Morgunblaðið - 14.09.2019, Qupperneq 12

12 DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. SEPTEMBER 2019
Kristín Heiða Kristinsdóttir
khk@mbl.is
Það getur verið mikil næringog hvatning fyrir fólk aðkoma í ritsmiðju. Sumirskrifa fyrir sjálfa sig og
hafa engan áhuga á að fara neitt
lengra með það, líta bara á það sem
sína útrás. Aðrir koma með texta
sem þeir eru þegar byrjaðir á og
vilja fara lengra með. Sú hlustun og
virðing sem fólk fær á svona nám-
skeiði getur hjálpað mikið. Ein-
hverjar bækur hafa orðið til í fram-
haldi af því að fólk hefur komið á
námskeið hjá okkur og sumir nem-
endur okkar hafa haldið áfram og
farið í meistaranám í ritlist í háskól-
anum. Þá finnum við til ljósmóður-
tilfinningar,“ segir Halla Margrét
Jóhannesdóttir, leikkona og rithöf-
undur. Hún verður ásamt Soffíu
Bjarnadóttur rithöfundi með rit-
smiðjuna Skrif og sköpun í október
og nóvember fyrir fólk sem vill
vinna með eigin texta.
„Við erum ekki beinlínis að rit-
stýra heldur finna út með fólki hvað
textinn þess vill verða. Við rýnum í
möguleika textans, skoðum hvað er
í honum sem er að reyna að verða
til. Stundum eru þeir sem koma til
okkar með mjög ákveðnar hug-
myndir en stundum alls ekki. Þá er
allt opið. Okkur finnst rosalega
gaman og gefandi að vinna með
texta og að vinna með öðrum höf-
undum. Það er líka lærdómsríkt fyr-
ir okkur. Mikið traust skapast í
svona ritsmiðju og virkilega gaman
að leiða hópinn.“
Þykist þú ætla að skrifa?
Halla segir að þær Soffía vinni
líka með kveikjur að hugmyndum
fyrir skapandi skrif og hvernig fólk
geti komið sér af stað.
„Það er áríðandi að taka rit-
skoðarann af öxlinni sem er alltaf að
hvísla: Heldurðu að þetta sé góð
hugmynd? Hver heldurðu eiginlega
að þú sért? Þykist þú ætla að fara
að skrifa? Við hjálpum fólki að fjar-
lægja þennan niðurrífandi ritskoð-
ara sem við erum mörg með á öxl-
inni. Við viljum ekki að hann trufli
okkur á meðan við erum að vinna.
Þannig hjálpum við fólki að ryðja
hindrunum úr vegi. Ef fólk kemur
með texta með sér vinnum við meira
eins og skrifvinir eða ritvinir og
ígrundum texta hvert annars. Þetta
fer allt eftir því hvernig hópurinn er
saman settur. Við höfum verið með
hóp þar sem allir komu með texta
en við höfum líka verið með hóp þar
sem enginn kom með texta,“ segir
Halla og bætir við að þær Soffía
leggi áherslu á traust innan hópsins.
„Við kennararnir gefum ekki
aðeins endurgjöf á textana, heldur
einnig þátttakendur, enda erum við
líka að þjálfa lestur skrifaranna, að
þeir greini og skynji texta. Stundum
sér maður betur hjá öðrum en sjálf-
um sér hvað texti býður upp á, því
sá texti sem maður skrifar sjálfur
vill stundum lokast um sjálfan sig
og finnur engar leiðir. Í þessu eins
og mörgu öðru er glöggt gests aug-
að.“
Að taka eftir því sem knýr á
Fyrirkomulagið í ritsmiðjunni
hjá Höllu og Soffíu er þannig að
þær eru alltaf báðar til staðar í leið-
beiningunni.
„Við prófuðum strax í byrjun
að vera báðar og það hefur reynst
vel. Boltinn gengur skemmtilega á
milli okkar Soffíu þegar við erum að
kenna og þá fá nemendur fleiri
sjónarhorn. Við teljum það líka kost
fyrir nemendur að hafa tvo kennara
í einu, því við förum það nálægt
bæði höfundi og texta í þessari
vinnu.“
Þegar Halla er spurð að því
hvernig kennsla fari fram í inn-
blæstri og hugmyndavinnu segir
hún það felast í að benda fólki á
leiðir.
„Grunnstefið lærði ég hjá Þor-
valdi Þorsteinssyni heitnum þegar
ég fór sjálf í tvígang í ritsmiðju til
hans, en hann sagði: „Taktu eftir
því sem þú tekur eftir.“
Ég tek eftir einhverju sem vek-
ur athygli mína og kannski vil ég
nota það í texta mínum og sköpun-
arvinnu, en einhver annar tekur eft-
ir allt öðru og þess vegna verða
textar okkar aldrei eins. Við af-
greiðum það sem við tökum eftir
sem eitthvað léttvægt og lítilfjörlegt
en stundum leita einfaldir hlutir á
okkur aftur og aftur. Þetta snýst
einmitt um að taka eftir því sem
knýr á, að hver og einn spyrji sig að
því hvað banki upp á hjá honum og
veiti því athygli. Öll skynfæri geta
verið þarna undir, af hverju finn ég
til dæmis alltaf rúgbrauðslykt þegar
ég geng framhjá þessu húsi? Hvers
vegna tek ég alltaf eftir því? Langar
mig að gera eitthvað við það?“ segir
Halla og bætir við að ólíklegustu
hlutir geti orðið kveikjur.
