Guðríðarkirkju í dag, 24. jan-
úar 2019, og hefst athöfnin
klukkan 13.
fríður Halldóri
Stefánssyni frá
Kaldrananesi, f.
15.12.1934. Þau
eignuðust ekki börn
en hjónaband
þeirra var fagurt
og farsælt.
Skólaganga
Hjálmfríðar varð
endaslepp þar eð
um fermingaraldur
þurfti hún að leggj-
ast inn á Landakotsspítala vegna
hjartagalla og dvaldi þar um
eins árs skeið. Hún hafði verið í
farskóla í heimasveit sinni en
ýmsar ástæður urðu til þess að
fjölskyldan fluttist suður og sett-
ist að á Mæri í Ölfusi en Þórður
faðir hennar fór á Vífilsstaði.
Hún stundaði nám í barna- og
unglingaskólanum í Hveragerði.
Ég kynntist Hjálmfríði er við
störfuðum saman að verkalýðs-
málum fyrir Verkamannafélagið
Dagsbrún.
Fyrst störfuðum við saman í
trúnaðarráði félagsins en síðar í
stjórn á árunum 1992-1996, en þar
var hún ritari og ritaði fundar-
gerðir stjórnar.
Dagsbrún var lengst af karla-
félag en árið 1967 urðu fyrstu
konurnar fullgildir félagsmenn.
Hjálmfríður var fyrsta konan
sem kjörin var í stjórn Dagsbrún-
ar. Full ástæða er til þess að líta á
kjör hennar í stjórn sem merki-
legan áfanga í jafnréttisbaráttu
kynjanna.
Það var ekki annað hægt en að
dást að Hjálmfríði sökum þess
hve mikla alúð hún lagði í að
starfa fyrir félagið. Hún var ein-
lægur verkalýðssinni sem vildi
allt fyrir félagsmenn gera.
Hjálmfríður starfaði m.a. á
skrifstofu Dagsbrúnar á Lindar-
götu 9 en þar var hún mikilvæg
sökum þess hve vel hún hélt utan
um hlutina.
Hún var til staðar þegar eitt-
hvað bjátaði á hjá félagsmönnum.
Hjálmfríður var þægileg í við-
móti en þess vegna leituðu fé-
lagsmenn mikið til hennar með
mikilvæg og viðkvæm mál, enda
var hún manna snjöllust í að leysa
úr slíkum málum.
Í minningunni vann Hjálmfríð-
ur störfin svo lítið bar á og án þess
að sækjast eftir athygli eða við-
urkenningu út á við en hún ávann
sér virðingu samstarfsmanna.
Eftir að ég hætti í stjórn
Dagsbrúnar hitti ég Hjálmfríði
því miður alltof sjaldan en það
gerði mér gott að kynnast því ljúf-
menni sem hún var.
Að lokum votta ég aðstandend-
um mína dýpstu samúð.
Jóhannes T. Sigursveinsson.
Með mikilli eftirsjá kveðjum
við kæra vinkonu og samstarfs-
félaga til fjölda ára. Hjálmfríður
eða Helma eins og hún var alltaf
kölluð var tenging milli gamla og
nýja tímans fyrir okkur sam-
starfsfólk hjá Eflingu stéttar-
félagi. Hún var víðlesin og uppfull
af fróðleik og visku sem hún var
óspör á að miðla. Hún hafði lag á
að láta fólki líða vel í kringum sig,
hugsaði um velferð allra, bóngóð
og greiðvikin. Helma hafði
ákveðnar skoðanir um menn og
málefni og var ekkert að skafa ut-
an af því ef henni mislíkaði. Hún
var með viðhlítandi skýringar á
öllu og tengdi þær gjarnan við
stjörnumerkin. Það hnussaði í
henni og svo heyrðist: já það er
ekki nema von að viðkomandi sé
eins og hann er, enda fæddur í
hinu eða þessu stjörnumerki.
