Dagblaðið Vísir - DV - 08.11.2019, Blaðsíða 50

50 FÓKUS 8. nóvember
Hryllingurinn sem varð að heimsfyrirbæri
n Fimmtán ár frá frumsýningu Saw n Enginn bjóst við velgengni hrollvekjunnar
F
immtán ár eru síðan bíógestir horfðu upp á tvo karl­
menn ranka við sér í baðherbergi í niðurníðslu og
hlustuðu á hræðilegt plan sem goðsagnakenndi
raðmorðinginn Jigsaw hafði sett saman. Við erum að
sjálfsögðu að tala um hrollvekjuna Saw sem var frumsýnd
í lok október árið 2004. Myndin fór eins og stormsveip­
ur um heiminn og halaði inn rúmar hundrað milljónir
dollara í miðasölu. Þótti þetta magnað afrek í ljósi þess að
heildarkostnaður við myndina var aðeins um ein milljón
dollara.
Framhaldið er þekkt. Í kjölfarið komu sex framhalds­
myndir, sú síðasta Saw 3D árið 2010. Árið 2017 var Jigsaw
síðan frumsýnd og í maí á næsta ári eiga kvikmynda­
húsagestir von á kvikmyndinni The Organ Donor í Saw­
seríunni. Tekjur af Saw­myndunum eru farnar að nálgast
milljarð dollara og því fannst DV tilvalið að fara yfir fimmt­
án staðreyndir um myndirnar sem jafnvel gallhörðustu
aðdáendur þekkja ekki.
1. Fastir í lyftu
Þó að fyrsta myndin hafi gerst inni á baðherbergi var upp­
runalega hugmyndin að láta karlmennina tvo vera fasta
í lyftu. Átti myndin að vera tekin upp frá sjónarhorni ör­
yggismyndavéla til að gera framleiðsluna sem ódýrasta.
2. Tilviljanakennt nafn
James Wan og Leigh Wannell áttu hugmyndina að fyrstu
Saw­myndinni, en nafnið á myndinni kom Leigh algjör­
lega óvart. „Ég gleymi aldrei þessum degi,“ sagði Leigh í
samtali við Bloody­Disgusting er hann minntist samtals
hans og James um söguþráð myndarinnar. „Ég man að ég
skellti á og fór yfir þetta í hausnum. Án þess að hugsa mig
mikið um eða pæla þá opnaði ég dagbókina mína og skrif­
aði orðið SAW. Þetta var ein af þessum stundum sem sýndi
mér að stundum eiga hlutir bara að fara á vissan hátt.“
3. Mígrenisköstin lykillinn að Jigsaw
Það var í raun Leigh sem átti hugmynd að raðmorðingj­
anum Jigsaw eftir að hann fór til læknis vegna síendurtek­
inna mígreniskasta. Leigh hafði áhyggjur af því að hann
væri með heilaæxli og var sendur í heilamyndatöku. „Ég
hugsaði: Hvað ef ég fengi að vita um æxli og að ég ætti
stutt eftir? Hvernig myndi maður bregðast við? Þannig að
ég ímyndaði mér karakter sem fengi þennan tímaramma,
sem væri sagt að hann ætti eitt, tvö ár eftir ólifað og að
sjúkdómurinn myndi drepa hann hægt og bítandi,“ sagði
Leigh við The A.V. Club árið 2010. „Síðan tengdi ég þá hug­
mynd við mann sem léti fólk ganga í gegnum bókstaflega
útgáfu af sjúkdómnum.“
4. Stuttmyndin breytti öllu
Þótt leikkonan Shawnee Smith hafi leikið Amöndu Young
í alls sjö Saw­myndum þá er Shawnee ekki aðdáandi
hrollvekja og hafnaði hlutverkinu í fyrstu þar sem hand­
ritið var „hryllilegt.“ Það var ekki fyrr en hún horfði á stutt­
myndina Saw, einnig þekkta sem Saw 0.5, fyrirrennara
Saw­myndanna, að hún þáði hlutverkið.
5. Reddingar
Fyrsta myndin var tekin á átján dögum og hafði tökuliðið
aðeins úr tæpri milljón dollara að moða. Svo lítill var pen­
ingurinn að það mátt ekki taka hverja senu upp of oft.
Þegar kom að eftirvinnslunni sá leikstjórinn James Wan
fljótt að hann hafði ekki nógu margar tökur að vinna með.
Því reyndi á sköpunargáfu hans og klipparans Kevins
Greutert. Notuðu þeir til að mynda ljósmyndir til að fylla
upp í eyður og bjuggu til nýjar tökur úr öryggismynda­
vél. „Við gerðum mikið til að fylla í eyðurnar í gegnum
myndina. Þegar klippt er í blaðaúrklippur, öryggismynda­
vélar eða stillur í myndinni, sem fólk segir núna: Vá, þetta
er svo svalur stíll í kvikmyndagerð, þá var þetta gert af
nauðsyn einni til að koma í staðinn fyrir það sem við náð­
um ekki að gera á tökustað,“ sagði James í viðtali við The
A.V. Club.
6. Heimatilbúin brúða
Billy, brúðan sem einkennir seríuna, var búin til af James.
Um er að ræða andlit úr leir, pappamassa og svörtum
borðtennisboltum. Þetta föndur kostaði nánast ekki neitt.
Þegar að Saw II var í framleiðslu fékk Billy smá andlitslyft­
ingu og var til dæmis hægt að fjarstýra honum.
