Dagblaðið Vísir - DV - 13.09.2019, Blaðsíða 6

6 13. september 2019FRÉTTIR
H
elsta fréttaefni vikunnar
sem leið er án efa frum­
varp ríkisstjórnarinnar
til fjárlaga 2020. Eins og
tíðkast með slík frumvörp eru
ekki allir á eitt sáttir með áform
ríkisvaldsins til ráðstöfunar al­
mannafjár á komandi ári. Blaða­
maður tók saman helstu þætti
frumvarpsins sem til umræðu
hafa verið.
Skattalækkun
Skattar á tekjur undir 325
þúsundum á mánuði verða
lækkaðir. Komið verður á nýju
lágtekjuskattþrepi sem verður
35,04 prósent launa á næsta ári
en lækkar svo enn frekar árið
2021 og verður 31,44 prósent. Á
móti mun næsta skattþrep fyrir
ofan hækka upp í 37,19 pró­
sent og verður 37,94 prósent
árið 2012. Persónuafsláttur­
inn verður lækkaður lítillega en
samkvæmt fjárlagafrumvarp­
inu mun hann nú taka breyting­
um í samræmi við verðbólgu og
framleiðniaukningu vinnuafls.
Velferðarkerfið
Í fjárlagafrumvarpi er gert ráð
fyrir 0,5 prósenta aðhalds­
kröfu á rekstur sjúkrahúsa á Ís­
landi. Þetta finnst mörgum
skjóta skökku við í ljósi þess
að Landspítali hefur verið rek­
inn með miklum halla. Hall­
inn á þessu ári er áætlaður um
4,5 milljarðar. Aukin framlög
til sjúkrahússþjónustu skrifast
næstum alfarið á launahækk­
anir og framlög til byggingu
nýs Landspítala. Landspítal­
inn þarf því að herða sultar­
ólina töluvert til að halda sig
innan ramma árið 2020. Í fjár­
lagafrumvarpi er einnig vikið að
undirbúningi aðgerða sem miði
að því að bæta mönnun í hjúkr­
un, en ekki er gert ráð fyrir eig­
inlegum aðgerðum í þeim mál­
um. Framlag ríkis stjórnarinnar
vegna verkefna í tengslum við
stefnu­ og aðgerðaráætlun í
geðheilbrigðis málum er áætlað
100 milljónir fyrir 2020. Til sam­
anburðar var sama framlag 650
milljónir króna í fjárlögum 2019.
Um 88 milljónum króna verð­
ur veitt til Sjúkratrygginga fyrir
samninga um heilbrigðisþjón­
ustu við fanga, en jafnframt er
gert ráð fyrir að geðheilbrigðis­
mál fanga verði tekin til skoðun­
ar. Þetta er áhugavert í ljósi þess
að framlagðar þingsályktunar­
tillögur um aðgerðir varðandi
geðheilbrigðismál fanga hafa
ítrekað dagað uppi á þingi eða
í nefnd. Samkvæmt upplýsing­
um frá Helgu Völu Helgadóttur,
þingmanni Samfylkingarinnar,
hyggst hún leggja fram tillöguna
að nýju á nýju þingi.
Samgöngumál
Samgöngumál eru í forgangi
fjárlagafrumvarpsins. Þar
er talað um stórauknar fjár­
festingar í málaflokknum og
nema framlög til fjárfestinga
28 milljörðum króna. Boðuð
hefur verið stórsókn í vegamál­
um með aukinni uppbyggingu
og viðhaldi vega. Einnig stend­
ur til að jafna aðgengi að þjón­
ustu fyrir íbúa landsbyggðar­
innar með kostnaðarþátttöku
hins opin bera í innanlandsflugi.
Áætluð framlög til samgangna
eru tæpum 5 milljörðum hærri
fyrir árið 2020 en 2019.
Löggæsla
Fjárlögin gera ráð fyrir fjölgun
um einn starfsmann hjá Lög­
reglunni á höfuðborgarsvæð­
inu. Ekki verður séð nein lausn
á því vandamáli sem lögreglan
hefur glímt við undanfarin ár
vegna fjárskorts og manneklu í
þessu frumvarpi.
Trúmál
Framlag til Þjóðkirkjunnar er
aukið um 856,9 milljónir til að
uppfylla kirkjujarðasamkomu­
lagið svokallaða. Þingmaður
Pírata, Björn Leví Gunnarsson,
segir engan í raun vita hvaða
fasteignir ríkið fékk við gerð
samkomulagsins. Formlegum
fyrirspurnum hans á Alþingi um
málið, hefur ekki verið svarað.