Helma átti það til að lauma sæl-
gæti á skrifborðið hjá okkur
vinnufélögunum og þegar þakkað
var fyrir svaraði hún gjarnan: „jú,
börnin góð, það er alveg nauðsyn-
legt að fá sykur fyrir heilann svo
maður geti hugsað“. Helma hafði
þá náðargáfu að geta sagt ýmsa
hluti fyrir og má þar nefna nátt-
úruhamfarir sem rættust og á
góðum stundum átti hún það til að
kíkja í bolla og spá fyrir okkur
stelpurnar og þá fyrst og fremst
um samskipti við hitt kynið og
gátum við alltaf hlegið og skemmt
okkur yfir því. Hún vissi lengra en
margur annar sem kemur
kannski ekki á óvart enda átti
Helma ættir að rekja á Strandir
og var afar stolt af. Helma og
Halldór höfðu komið sér upp sum-
ardvalarstað í Bjarnarfirði sem
þau lögðu mikla rækt við og
dvöldu þar meira og minna á
sumrin og hlúðu að umhverfi og
gróðri af alúð og umhyggju.
Við vottum Halldóri og öðrum
aðstandendum okkar dýpstu sam-
úð og þökkum Helmu samfylgd-
ina og dýrmæta vináttu liðinna
ára.
En komin eru leiðarlok
og lífsins kerti brunnið
og þín er liðin æviönn
á enda skeiðið runnið.
Í hugann kemur minning mörg
og myndir horfinna daga
frá liðnum stundum læðist fram
mörg ljúf og falleg saga.
(Höf. ókunnur)
Fyrir hönd fyrrverandi sam-
starfsfélaga,
Elín Hanna, Fjóla,
Kristjana og Rósa.
Hjálmfríður Þórðardóttir helg-
aði líf sitt baráttu fyrir betra lífi í
þágu almennings, í orðsins fyllstu
merkingu, með störfum sínum að
verkalýðsmálum. Áður en hún hóf
störf hjá Dagsbrún 1986 hafði hún
unnið sem ritari „farmskráning-
ar“ við höfnina hjá Eimskipa-
félagi Íslands og blandaði sér þar
af sínum alkunna dugnaði í bar-
áttu fyrir bættum kjörum hafn-
arverkamanna. Fljótlega var hún
kjörin í stjórn Dagsbrúnar sem
fulltrúi hafnarverkamanna en á
þeim árum var Dagsbrún nánast
eingöngu karlafélag. Í stjórn
Dagsbrúnar sat hún í rúman ára-
tug og ennþá lengur í trúnaðar-
ráði bæði Dagsbrúnar og Efling-
ar. Þá var hún einnig kjörin til
fjölmargra annarra trúnaðar-
starfa fyrir verkalýðshreyfing-
una. Hjálmfríður var ekki aðeins
ötull starfsmaður Dagsbrúnar
heldur var hún tilbúin að liðsinna
félagsmönnum í allskyns vanda-
málum daglegs lífs sem höfðu
ekkert með kjarasamninga að
gera. Öllum þessum einstakling-
um tók Hjálmfríður á móti með
sinni alkunnu alúð og ekkert var
það vandamál svo lítilvægt að
ekki væri sest yfir það til úrlausn-
ar. Þessi brennandi áhugi hennar
til þess að leysa vanda annarra
skýrðist af hluta til af hennar upp-
runa og hins vegar af afstöðu
hennar til lífsins. Hennar svar var
„ég lít á alla Dagsbrúnarmenn
sem börnin mín“.
Hjálmfríður var gáfuð kona,
vel lesin, víðsýn og úrræðagóð.
Hennar ævidagar voru langt frá
því að vera einhver dans á rósum
en það mátti segja um hana að það
sem ekki brýtur mann, herðir
mann og gefur oft dýpri sýn á
vandamál annarra. Þeir voru ófáir
Dagsbrúnarmennirnir og Efl-
ingarfólkið sem leitaði sérstak-
lega til Hjálmfríðar á skrifstofu
félagsins með sín vandamál.
Eftir að fjölgaði gríðarlega í
hópi erlendra félagsmanna í Efl-
ingu þá bættust þeir í þann stóra
hóp sem hún hjálpaði með úr-
lausnir. Nýir félagar í ókunnu
landi. Eitthvert sinnið þegar við
ræddum um þessa miklu fjölgun
erlendra félagsmanna sagði hún
sposk á svipinn „ svei mér þá, ég
held að mig sé farið að dreyma á
pólsku“.
Síðustu starfsár sín hjá Eflingu
vann hún við skjalasafn félagsins.
Hjálmfríður var mikil áhuga-
manneskja um sögu verkalýðs-
hreyfingarinnar og að henni yrði
haldið til haga og gerð skil í prent-
uðu máli.
