Skessuhorn - 05.06.2019, Blaðsíða 4

MIÐVIKUDAGUR 5. júnÍ 20194
Kirkjubraut 54-56 - Akranesi - Sími: 433 5500 - www.skessuhorn.is
Skessuhorn kemur út alla miðvikudaga. Skilafrestur auglýsinga er kl. 14.00 á þriðjudögum.
Auglýsendum er bent á að panta auglýsingapláss tímanlega. Skráningarfrestur smá-
auglýsinga er til kl. 12.00 á þriðjudögum.
Blaðið er gefið út í 3.700 eintökum og selt til áskrifenda og í lausasölu.
Áskriftarverð er 2.976 krónur með vsk. á mánuði. Elli- og örorkulífeyrisþegar greiða
kr. 2.580. Rafræn áskrift kostar 2.337 kr. Rafræn áskrift til elli- og örorkulífeyrisþega er 2.160 kr.
Áskrifendur blaðs fá 50% afslátt af verði rafrænnar áskriftar. Verð í lausasölu er 750 kr.
SKRIFSTOFA BLAÐSINS ER OPIN KL. 9-16 VIRKA DAGA
Útgefandi: Skessuhorn ehf. skessuhorn@skessuhorn.is
Ritstjórn:
Magnús Magnússon, ritstjóri s. 894 8998 magnus@skessuhorn.is
Kristján Gauti Karlsson kgauti@skessuhorn.is
Anna Rósa Guðmundsdóttir arg@skessuhorn.is
Gunnhildur Lind Hansdóttir glh@skessuhorn.is
Auglýsingar og dreifing:
Hrafnhildur Harðardóttir auglysingar@skessuhorn.is
Umbrot og hönnun:
Ómar Örn Sigurðsson umbrot@skessuhorn.is
Bókhald og innheimta:
Guðbjörg Ólafsdóttir bokhald@skessuhorn.is
Prentun: Landsprent ehf.
Leiðari
Orsök og afleiðingar
Sigríður Karlsdóttir lífsleiknikennari, heilsuráðgjafi og sérleg áhuga-
manneskja um mannlegt eðli skrifaði mjög svo áhugaverðan pistil á Fa-
cebook síðu sína í liðinni viku. Ég þekki konuna ekki, en pistill hennar
vakti athygli mína. Í honum fjallar hún um kvíða og áhyggjur ungs fólks.
Miklum kvíða fylgir jafnvel neysla af ýmsu tagi. nefnir hún að læknar
hafi dælt út í samfélagið morfíni og öðrum ópíumskyldum lyfjum vegna
alls konar ástæðna. Sumar ástæðurnar eru skiljanlegar, aðrar alls ekki.
Þar við bætist svo smygl og sala á sambærilegum efnum og jafnvel enn
hættulegri þar sem innihaldslýsingar vantar. Rifjar Sigríður upp að Ís-
land er nú í öðru sæti yfir dauða af völdum ofneyslu lyfja. Þetta hefur
reyndar komið oft fram í ræðu og riti á undanförnum misserum, ekki
síst að frumkvæði baráttukonunnar Báru Tómasdóttur.
Í pistlinum bendir Sigríður á að við verjum háum fjárhæðum í for-
varnir. „Við tölum um vandamálið. Tökum andköf. Horfum með tárin í
augunum á þetta fólk. Skiptum svo um stöð. Þetta er hræðilegt, segjum
við. Yfirvöld herða reglur. Yfirvöld njósna um lækna. Setjum upp kerfi
sem gerir það að verkum að þessar pillur fari ekki í umferð! útrýmum
vandanum með því að taka dópið. Setjum unglinginn í straff!“ Hún seg-
ir allt snúast um hvernig kerfið meðhöndlar afleiðingar vandamálsins
en ekki orsakir þess. Vandamálið segir hún í flestum tilfellum áralanga
vanlíðan ungmenna sem kunna ekki önnur ráð en að slökkva á þessari
ógeðslegu tilfinningu sem herjar á þau, kvíðanum. „Ungmenni í vellíð-
an og með rými til að vinna úr því sem lífið hendir til þeirra, er í miklu
minni hættu að velja sér skaðlegar aðstæður.“ Sigríður vill þó ekki al-
hæfa, enda þekkir hún mörg dæmi þar sem ungt fólk, ekki í neyslu, læt-
ur undan þrýstingi og tekur inn, jafnvel bara eina töflu, veikist illa eða
deyr. Slík dæmi þekkjum við.
