Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2016, Side 43

Fagið04/11
ensímum sem hefur áhrif á fasa II-umbrot hjá einstak-
lingum í yfirþyngd (De Baerdemaeker o.fl., 2004).
Hafa ber í huga að mikill einstaklingsmunur getur
verið á konum og því ekki hægt að alhæfa að ofan-
greindar breytingar í lyfjahvarfafræði eigi við um
allar konur í yfirþyngd (McNicholas o.fl., 2015).
Verkunarmáti hormónagetnaðarvarna
Samsettar getnaðarvarnir innihalda prógestín
og estrógen en aðrar getnaðarvarnir innihalda
eingöngu prógestín. Estrógen bælir egglos og
kemur í veg fyrir óreglu í tíðablæðingum en
prógestín leiðir til hömlunar á egglosi sé það
gefið í nægilega stórum skömmtum (Robinson og
Burke, 2013). Önnur áhrif prógestína eru þykknun
á slímhúð í leghálsi, þynning á legslímhúðinni
og slímið í leghálsinum verður ógegndræpt fyrir
sæði, hömlun hreyfingar í eggjaleiðurum og
þessar breytingar leiða til þess að fósturvísar geta
síður tekið sér bólfestu í legslímhúðinni (Lotke
og Kaneshiro, 2015). Því eru áhrif prógestína talin
mikilvæg til að koma í veg fyrir þungun (Robinson
og Burke, 2013).
Hormónaykkjan (e. intrauterine devices)
Hormónalykkjan inniheldur og losar hormónið
levónorgestrel. Á Íslandi eru skráðar þrjár gerðir slíkra
lykkja (Sérlyfjaskrá, 2016). Rannsóknir hafa sýnt að
enginn tölfræðilegur munur er á virkni lykkjunnar
á fyrstu 2-3 árum af notkun hennar. Gildir það bæði
fyrir konur í kjörþyngd og yfirþyngd. Einn helsti
kosturinn við notkun lykkjunnar fyrir konur í ofþyngd
er sú að verkunarmátinn er staðbundinn. Lykkjan er
góður kostur fyrir konur með háan líkams-þyngdar-
stuðul og ef engar frábendingar eru fyrir notkun
hennar (McNicholas o.fl., 2015).