Fréttablaðið - 02.04.2016, Blaðsíða 16

Útgáfufélag: 365 miðlar ehf. Stjórnarformaður: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir forStjóri: Sævar Freyr Þráinsson Útgefandi og aðalritStjóri: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
aðStoðarritStjórar: Fanney Birna Jónsdóttir fanney@frettabladid.is, Hrund Þórsdóttir hrund@stod2.is, Kolbeinn Tumi Daðason kolbeinntumi@365.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis
á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSn 1670-3871
fréttaBlaðið Skaftahlíð 24, 105 reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is ÞróunarStjóri: Tinni Sveinsson tinni@365.is helgarBlað: Ólöf Skaftadóttir olof@frettabladid.is og Viktoría Hermannsdóttir viktoria@frettabladid.is
menning: Magnús Guðmundsson magnus@frettabladid.is ljóSmyndir: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚtlitShönnun: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
Gunnar
Mín skoðun Sif Sigmarsdóttir
Gerald Ratner byrjar alla daga á að kveikja á far­tölvunni og fara á samfélagsmiðilinn Twitter. Tilgangurinn er þó ekki að tísta eitthvað hnyttið
í 140 bókstöfum eins og hinir háðfuglarnir sem halda
þar til heldur kanna hve margir eru búnir að gera grín að
honum þann daginn.
Gerald Ratner minnist þess í mánuðinum að tuttugu
og fimm ár eru frá því tilvera hans fór á hvolf. Þriðju­
dagurinn 23. apríl árið 1991 hefði ekki átt að vera neitt
öðruvísi en aðrir dagar í lífi Ratners. Í raun hefði hann átt
að vera betri því auk þess að mæta á skrifstofuna til að
sinna daglegum rekstri fyrirtækis síns sem metið var á
tæpar 500 milljónir punda var þetta dagurinn sem hann
átti að halda ræðu á virtri samkomu atvinnurekenda
í Royal Albert Hall í London. Dagurinn fór hins vegar
öðruvísi en Ratner hafði ætlað.
Gerald Ratner fæddist árið 1949 í London. Hann hætti
ungur í skóla og fékk vinnu í fjölskyldufyrirtækinu, lítilli
keðju skartgripaverslana sem seldi skart á hagstæðu
verði. Þegar Ratner var gerður að framkvæmdastjóra
fyrirtækisins fór boltinn að rúlla. Á sex árum fjölgaði
skartgripaverslunum Ratner Group úr 150 í 2.000. Ratner
var kallaður undrabarn í viðskiptum. Hann lifði hátt,
keypti sér þyrlu og Porsche, ferðaðist um heiminn á fyrsta
farrými, gisti í fínustu hótelsvítunum og þrátt fyrir að vera
giftur var hann við margan kvenmanninn kenndur.
En svo rann upp dagur „Ræðunnar“ eins og Ratner
kallar atvikið í dag.
Ræða Ratners gekk vel framan af. En sakleysisleg
spurning áhorfanda í salnum markaði endalokin.
„Hvernig getið þið selt vörurnar ykkar svona ódýrt?“
Ratner hikaði ekki: „Því þær eru andskotans drasl.“ Hann
lét ekki staðar numið. „Við seljum eyrnalokka sem kosta
minna en samloka með rækjusalati í Marks & Spencer –
en þeir endast líka skemur.“
Viðskiptavinum skartgripaverslana Ratners fannst
þeir hafðir að fíflum. Salan hrundi og fyrirtækið varð
næstum gjaldþrota. Ratner var gert að segja af sér. Svo
epískt var fall Ratners að í enskri tungu er nú til frasinn
„að gera Ratner“ sem merkir að skíta ærlega upp á bak.
Arkitekt einangrunarstefnunnar
Íslensk stjórnvöld „gera nú Ratner“ eins og enginn sé
morgundagurinn. Ekki þarf að orðlengja um stóra
skattaskjólsmálið þar sem sjálfur forsætisráðherra er í
broddi fylkingar. Sitt sýnist hverjum um háttsemi Sig­
mundar Davíðs. Er það siðleysi, taktleysi, hroki, græðgi,
valdníðsla eða lögleysa? Eitt er þó ljóst. Sigmundur
Davíð er sekur um sama athæfi og Gerald Ratner. Hann
seldi umbjóðanda sínum, íslenskum almenningi, vís­
vitandi „andskotans drasl“.
Forsætisráðherra er sérlegur arkitekt einangrunar­
stefnunnar sem Íslendingar búa við nú um stundir.
Keikur selur hann okkur ágæti íslenskrar krónu, gjald­
eyrishafta, skattaumhverfis, tollamúra og innflutnings­
banna. Orð um Evrópusambandið jaðrar við landráð.
Evran er samsæri elítunnar og RÚV gegn honum per­
sónulega.
Gerald Ratner hefði aldrei látið sjá sig með þá skart­
gripi sem seldir voru í verslunum hans. Það sama gildir
um Sigmund Davíð. Þótt krónan og sparireikningur
hjá Landsbankanum séu alveg nógu góð úrræði fyrir
sauðsvartan almúgann dugar ekkert minna fyrir for­
sætisráðherra en alþjóðlegir fjármálamarkaðir og
skattaskjól.
Á hvaða öðrum sviðum leikur Sigmundur tveimur
skjöldum? Situr hann kannski í kjallaranum heima hjá
sér í Garðabænum þar sem enginn sér til og raðar í sig
veigum úr gámi af nautakjötsskrokkum frá Argentínu,
aliöndum frá Frakklandi og grískum fetaosti frá Grikk­
landi en ekki Selfossi á meðan við hin gerum okkur SS
pylsur og Skólaost að góðu?