Hún vill að peningar séu lagðir í að vinna með kvíðann hjá ungmenn-
um. Setja orkuna í heimilin og skólana sem hafa það hlutverk að halda
utan um unga fólkið. „Leyfa nemendum að tjá sig, kenna þeim að tala
um tilfinningar, kenna þeim að vinna úr þeim, kenna þeim að það sem
þeir hugsa er eðlilegt og geta sagt upphátt með reisn: „Mér líður ekki
vel ég þarf hjálp.“ Og það er í alvöru til hjálp sem lætur kvíðann fara,
eða minnkar hann,“ skrifar Sigríður.
Þarna skrifar heilsuráðgjafi og leiðbeinandi í lífsleikni um hvernig við
berjumst sífellt við birtingarmyndir vandamáls, ekki vandamálið sjálft,
eða orsakir þess. En auðvitað eru þær fjölmargar í samfélagi sem tek-
ur hröðum breytingum. Það er mín skoðun að ef við eigum að greina
af hverju þetta vandamál er stærra nú en það var fyrir nokkrum árum,
þurfum við að skoða hvað hafi breyst. Þá kemur fyrst og fremst eitt upp
í huga minn. Getur verið að ungu fólki vanti verkefni við eitthvað annað
en tölvu- og/eða snjalltækjanotkun daginn út og inn? Má rekja félagsleg
vandamál til ofnotkunar þessara tækja, sem vissulega eru almennings-
eign í dag, en voru það ekki fyrir áratug? Má vera að þessar rafvæddu
barnapíur og nánast uppalendur, og efni sem þær flytja, séu einfaldlega
þær verstu sem í boði eru? Tæki sem sífellt kalla fram neikvæðan sam-
anburð, eru jafnvel eineltistæki og þar að auki senda frá sér rafbylgjur
sem engum eru hollar? Er þetta hugsanlega sami orsakavaldur og leiðir
til kulnunar í starfi hjá fólki á öllum aldri. ja, það skyldi þó aldrei vera?
Allavega þykist ég vita að til er fólk sem er svo háð þessum tækjum að
það veldi frekar að missa fingur en vera án síma í mánuð. Skal því engan
undra að unga fólkið sé ráðvillt og fyllist kvíða. Hér þarf því hugarfars-
breytingu, jafnvel byltingu, sem felst í að við hættum að steikja í okkur
heilann.
Magnús Magnússon
Hin blíða veðrátta í vor og í upp-
hafi sumars hefur heldur bet-
ur hleypt lífi í garðræktina hjá
íbúum um vestanvert land-
ið. Í gróðrarstöðinni Gleym
mér ei við Sólbakka í Borgar-
nesi hefur vorið verið ansi líf-
legt að undanförnu, að sögn Sæ-
dísar Guðlaugsdóttur SEM rek-
ið hefur stöðina undanfarin 33
ár. Það sem af er sumri hefur
óvenju mikið verið að gera í sölu
sumarblóma en einnig í mat-
jurta- og trjáplöntusölu. „Sal-
an fór snemma í gang og hefur
verið óvenju lífleg í góða veðr-
inu. Margir sem eru snemma á
ferðinni að kaupa blóm og ann-
an gróður og gera fallegt í kring-
um sig. Þá merki ég mikla fjölg-
un viðskiptavina af Akranesi
enda hætti þar verslunin Gróska
rekstri á árinu. Ég vona þó að
eiga nóg af plöntum fyrir mína
föstu viðskiptavini, sem marg-
ir sýndu mér ótrúlega tryggð
í fyrrasumar, þegar veðráttan
gaf sjaldnast tilefni til garðyrkj-
ustarfa,“ sagði Sædís þegar rætt
var við hana fyrir helgi. Opið er í
Gleym mér ei alla daga frá klukk-
an 10 til 18.
mm
Vilhjálmur Birgisson formað-
ur Verkalýðsfélags Akraness lýsir
þungum áhyggjum af hækkun raf-
orkuverðs til íslenskrar stóriðju.