Björn segir samkomulag þetta
vera skuldbindingu um aldur og
ævi og slíkt gangi ekki. Heildar­
fjármögnun ríkissjóðs í trúmál­
um nemur rétt tæpum milljarði.
Bjartsýnisspá þrátt fyrir
óvissu
„Gæti hagvöxtur ársins 2019, og
sér í lagi 2020, reynst lægri en
samkvæmt þeirri spá sem ligg­
ur til grundvallar frumvarpinu.
Meiri líkur eru á því að efna­
hagshorfur ársins 2020 breytist
til verri vegar en að þær batni
að ráði,“ segir í frumvarpinu. Þar
sem frumvarpið gerir ráð fyrir
að hagvöxtur geti aðeins lækk­
að, þá er viðmiðunar hagvöxtur­
inn bjartsýnisspá. Hins vegar
rekur frumvarpið ýmsa óvissu­
þætti sem gætu haft neikvæð
áhrif á efnahaginn. Óvissuþætt­
ir á borð við viðskiptastríð Kína
og Bandaríkjanna, Brexit, óvissa
um loðnuveiðar, óvissa í ferða­
þjónustu á Íslandi eftir áföll
2019, óvissa um þróun atvinnu­
leysis og gengi krónunnar. Síðan
er í frumvarpinu taldar vaxandi
líkur á því að eftirspurn helstu
viðskiptalanda Íslands fari
minnkandi, eða hætti aukast.
Þetta muni hafa neikvæð áhrif á
efnahag.
Atvinnuleysi
„Aðflutningur erlendra ríkis­
borgara hefur minnkað frá því
árið 2017, en hann er enn mikill
þrátt fyrir að atvinnuleysi þeirra
hafi aukist mikið. Erlendir ríkis­
borgarar eru nú um þriðjungur
allra atvinnulausra en um 20%
einstaklinga á vinnumarkaði,“
segir í frumvarpinu þar sem
bent er á að samhliða auknu at­
vinnuleysi sé fjöldi fólks á vinnu­
markaði samt að aukast. Gert er
ráð fyrir 3,8 prósenta atvinnu­
leysi á næsta ári. Atvinnuleysið
er sagt ein ástæða þess að áætl­
uð útgjöld ríkissjóðs verði ríf­
lega 15 milljörðum hærri en gert
var ráð fyrir í fjárlögum 2019.
„Þetta skýrist að mestu af aukn­
um útgjöldum Atvinnuleysis­
tryggingasjóðs og Ábyrgðarsjóðs
launa í kjölfar áfalla í ferðaþjón­
ustu og kólnunar hagkerfisins.“
Enn sveltur lögreglan og
spítalinn
Aðstæður í íslensku þjóðfé­
lagi hafa breyst undanfar­
ið ár. Góðærið er senn á enda.
Ríkisstjórnin hefur verið gagn­
rýnd fyrir að nýta ekki tímann í
uppsveiflunni til að styrkja vel­
ferðarmál og nú er svo komið að
sjúklingar liggja inni á salernum
og göngum Landspítalans eða
hírast heima hjá sér mánuðum
saman á meðan nöfn þeirra fær­
ast hægt upp langan biðlista.
Engu að síður er Landspítalinn
látinn undirgangast aðhalds­
kröfu. Þrátt fyrir að illa gangi að
manna Landspítalann, einkum
af hjúkrunarfræðingum, virð­
ist helsta áhersla fjárlagafrum­
varpsins enn vera bygging nýja
Landspítalans. Lögreglan sem
lengi hefur verið fjársvelt sér
ekki fram á neinar breytingar á
næsta ári. Hins vegar þarf Þjóð­
kirkjan ekki að örvænta og veik­
ir einstaklingar sem ekki geta
fengið þjónustu á landssjúkra­
húsi sínu geta huggað sig við
það að þeir geta líklega ekið um
á holulausum vegum eftir stór­
átak ríkisstjórnar í samgöngu­
málum. n
Góðærisballið er búið
Erla Dóra
erladora@dv.is
n Ofurbjartsýni ríkir í fjárlögum n Kirkjan græðir á dularfullu samkomulagi
n Sultarólin hert í velferðarkerfinu