Stóra skattaskjólsmálið markar gjaldþrot stjórnmála
Sigmundar Davíðs. Svo feitt er klúður hans að í stað
þess að kalla það „að gera Ratner“ getum við talað um
„að drita eins og Sigmundur Davíð“.
Að drita eins og Sigmundur Davíð
TENERIFE
11. apríl í 7 nætur
Netverð á mann frá kr. 84.900 m.v. 2 fullorðna í íbúð.Tamaimo Tropical
2FYRIR1
Bir
t m
eð
fy
rir
va
ra
um
pr
en
tvi
llu
r.
He
im
sfe
rð
ir
ás
kil
ja
sé
r r
étt
til
le
iðr
étt
ing
a á
sl
íku
. A
th.
að
ve
rð
ge
tur
br
ey
st
án
fy
rir
va
ra
.Frá kr.
84.900
m/allt innifalið
Þorbjörn
Þórðarson
thorbjorn@frettabladid.is
Siðferðis­
brestur
stjórnmála­
manna sem
eiga aflands­
félög og eignir
í erlendum
gjaldeyri felst
ekki í eignar­
haldinu eða
auðlegðinni.
Hvers vegna fluttu svona margir efnaðir Íslend­ingar eignir sínar í aflandsfélög á árunum fyrir hrun? Og hvers vegna vilja auðmenn geyma sparnaðinn sinn erlendis? Að ein­hverju leyti er svarið fólgið í óstöðugleika
íslenskrar krónu.
Júlíus Vífill Ingvarsson borgarfulltrúi upplýsti í gær
að hann ætti vörslureikning fyrir séreignarsparnað sem
skráður er í Panama. Júlíus Vífill bætist þar með í hóp
flokkssystkina sinna, Bjarna Benediktssonar og Ólafar
Nordal, sem eiga, hafa átt eða hafa verið skráð fyrir
félögum á aflandssvæðum. Forsætisráðherrahjónin eiga
síðan jafnvirði 1,2 milljarða króna á Jómfrúaeyjum.
Umræða síðustu daga hefur borið þess vitni að það sé
á einhvern hátt slæmt að ráðherrar eða stjórnmálamenn
almennt eigi peninga í útlöndum. Tvær hliðar eru á því
máli en aðeins önnur þeirra hefur verið í kastljósinu. Það
getur verið kostur að stjórnmálamenn séu efnaðir því
þá eru minni líkur á því að hægt sé að hafa áhrif á þá. Of
margir alþingismenn voru styrktir af bönkum og útrásar­
fyrirtækjum fyrir hrunið. Í sumum tilvikum námu styrkir
til einstakra stjórnmálamanna samtals tugum milljóna
króna. Í prófkjörum einstakra flokka, eins og Sjálfstæðis­
flokksins, var það regla fremur en undantekning að fram­
bjóðendur væru styrktir af ríku fólki. Auðmenn „keyptu“
þessa stjórnmálamenn því þeir sáu hagnaðarvon í því að
styrkja þá í prófkjörum. Margir þeirra sitja enn á Alþingi.
Fjársterkur einstaklingur sem fer í stjórnmál er ekki
fjárhagslega háður öðrum. Minni líkur eru á því að hægt
sé að hafa áhrif á viðkomandi með styrkjum eða gjöfum.
Bæði þegar beinir styrkir eru annars vegar en einnig
þegar um er að ræða mögulegar hagsbætur í framtíðinni.
Til dæmis þegar ferli í stjórnmálum lýkur. Þegar fólk
tekur ákvarðanir litast þær oft af eigin hagsmunum í
framtíðinni og það getur mengað dómgreindina.
Umræða síðustu daga um eignarhald stjórnmála­
manna á aflandsfélögum má ekki verða til þess að það
skapist óþol gagnvart fólki sem á peninga. Það fælir hæft
fólk frá stjórnmálaþátttöku og almenningur situr þá uppi
með framboð eintómra kverúlanta. Starf þingmannsins
á að vera eftirsóknarvert og þangað á að veljast hæft fólk
með góða menntun, þótt á þingi eigi auðvitað að sitja
fulltrúar allra stétta. Hæfileikar og fjárhagslegt sjálfstæði
haldast gjarnan í hendur.
Siðferðisbrestur stjórnmálamanna sem eiga aflands­
félög og eignir í erlendum gjaldeyri felst ekki í eignar­
haldinu eða auðlegðinni. Siðferðisbresturinn felst í skila­
boðum innanlands um hvað sé almenningi fyrir bestu.
Enda er þetta fólk allt krónusinnar í orði en evrusinnar
á borði. Það er ekki víst að það þjóni langtímahags­
munum íslensku þjóðarinnar að fara í myntsamstarf um
evru. Þvert á móti bendir margt til þess í augnablikinu
að ókostirnir sem fylgi slíku séu fleiri en kostirnir. Hins
vegar gerum við þá einföldu kröfu til stjórnmálamanna
sem tala fyrir ágæti krónunnar að þeir fylgi eigin trúar­
boðskap. Allt annað er hræsni.
Óþolið og
bresturinn
2 . a p r í l 2 0 1 6 l a U G a r D a G U r16 s k o ð U n ∙ F r É T T a B l a ð i ð
SKOÐUN