Vísar hann í hækkun Landsvirkj-
unar á rafmagni til Elkem Ísland á
Grundartanga í kjölfar gerðardóms
sem nýlega féll og greint er frá í
frétt hér að ofan. „Ég skal fúslega
viðurkenna að ég óttast innilega um
atvinnuöryggi minna félagsmanna
á Grundartanga eftir að í ljós kom
að umtalsverð hækkun mun verða
á raforku til Elkem, enda hefur fyr-
irtækið í gegnum árin og áratugina
verið að berjast fyrir tilveru sinni,“
skrifar Vilhjálmur á bloggsíðu
sinni. „Það liggur fyrir að ef aug-
lýst raforkuverð sem Landsvirkj-
un vill fá fyrir raforkuna hefði orð-
ið að veruleika þá má segja að nán-
ast öruggt hefði verið að fyrirtæk-
inu hefði verðið lokað og hundr-
uð starfsmanna misst lífsviðurværi
sitt. Þrátt fyrir að Landsvirkjun hafi
ekki náð í gegn sínu auglýsta raf-
orkuverði sem þeir vilja fá, þá mun
þessi umtalsverða hækkun ógna
rekstararforsendum Elkem gríðar-
lega að mínu mati og um leið ógna
öryggi þeirra sem þar starfa.“
Með tilliti til umræðunnar um
áhrif vegna innleiðingar þriðja
orkupakka ESB sem nú er deilt um
á Alþingi segir Vilhjálmur: „Ég velti
því fyrir mér hvort það sé stefna
Landsvirkjunar að slátra rekstarf-
orsendum fyrirtækja í orkufrekum
iðnaði hægt og bítandi og segja svo
þegar búið verður að slátra þess-
um fyrirtækjum, og svipta þúsundir
starfsmanna lífsviðurværi sínu, að
núna sé svo mikil umframorka til að
við verðum að samþykkja að leggja
sæstreng til Íslands.“ Segir hann
með ólíkindum að Landsvirkjun
hafi verið að krefja fyrirtæki í orku-
frekum iðnaði um raforkuverð sem
er það hátt að þau myndi kippa allri
framlegð þeirra í burtu.
mm
Gerðardómur hefur komist að nið-
urstöðu um raforkuverð í fram-
lengdum rafmagnssamningi Lands-
virkjunar og Elkem Ísland ehf.,
vegna reksturs kísiljárnverksmiðju
Elkem á Grundartanga. Kjarninn
hefur eftir Herði Arnarsyni, for-
stjóra Landsvirkjunar, að í niður-
stöðum dómsins felist umtalsverð
hækkun frá því verði sem Elkem
greiddi áður. nýtt verð verður hins
vegar ekki gefið upp.
Upphaflegur rafmagnssamning-
ur Elkem og Landsvirkjunar er frá
1975. Hefur honum verið breytt
alls sex sinnum, en rekstur verk-
smiðjunnar hófst sem kunnugt er
árið 1979. Samningurinn gilti til
ársins 2019. Í honum var kveðið á
um heimild Elkem til að framlengja
gildistímann um tíu ár, eða til 2029.
Elkem ákvað að framlengja samn-
inginn um þessi tíu ár og vísa jafn-
framt ákvörðun um rafmagns-
verðið til gerðardóms. Dómnum
bar að taka ákvörðun um nýtt raf-
magnsverð með hliðsjón af sam-
bærilegum sambærilegum við stór-
notendur rafmagns í málmfram-
leiðslu á Íslandi. Elkem er fjórði
stærsti viðskiptavinur Landsvirkj-
unar og kveður samningurinn á um
127 megawött og 1.035 gígawatt-
stundir.
„Gott er að niðurstaða gerðar-
dómsins skuli nú liggja fyrir enda
hefur ferlið um nýtt rafmagnsverð
verið langt og umfangsmikið. Við
höfum átt farsæl viðskipti við El-
kem og forvera þess í rúm 40 ár
og lítum björtum augum til áfram-
haldandi samstarfs við fyrirtækið,“
segir Hörður Árnason í tilkynningu
á vef Landsvirkjunar.
kgk
Ofngæslumenn ræða saman í töppunarsal verksmiðju Elkem á Grundartanga.
Deigla með kísiljárni í baksýn. Ljósm. úr safni/ Elkem Ísland.
Raforkuverð til Elkem hækkar
Óttast að Landsvirkjun sé
vísvitandi að svæla stórfyrirtæki út
Mikið að gera í Gleym mér ei