Af fáum hef ég lært meira um
dagana enda Hjálmfríður einstak-
lega góður vinur og samstarfs-
félagi. Stöðugt tilbúin að gefa góð
ráð, gagnrýnin ef með þurfti, en
alltaf á jákvæðan hátt. Hennar
háttur var ekki að tala um hlutina.
Hún framkvæmdi þá.
Þig kveð ég með söknuð í
hjarta.
Sigurður Bessason.
Mig langar til að minnast henn-
ar Hjálmfríðar nokkrum orðum,
en hún lést þann 13. janúar síðast-
liðinn. Við er þekktum hana betur
kölluðum hana þó yfirleitt Helmu
en því nafni vildi hún gjarnan að
við kölluðum hana.
Á löngu ævibili er margs að
minnast en minningarnar ná allt
að 60 ár aftur í tímann eða frá því
að þau Halldór tóku saman 1959
og ég þá aðeins 12 ára unglingur.
Ég held að þá hafi ég ekki verið
mikið að velta fyrir mér framtíð-
inni eða hvernig við áttum eftir að
kynnast betur síðar í gegnum
hennar víðsýni á veröldina og
mannfólkið.
Eitt af stóru áhugamálum
þeirra Halldórs var ræktun. Þau
nutu þess svo vel að byggja upp
og rækta umhverfið í kringum
sumarbústaðinn í Öndverðarnesi,
bústað sem foreldrar Halldórs
áttu.
Á nokkrum árum var þar kom-
inn mikill og þéttur trjágróður
sem bæði veitti skjól og yl. Þarna
nutum við Guðrún og fleira af
okkar fólki ávallt mikillar gest-
risni þeirra en ekki síður var alltaf
auðsótt mál að fá bústaðinn lán-
aðan, ekkert síður ef við höfðum
með okkur erlenda gesti sem kom
fyrir og við gátum kynnt þau fyrir
öllum gróðrinum og því lofi sem
það fólk bar á Helmu fyrir dugn-
aðinn og við síðan fært henni
áfram þakklæti gestanna. Einu
skilyrðin sem Helma setti áður en
tekið var við lyklunum var nú að
muna eftir að skrá allt í dagbókina
í bústaðnum, allt um veðurfar,
hitastig og ástandið á gróðrinum
og allt um dvölina áður en farið
var heim að lokinni dvölinni.
Síðar fóru þau Halldór að
byggja upp og rækta á landi sem
þau áttu í Bjarnarfirði á Strönd-
um og tókst með mikilli elju og
áræðni að koma upp gróðri og
mynda skjól um litla húsvagninn
þeirra. Í mörg ár vann Helma hjá
Verkalýðsfélaginu Dagsbrún og
þar kynntist hún mörgu erlendu
verkafólki sem hún leiðbendi nán-
ast í öllu er sneri að kjaramálum
og upplýsingum um þjóðfélags-
gerðina hér og þar kom fram
heimsmanneskjan í henni eins og
ég vil kalla það og fordómaleysið.
Lengi vel höfðu þau Halldór og
hún þann háttinn á að bjóða okkur
systkinum þ.e. „krökkunum
hennar Stínu“, eins og Halldór
kallaði okkur, til sviðaveislu á
haustin, oftast í nóvember og var
þetta fastur liður hjá þeim á með-
an heilsa og kraftur þeirra leyfðu.
Nú þegar komið er að leiðar-
lokum mun þó brosið hennar
ávallt fylgja okkur um ókomna
tíð. Við munum einnig hugsa til
þeirrar heimsmanneskju sem hún
var, sérstaklega nú á viðsjárverð-
um tímum. Við Guðrún vottum
þér, Halli minn, innilega samúð
svo og öðrum ættingjum.
Megi hún hvíla í friði.
Einar Matthíasson.
Hún Hjálmfríður Þórðardóttir,
Helma, tók á móti mér fyrsta
vinnudaginn minn í apríl 1996 á
skrifstofu Dagsbrúnar. Þú ert
vatnsberi, sagði hún um leið og
hún afhenti mér stjörnuspána. Þú
veist það væntanlega, Þráinn
minn, að vatnsberar þola hvorki
letingja né heimskra manna ráð.
Það er rými fyrir hvorugt hér á
Dagsbrún.
