Ófeigur - 15.04.1948, Blaðsíða 4

4
ÓFEIGUR
V.
Þegar áramótagrein Hermanns kom út, varð honum
það að happi, að hún var lesin af fáum. Menn bjugg-
ust við litlu og leizt svo á greinina, að hún væri löng
og þokukennd þvæla og létu ávarpið ólesið í ruslakist-
una. En athugulir menn fundu, að hér var sjaldgæf
perla, grein sem markaði tímamót i sögu landsins. Og
þegar boðorðin birtust glögglega afmörkuð í Ófeigi, óx
umtal um greinina, og mun hún hér eftir verða ógleym-
anleg, ekki aðeins í sambandi við höfundinn og örlög
hans, heldur við það tímabil, þegar Islendingar urðu
í nokkra mánuði tiltölulega ríkasta þjóð í heimi, og
féllu síðan með skyndingu niður í þá fátækt, að eiga
tæplega fyrir útför sinni.
Það virðist í stuttu máli vera hinn varanlegi dómur
um boðorðagreinina, að þar sé mest samankomið af
heimsku, ósannindum, þekkingarleysi, gorgeir og rót-
arskap gagnvart samherjum, sem nokkurntíma hafi ver-
ið sett í eina blaðagrein á fslandi. Og þeir þættir grein-
arinnar, sem ekki eru með öllu ósannir eða með öllu
rangir, eins og t. d. um ágalla á samstarfi flokka eða
hve flokksblöðin séu nú múlbundin, voru samt óhæfa í
hans munni, af því, að um framkvæmd þess skipulags,
sem leiddi til ágallanna, er hann allra mann sekastur.
Öllum, sem lásu boðorðin, var ljóst, að þau voru dauða-
dómur þess manns, er hafði samið þau, og að hann hafði
af fúsum og frjálsum vilja kveðið upp þann dóm sjálfur.
VI.
Síðan boðorðin komu í hendur almenningi, hefur það
orðið mönnum ærið umhugsunarefni, hvernig maður
með langa skólagöngu, og nokkuð fjölbreytta reynslu
við félagsmál getur lagt fram fyrir alþjóð manna í
landinu svo ótvíræða sönnun um vöntun þeirrar dóm-
greindar og þess þroska, sem gert er ráð fyrir að ná-
ist með bókfræðinámi og ábyrgðarstörfum. Boðorða-
málið er að vissu leyti merkilegur atburður. Hermann
hefur hlotið allháa einkunn í menntaskóla og við burt-
fararpróf úr lagadeild. Meðan Framsóknarflokkurinn
var lífræn heild og stofnendur og áhugamenn lögðu
honum til nýtileg málefni, gat Hermann í þinginu átt
orðastað við röska andstæðinga, án þess að á hann
hallaði á áberandi hátt. Á sama hátt afgreiddi hann