Morgunblaðið - 01.11.2019, Blaðsíða 10

10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 1. NÓVEMBER 2019
Íslensk hönnun - Íslenskt handverk
Arndís Jóhannsdóttir Helga Ragnhildur Mogensen
Kristin Sigfríður GarðarsdóttirObergljót
ásta créative clothes
Chantal van den Broek
Ólöf Erla Bjarnadóttir Guðrún Borghildur
Margrét Guðnadóttir
Valdís Harrysdóttir
Fjaðrafok frá Valkyrja
Vesturgötu 4, 101 Reykjavík, s. 562 8990
www.kirs.is, Kirsuberjatréð Íslensk Hönnun
Opið: Mán.-fös. 10-18, lau. 10-17, sun 10-17
Hulda B. Ágústsdóttir
Ranglega var farið með föðurnöfn í
myndatexta frá forsetaheimsókn í
Snæfellsbæ í blaðinu í gær. Bræð-
urnir Fannar og Daði, sem voru á
mynd með forsetahjónunum, eru
Hjálmarssynir. Beðist er velvirð-
ingar á þessu.
LEIÐRÉTT
Synir Hjálmars
Fjölskyldu- og landbúnaðarsýn-
ingin Hey bóndi verður haldin í fé-
lagsheimilinu Hvoli á Hvolsvelli á
morgun, laugardag, kl. 10-17.
Fóðurblandan hefur haldið sýningu
með þessu heiti undanfarin ár.
Sýnd verða ýmis landbúnaðar-
tæki, bæði innan dyra og utan, til-
boð verða á vörum, fyrirlestrar um
fóðurmál og ýmislegt annað og
Latibær og Hundur í óskilum sjá
um skemmtiatriði. Frumkvöðlar
sýna verkefni sín og seldar verða
landbúnaðarafurðir „beint frá
býli“. Meðal fyrirlesara er Kári
Stefánsson, læknir og forstjóri Ís-
lenskrar erfðagreiningar. Annar
fyrirlesari kynnir nýtt efni í kjarn-
fóður sem á að minnka kolefnis-
fótsporið.
Hey bóndi Á sýningunni á laug-
ardag mun kenna ýmissa grasa.
Hey bóndi
á Hvolsvelli
BAKSVIÐ
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
„Ef við fylgjum umhverfismatinu á
skynsamlegan hátt erum við á réttri
leið. Við lendum á svipuðum stað,
hvor aðferðin sem er notuð. Frekar
er hægt að segja að við leyfum okkur
að gera aðeins of mikið í þágu um-
hverfisins en of lítið,“ segir Sverrir
Jan Norðfjörð, framkvæmdastjóri
þróunar- og tæknisviðs hjá Lands-
neti. Hann ræðir þar um niðurstöðu
skýrslu Hagfræðistofnunar Háskóla
Íslands um mat á umhverfiskostnaði
þriggja valmöguleika við lagningu
Hólasandslínu 3.
Línan á að liggja frá Akureyri að
nýju tengivirki á Hólasandi. Farið er
yfir nokkur viðkvæm svæði, eins og
Eyjafjörð, Fnjóskadal og Laxárdal.
Áformað er að leggja línuna í jarð-
streng um Eyjafjörð, m.a. vegna ná-
lægðar við þéttbýli og flugvöll.
Landsnet á réttri leið
Sverrir Jan segir að mat á um-
hverfiskostnaði sé ekki lögboðið hér á
landi og heldur ekki annars staðar í
Evrópu. Því sé þó beitt í einstaka
undantekningartilvikum ytra þegar
framkvæmt er á svæðum sem talin
eru sérstaklega verðmæt vegna um-
hverfisins. „Við ákváðum að fara í
rannsóknarverkefni vegna undirbún-
ings Hólasandslínu 3 til að prófa að-
ferðina og sjá hvort hún gefi allt aðra
niðurstöðu en umhverfismatið,“ segir
Sverrir. Hann túlkar niðurstöðuna
þannig að Landsnet sé á réttri leið við
sína vinnu við umhverfismat.