Þetta voru ekki fyrstu kynni
mín af Helmu. Ég hafði kynnst
henni í fræðslustarfi verkalýðs-
félaganna. Dagsbrúnarmönnum
hafði ég oft leiðbeint á nám-
skeiðum. Helma var sál félagsins,
komin sem skrifari frá Eimskip,
lengi hægri hönd Guðmundar J.
og ómissandi hjálparhella. Hún
var náttúrugreind eins og oft var
sagt um Dagsbrúnarmenn.
Helma reyndist okkur ómetanleg
í vinnunni að sameiningu stéttar-
félaganna, viskubrunnur og holl-
ur ráðgjafi. En bestu hæfileikar
hennar reyndust vera í hinu
mannlega viðhorfi. Henni þótti
vænt um fólk. Þess vegna varð
hún gestgjafi og leiðsögumaður
nýliðanna, annaðist námskeiða-
hald, liðsinnti atvinnulausum og
gaf sig í öll verk. Allt lék í höndum
hennar.
Spurðu Helmu, var oft sagt á
þessum árum þegar okkur þraut
þekkingu. Hún man þetta. Helma
mundi sögu kjarasamninganna,
vissi allt um kaup og kjör liðinna
áratuga, var vel að sér um sögu
verkalýðshreyfingarinnar og alla
tíð bar hún í brjósti baráttuanda
ungu konunnar sem hún einu
sinni var.
Helma var líka keppnismann-
eskja. Það var henni kappsmál í
kosningum og atkvæðagreiðslum
að sitja við símann og sjá til þess
að allur „hennar hópur“ hefði skil-
að sér. Hún hafði róttækar skoð-
anir en var um leið jarðbundin og
lét aldrei glepjast af innantómu
slagorðagaspri. Hún var „sannur
jafnaðarmaður“. Sýndi það í orði
og verki.
En þá eru ósagðir þeir hæfi-
leikar sem mestu skiptu. Hún var
mikill unnandi bókmennta og
lista, þekkti vel verk allra helstu
rithöfunda og skálda þjóðarinnar
og unun að eiga við hana samtöl
um þau efni. Dagarnir í kringum
jólin voru tilhlökkunarefni og
konfektmolar þegar við ræddum
um bestu jólabækurnar.
En þá er ótalin sú hlið Helmu
sem okkur mörgum þótti vænst
um. Helma var sveitastelpa og
hún leiddi okkur Köru inn í dýrð-
arheima sumarlandsins. Þær eru
ófáar plönturnar, trén og runn-
arnir sem nú vaxa upp í malar-
gryfjunni okkar við Laugarvatn
sem eiga sér uppruna í moldinni
frá Helmu og Halldóri.
Ég hafði sterkt samband við
Helmu alla tíð. Löngu eftir að hún
var hætt að vinna á Eflingu, töl-
uðum við saman í síma í hverjum
mánuði. Oft minntist ég uppörv-
andi orða hennar og hvatninga.
Hún átti líka til að segja við mann
svo endurnærandi orð sem vökv-
uðu sálina daga og nætur.
Nokkrum sinnum kvaddi hún mig
með þessum orðum: Þráinn minn,
ég eignaðist aldrei son en ef ég
hefði eignast son hefði ég viljað að
hann væri líkur þér. Með þessum
fallegu orðum ætla ég að kveðja
hana Helmu um leið og við send-
um hugheilar kveðjur til Halldórs
og náinna ættingja. Við munum
sannarlega sakna hennar Helmu.
Þráinn og Kara.
Hjálmfríður Þórðardóttir
Elsku frænka,
systir og vinkona.
Það er orðið öruggt
að þeir sem almætt-
ið elskar fara of fljótt, þeir sem
hafa tilgang í lífinu, yndislegan
maka og fallega heilbrigða fjöl-
skyldu sem þeir elska. Hver er
tilgangurinn að kippa svona und-
an öllum fótunum og hrifsa burt
frá okkur konuna sem aldrei
hafði kennt sér meins í lífinu. Það
byrjaði á, að allir héldu, saklausri
spítalavist í sumar og þar tóku við
endalausar rannsóknir í um fimm
vikur, send heim og ekki leið á
Sólrún
Þórarinsdóttir
✝ Sólrún Þór-arinsdóttir
fæddist 24. janúar
1950. Hún lést 6.
nóvember 2018.
