Ófeigur - 15.04.1948, Page 3

ÓFEIGUE
3
þannig, að þingmenn og stjórnin gætu aukið gagnkvæma
hamingju beggja aðila með því að slíta samvistir dag-
inn fyrir skírdag, með skynsamlegri von um að þurfa
ekki að sjást fyr en á hausti komanda.
IV.
Austfirðingar gefa út á Seyðisfirði tímaritið Gerpi
og hafa í því riti gert tímabærar tillögur um stjórnar-
skipun lýðveldisins. Er þar að vonum stuðzt við reynslu
þess þjóðveldis, sem vandaði bezt sína stjórnarskrá í
upphafi og hefur blómgazt fremur flestum öðrum þjóð-
um í hálfa aðra öld, undir sömu stjórnarlögum. I Banda-
ríkjunum kjósa allir fullorðnir menn forseta til fjögra
ára í senn. Forsetinn velur sér ráðuneyti og spyr þing-
ið ekki um, hverja velja skuli. Forsetinn og ráðuneytið
standa fyrir öllum stjórnarframkvæmdum. Þing Banda-
ríkjanna er í tveim deildum. Smáríkin kjósa hvert um
sig tvo fulltrúa til efri deildar. Stærstu fylkin hafa alit
að 20-faIda íbúatölu samanborið við fábyggð sveitaríki,
en þó er fulltrúatalan jöfn frá þeim öllum í öldunga-
deild. Til neðrideildar er kosið í einmenningskjördæm-
um um allt land og takmörkum kjördæmanna breytt eftir
fólksmagni. Má segja, að til neðri deildar sé valið eftir
höfðatölureglunni, en í öldungadeild eftir landstærð og
landsháttum. Austfirðingar vilja hafa þjóðkjörinn for-
seta með allmiklu valdi. Þeir vilja skipta landinu í fimmt-
unga og séu Reykvíkingar og Hafnfirðingar einn fimmt-
ungurinn. Hver fimmtugur kýs þrjá fulltrúa til efri
deildar, en í neðri deild eiga sæti 30 fulltrúar, kosnir
í eins manns kjördæmum bæði í bæjum og sveitum.
Tilgangurinn með tillögum Austfirðinga er sýnilega sá,
að vinna móti upplausn og glundroða stjórnarfarsins,
gera forsetann að húsbónda á heimilinu, þurrka burtu
ábyrgðarleysi og ræfildóm hlutfalls og uppbótarfull-
trúa, láta forsetann og ráðherra hans bera ábyrgð á
framkvæmdum ríkisins, en þingið standa að löggjöf-
inni og fjármálastjórninni. Það er skemmtileg tilviljun,
að frá Seyðisfirði skuli koma beztar og heilbrigðastar
tillögur um stjórnarskipun landsins, svo sem til uppbót-
ar á því, hvílík uppbótarpersóna er þaðan send til að
vera tákn þessa einkennilega kjördæmis. Er þetta skýr-
anlegt út frá þeirri reynslu, að stórar umbætur gerast
oft þar, sem mein fólksins hafa verið tilfinnanlegust.