Ófeigur - 15.12.1950, Blaðsíða 33

ÖFEIGUR
33
og ekki hyggja á ferðalög. Var ,,Esja“ þess vegna bund-
in við hafnargarð í Reykjavík mánuðum saman að
vetrinum, meðan íhaldsstjórnin sat að völdum.
Skömmu eftir að byggingu „Esju“ var lokið, kom
smíði landhelgisgæzluskips til umræðu á Alþingi, á
útmánuðum 1923. Það var fyrsti vetur minn á þingi.
Danskt félag hafði nokkur ár átt björgunarskipið ,,Geir“
staðbundið í Reykjavík. Það sinnti björgun skipa og
og báta, þar sem með þurfti. Þetta var gagnlegt land-
inu, en mjög dyrt. Auk þess runnu björgunarlaunin
út úr landinu. Á þessu þingi bárum við Sveinn Ólafs-
son í Firði fram þingsályktunartillögu,. sem hefur orð-
ið afleiðingarík í sögu íslenzkrar landhelgisgæzlu og
björgunarmála. Við lögðum til, að landsstjórnin léti
rannsaka og undirbúa ný úrræði í málinu. Skyldi sam-
kvæmt því byggja hraðskreitt skip til gæzlunnar, en
svo um búið, að það gæti jafnframt sinnt björgun
skipa og báta. Þá var enn fremur gert ráð fyrir, að
allir nemendur stýrimannaskólans skyldu vinna þar eitt
ár sem hásetar, með litlu kaupi nema fæði og klæð-
um og væri þessi æfingatími hluti af námi þeirra. Sig-
urður Stefánsson í Vigur háfði þá fyrir fáeinum árum
stofnsett landhelgissjóð. Runnu í hann sektir fyrir land-
helgisbrot. Skyldi verja sjóðnum til að byggja gott og
hentugt strandgæzluskip. Gætti í þessari löggjöf fram-
sýni og forníslenzkra búhygginda. Danir höfðu herskip
til gæzlu hér við land, en þau voru mjög óhentug til
starfsins, miklir dallar, ólík öllum fiskifleytum og sá-
ust langar leiðir. Samt tóku þessi skip af og til enska
og þýzka togara, og fyrir sektargjöld þeirra hafði land-
helgissjóðurinn vaxið svo, að hann var um þetta leyti
orðinn rúmlega 600 þúsund krónur. Mátti gera ráð
fyrir, að með þessum fjármunum mætti byggja allgott
skip, hentugt til gæzlunnar. En þá kom til greina út-
gerðarkostnaðurinn, og hann óx þinginu í augum. Fjár-
hagur landsins var mjög bágborinn í kreppunni eftir
fyrra stríðið. Hafði stjórnin tekið neyðarlán í Eng-
landi 1921 með tryggingu í tolltekjunum. Var auk þess
gengið á sjóði, sem voru í vörzlum landstjórnarinnar.
Landhelgissjóðurinn átti að vera geymdur í Lands-
bankanum, þar til byggt yrði gæzluskip, en stjóm-
in hafði í peningaleysinu tekið sjóðinn traustataki til
venjulegra ríkisþarfa. Árið 1919 hafði Alþingi ákveð-