Kannaður var vilji almennings til
þriggja kosta. Sá fyrsti var að leggja
nýja línu á tvíbreiðum möstrum um
Fnjóskadal og rífa þá gömlu, Kröflu-
línu 1, í stað þess að leggja nýja línu
við hlið þeirrar gömlu eins og Lands-
net áformar. Sú framkvæmd myndi
kosta 350 milljónum meira en aðal-
valkostur fyrirtækisins. Niðurstaða
mats Hagfræðistofnunar er að al-
menningur sé tilbúinn að greiða 277
milljónir fyrir þá framkvæmd með
hækkuðum rafmagnsreikningi. Þessi
valkostur sé því ekki hagkvæmur en
tekið er fram að munurinn sé innan
skekkjumarka.
Landsnet mat umhverfisáhrif
tveggja kosta við að leggja línu yfir
Laxárdal. Niðurstaða umhverfismats
var að betra væri að leggja loftlínu en
jarðstreng. Það hefði minna rask í för
með sér. Niðurstaða mats Hagfræði-
stofnunar styður þá ákvörðun. Jarð-
strengur er talinn kosta 250 milljón-
um meira en loftlína en almenningur
krefst 256 milljóna króna bóta fyrir
rask á umhverfinu við lagningu jarð-
strengs. Svarið er skýrt í því tilviki,
ekki er talið þjóðhagslega hagkvæmt
að leggja jarðstreng.
Þriðja framkvæmdin sem spurt
var um er niðurrif Laxárlínu. Gert er
ráð fyrir því í umhverfismati sem lið í
mótvægisaðgerðum vegna lagningar
Hólasandslínu 3. Niðurrifið er talið
kosta 325 milljónir króna en almenn-
ingur virðist ekki tilbúinn til að leggja
nema 201 milljón í það verk. Vegna
vikmarka er ekki hægt að fullyrða að
framkvæmdin sé óhagkvæm að mati
almennings þótt matið bendi til þess.
Lítill greiðsluvilji almennings
Greiðsluvilji almennings var met-
inn með því að framkvæmdin í heild
og þessir tilteknu kostir voru kynntir
ítarlega fyrir þátttakendum í stórri
skoðanakönnun sem Félagsvísinda-
stofnun Háskólans vann og þátttak-
endur spurðir hvort og þá hversu
mikið þeir væru tilbúnir að greiða í
hærri rafmagnsreikningi fyrir val-
kostina.
Kostnaður við lagningu Hóla-
sandslínu 3 er áætlaður um 9 millj-
arðar. Athygli vekur hversu lágar
fjárhæðir almenningur er tilbúinn að
greiða fyrir framkvæmdir sem eru
dýrari og taldar betri fyrir umhverf-
ið, eins og niðurrif Laxárlínu, eða
hafa mest verið í umræðunni vegna
náttúruspjalla, eins og línan yfir Lax-
árdal. Alla vega er ljóst að vilji til að
hækka rafmagnsreikninginn vegna
umræddra framkvæmda er það lítill
að hann umbyltir ekki umhverfismati
Landsnets.
Sverrir Jan segir aðspurður alveg
óákveðið hvort þessari aðferð verði
beitt við undirbúning framkvæmda
Landsnets í framtíðinni og bendir á
að ekki sé gert ráð fyrir því í lög-
boðnu ferli umhverfismats.
Komast að sömu niðurstöðu
 Mat á umhverfiskostnaði við valkosti við lagningu Hólasandslínu gefur svipaða
niðurstöðu og hefðbundið umhverfismat  Rannsóknarverkefni hjá Landsneti
Ljósmynd/Landsnet
Laxárdalur Eins kílómetra haf verður á línunni þar sem hún mun liggja yfir dalinn og möstrin verða ofan dalsbrúna.