7. Mikið á sig lagt
Þegar Saw sló í gegn í kvikmyndahúsum var gefið grænt
ljós á Saw II. Hvorki James Wan né Leigh Whannell voru
lausir til að vinna við myndina þannig að framleiðendur
báðu Darren Lynn Bousman að breyta handriti sínu að
myndinni The Desperate í Saw II. Darren tók að sér leik­
stjórn og fann Leigh tíma til að endurskrifa handritið.
8. 120.000 nálar
Eitt af frægustu atriðunum í Saw II gerist í svokölluðu
„nálaherbergi“. Þá er Amanda Young sett í pytt sem er full­
ur af sprautunálum og þarf að finna lykil. Áður en atriðið
var tekið upp þurftu fjórar manneskjur að eyða fjórum
dögum í að taka nálar úr 120 þúsund sprautum og setja
glæra trefjahausa í sprauturnar í staðinn. Nálarnar sem
virtust stinga Amöndu voru sprautur sem voru festar við
fóður innan á fötum hennar. Þá var gervihandleggur not­
aður í sumum af skotunum.
9. Óvænt andlát
Upprunalega vildu hvorki James Wan, Leigh Whannell
né Darren Lynn Bousman koma nálægt þriðju Saw ­
myndinni. En þegar framleiðandinn Gregg Hoffman, sem
hafði unnið ötullega að því að koma Saw­myndunum á
hvíta tjaldið, lést aðeins 42 ára, nokkrum vikum eftir frum­
sýningu Saw II, ákvað tríóið að slá til honum til heiðurs.
„Við sátum saman og sögðum: Heyriði mig nú, þeir ætla
að gera Saw III með eða án okkar, þannig að gerum hana
fyrir Greg,“ sagði Darren í viðtali við ComingSoon.net árið
2006.
10. Hver hlær nú?
Framleiðendur Saw III þurftu að fá lánað lánað baðher­
bergi sem hafði verið búið til fyrir Scary Movie 4, en það
baðherbergi hafði verið búið til til að líkjast baðherberginu
í fyrstu myndinni til að gera grín að Saw­myndunum.
11. Á pari við klám
Það gerðist oft að bandaríska kvikmyndasambandið
(MPAA) hótaði að banna Saw­myndirnar innan 17 ára.
Hins vegar voru nokkrar breytingar gerðar svo myndirn­
ar gætu náð til breiðari áhorfendahóps. Á Spáni var hins
vegar Saw VI dæmd svo ofbeldisfull að hún fékk aðvör­
unina X, sem er aðallega notuð fyrir klámmyndir á Spáni.
Myndin var aðeins sýnd í átta kvikmyndahúsum á Spáni
og loks frumsýnd ári eftir heimsfrumsýningu. Þá var hún
bönnuð innan 18 ára eftir að framleiðendur klipptu of­
beldisfyllstu senurnar út.
12. Allt í uppnámi
Saw VI gekk hræðilega illa í kvikmyndahúsum og því þurfti
að endurhugsa sjöundu og áttundu myndina sem voru á
teikniborðinu. Úr varð að hætt var við áttundu myndina
og sumar hugmyndir teknar úr henni og bætt í sjöundu
myndina og úr varð Saw 3D. Sú mynd stóð sig helmingi
betur en Saw VI.
13. Erfitt að vera nýnasisti
Linkin Park­söngvarinn heitni, Chester Bennington, lék í
Saw 3D og þurfti að skella sér í hlutverk nýnasista. Chester
þurfti hjálp leiklistarkennara til að skilja hlutverkið. „Þetta
var í raun mun erfiðara en ég bjóst við, því ég þurfti að
leggja mikið á mig til að leika þennan gaur og komast að
því hvað hann vildi í gegnum myndina,“ sagði hann við
ArtistDirect.com árið 2010.
14. Meira blóð
Þegar Saw 3D var í tökum var framtíðin óráðin og engan
grunaði að Saw­myndirnar myndu ganga í endurnýjun líf­
daga árið 2017 með myndinni Jigsaw. Því ákváðu framleið­
endur Saw 3D að ljúka þessum kafla með hvelli og notuðu
tæplega hundrað lítra af gerviblóði við tökur myndarinnar.
Það er næstum því þrisvar sinnum meira blóð en var not­
að við gerð Saw II.
15. Ekki bara hryllingur
Allt frá frumsýningu fyrstu myndarinnar og þar til Saw VI
var frumsýnd árið 2009 var árleg herferð Rauða krossins,
Give Til It Hurts, haldin samhliða frumsýningum Saw­
myndanna. Í herferðinni voru Bandaríkjamenn hvattir
til að gefa blóð og þeir sem gáfu blóð í tengslum við
herferðina fengu ókeypis miða á þá Saw­mynd sem var í
sýningu. Á þessu tímabili voru tæplega sextíu þúsund lítr­
ar af blóði gefnir sem þýðir að um 360 þúsund lífum var
bjargað. n
Raunveruleik-
inn kveikti
neista Hvað ef
þú ættir bara stutt
eftir ólifað, eins og
Jigsaw?
Hrollvekjandi
Brúðan Billy var
ekki dýr í gerð.
Martröð
Nálaatriðið
fræga.
Of hræðileg
Mikið var deilt
um Saw VI.
Erfitt verkefni Chest-
er þurfti að undirbúa sig
vel fyrir Saw 3D.