Útför Sólrúnar
fór fram í kyrrþey
12. nóvember 2018.
löngu þar til þú
lendir aftur á spítal-
anum á haustdög-
um, hrein svör fást
sjaldan í heilbrigðis-
kerfinu þrátt fyrir
allar rannsóknirnar
frekar en fyrri dag-
inn. Loksins áttu
einhver svör að
koma í hádegi, en þá
tók almættið í taum-
ana og þann morgun
varstu tekin frá okkur öllum að
óvörum. Við sitjum bara eftir
með spurningar um hvert heil-
brigðiskerfið með öllum nýjung-
unum stefnir. Sár og reið yfir
óréttlætinu sem þú þurftir að
ganga í gegnum síðustu þrjá
mánuðina.
Við ólumst upp saman þar sem
aðeins voru fjögur ár á milli
okkar. Og man ég flest skiptin
sem ég elti þig og vinkonurnar
þínar og taldi mig alveg gjald-
genga í skvísuhópnum sem ég leit
svo upp til. Aldrei var ég rekin
burt, nei ég fékk að hanga með.
Heimili okkar sameinuðust þegar
amma Laufey lést langt um aldur
fram og foreldrar mínir, Villa
systir þín og Sigurður tóku Sigga,
afa og þig á heimili okkar þótt
ung væru sjálf. Fljótlega fæddust
Hanna og Óskar, systkini mín,
svo það var stórt heimili, allir
lifðu í sátt og aldrei leiðinlegt á
því heimili, hvorki sjónvarp, tölv-
ur né gsm í þá daga. Síðan hittir
þú Jónsa þinn, sveitastrákinn úr
Kjósinni, og þá var framtíðin ráð-
in. Þið áttuð þrjú yndisleg börn;
Kristínu, Ingibjörgu og Þórarin.
Þau eru öll vel gift og barnabörn-
in orðin fimm og eitt barnabarna-
barn bættist við í haust.
Fljótlega byrjuðuð þið búskap
á Hálsi og bjugguð þar á glæsi-
legu heimili og síðan á Baulu-
brekku þar sem byggt var nýtt
glæsihús yndislegt fullt af þínum
listaverkum. Þín hilla í lífinu var
bútasaumurinn og þurfti ekkert
listaháskólapróf til að gera þessi
listaverk, þú hafðir þetta bara í
þér. Leiðir okkar skildust í fjögur
ár þegar við fluttum til Malmö en
eftir heimkomuna og þegar ég
var komin með fjölskyldu urðu
Kjósarferðirnar óteljandi á sumr-
in og dóttir mín naut góðs af,
enda krakkarnir á bænum alltaf
boðnir og búnir að sýna Villu litlu
allt í sveitinni. Ekki veit ég
hvernig Jónsi og börnin fara að
núna þótt fullorðin séu – missir-
inn er óbærilegur. Við hin viljum
ekki trúa óréttlætinu yfir missi
svona heilsteyptrar og góðrar
vinkonu. En í allri okkar eigin-
girni verðum við að vera þakklát
fyrir minningarnar. Þú hefðir
aldrei samþykkt að verða rúm-
liggjandi sjúklingur. Þinn andi
var ungur og heilbrigður. Megi
almættið taka á móti þér, þar sem
fólkið þitt tekur á móti þér opnum
örmum. Nú aftur frísk og létt á
fæti eins og unglingurinn sem ég
dáði. Hélt við yrðum gamlar sam-
an, svo missir okkar allra er mik-
ill. Far í friði, elsku Solla okkar.
Guð geymi þig og styrki fjöl-
skylduna alla, sérstaklega Jónsa,
börnin og Villu systur þína. Þar
til við hittumst á ný.
Þín
Laufey.
Við önnumst alla þætti undirbúnings og fram-
kvæmd útfarar ásamt vinnu við dánarbússkiptin.
Við þjónum með virðingu og umhyggju að
leiðarljósi og af faglegum metnaði.
Jón G. Bjarnason,
umsjón útfara
Við erum til staðar
þegar þú þarft á
okkur að halda
Útfararþjónusta
& lögfræðiþjónusta
Vesturhlíð 9, Fossvogi | Sími 551 1266 | útför.is
Með kærleik og virðingu
Útfararstofa Kirkjugarðanna