„Það getur verið eitthvað í um-
hverfinu en það getur líka verið í
minningum. Æviminningar hafa
aldeilis ratað í bækur, af því að það
er eitthvað sem fólk tekur eftir í
minningum sínum og vill deila með
öðrum. Tónlist getur líka verið
kveikja eða eitthvað allt annað. Við
leiðum fólk í það hvar það geti sótt
sér innblástur og hvernig við getum
tekið eftir því hvað veitir okkur inn-
blástur. Við þurfum að kveikja á
skynfærunum og athuga hvað það
er sem talar til okkar og okkur
langar annaðhvort að miðla áfram
eða umturna, og nota sem kveikju.“
Halla segir að þær Soffía fái
fólk á öllum aldri og báðum kynjum
í ritsmiðjuna til sína.
„Við miðum þetta við fullorðna,
frá 18 ára, en til okkar hefur komið
fólk allt upp í sjötugt.“
Að dusta púkann af öxlinni
Að setjast niður og skrifa skapandi texta er nokkuð
sem margir gera. Sumir gera það fyrir skúffuna og
sjálfa sig, aðrir gera það til að fara eitthvað lengra
með efni sitt. Halla Margrét Jóhannesdóttir og Soffía
Bjarnadóttir verða með ritsmiðjuna Skrif og sköpun,
í haust fyrir fólk sem vill vinna með eigin texta.
Thinkstock
Setið að skriftum Oftast hefur fólk velt hlutunum fyrir sér vel og lengi
áður en það mundar pennann til að koma hugsunum sínum á blað.
Fyrsta námskeið hefst 2. okt og
fer fram í Dósaverksmiðjunni, Tin
Can Factory, Borgartúni 1, Rvk.
Skráning og nánari upplýsingar á
skrifogskopun@gmail.com eða í
síma 695 1321.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Leikkona og rithöfundur Halla Margrét segir það afar gefandi að leiðbeina fólki í því að vinna með eigin texta.
Í ýmsum heimildum er fullyrt að
söngur í íslenskum kirkjum fram á
síðari hluta 19. aldar hafi víða verið
úr lagi genginn. Hver hafi sungið sitt
lag við sálmana, ekki verið samtaka
né haft þekkingu né skilning á nótum
né takti. Eitt og annað kemur þar til
Á morgun, sunnudaginn 15. sept-
ember kl. 14, fylgir Lilja Árnadóttir,
sviðsstjóri munasafns í Þjóðminja-
safni Íslands, gestum um sýninguna
Kirkjur Íslands: Skrúði og áhöld.
Straumar og stefnur. Til sýningar
þessarar var efnt í tilefni þess að út-
gáfu bókaflokksins Kirkjur Íslands í
31 bindi lauk á sl. ári.
Á sýningunni sem stendur til 27.
október er sýndur fjöldi gripa sem
fengnir voru að láni úr 42 kirkjum vítt
um landið. Gripunum er skipað niður
í einingar og leitast er við að setja þá
í listfræðilegt samhengi. Þeir elstu
eru frá miðöldum og yngstu frá 20.
öldinni. Fjölbreytni gripanna varpar
ljósi á smekk og fagurfræði hvers
tíma. Listrænt og menningarsögulegt
gildi íslenskrar kirkjulistar má glöggt
sjá í gripaköflum bókaflokksins og
sýningin varpar ljósi á fjölbreytileika
gripa í íslenskum kirkjum.
Þessu tengt er að næstkomandi
þriðjudag, 17. september, flytur dr.
Bjarki Sveinbjörnsson erindi í fyrir-
lestrasal Þjóðminjasafns Íslands.
Fyrirlesturinn ber yfirskriftina
Kirkjusöngurinn á 18. og 19. öld,
hefst kl. 12 og er öllum opinn.
eins og misgóðir forsöngvarar, bygg-
ingarlag margra kirkna, sætisskipan
kirkjugesta, skortur á söngbókum og
þekkingu á nótnalestri, hefðir og
fleira. Bjarki mun draga upp mynd af
þessum þáttum, gera grein fyrir
ástæðum og tilraunum til úrbóta.
Leiðsögn um kirkjusýningu og fyrirlestur um tónlist á Þjóðminjasafni Íslands
Listræn fjölbreytni og sögulegt samhengi
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Þjóðminjasafn Lilja Árnadóttir mun á morgun, sunnudag, fylgja fólki um sýn-
ingu þar sem má líta marga gripi sem fengnir eru úr kirkjum víða um landið.
Fyrirtæki með mikla möguleika
Gamalgróin og vel þekkt raftækjaverslun á besta stað í Reykjavík er til sölu.
Mikill eigin innflutningur á ýmis konar rafmagnsvörum sem gefur
töluverða möguleika á veltuaukningu bæði í verslun og heildverslun.
Tilvalið fyrirtæki fyrir hugmyndaríkt fólk eða samhenta fjölskyldu.