Skessuhorn - 05.06.2019, Blaðsíða 14

MIÐVIKUDAGUR 5. júnÍ 201914
Veiga Grétarsdóttir, transkona frá
Ísafirði, er um þessar mundir að róa
á móti straumnum í kringum Ísland
á kajak og safnar um leið áheitum
fyrir Píeta samtökin. Veiga er fyrsta
íslenska konan til að róa kringum
Ísland á kajak auk þess sem hún er
fyrst allra til að fara hringinn rang-
sælis. „Ég held að ég sé líka fyrsti
trans einkstalingurinn til að ráð-
ast í svona stórt verkefni yfir höf-
uð,“ segir Veiga þegar Skessuhorn
ræddi við hana á mánudaginn.
„Þetta er gamall draumur hjá mér,
að fara í kringum landið á kajak. Ég
ákvað svo að prófa að safna áheitum
í leiðinni og valdi að styrkja Píeta
samtökin. Þeirra málstaður snert-
ir mig djúpt því ég hef sjálf reynt
að taka mitt eigið líf tvisvar sinn-
um,“ segir Veiga. Píeta samtökin
sinna forvarnarstarfi gegn sjálfs-
vígum og sjálfsskaða og styðja við
aðstandendur. En af hverju að róa
rangsælis? „Það má segja að ég hafi
farið á móti straumnum allt mitt líf,
svo mér þótti táknrænt að róa líka á
móti straumnum núna,“ segir hún
og brosir.
Fordómar koma
af fáfræði
Veiga lagði af stað í ferðalagið
þriðjudaginn 14. maí frá Ísafirði
og er nú búin að róa til Reykja-
víkur. Átti hún viðkomu á Akra-
nesi á föstudagskvöld. „Ég geri ráð
fyrir að vera tvo til fjóra mánuði
að fara hringinn, það fer allt eft-
ir veðri og aðstæðum hversu lengi
ég verð,“ segir Veiga. „núna er ég
stopp í Reykjavík því veðurspáin er
ekki góð og ég bíð bara þar til spáin
lagast og fer þá aftur af stað,“ bætir
hún við. Stoppið nýtti Veiga til að
halda fyrirlestur á Akranesi í gær-
kvöldi, mánudag, þar sem hún tal-
aði um kynleiðréttingarferlið sitt,
sjálfsvígstilraunirnar og hvern-
ig lífið hefur breyst eftir kynleið-
réttinguna. „Ég er búin að halda
tvo aðra fyrirlestra á viðkomustöð-
um mínum á leiðinni og mun halda
fleiri allan hringinn. Á fyrirlestrin-
um tala ég í rauninni um allt ferl-
ið. Ég tala til dæmis um það hvern-
ig tungumálið okkar er erfitt fyrir
þá sem eru trans, það er allt kynjað.
Svo tala ég líka um alla þessa litlu
hluti sem breytast, eins og áður
en ég byrjaði ferlið var mér aldrei
boðin aðstoð við að athuga olíu eða
skipta um peru í bílnum en núna
er mér boðin aðstoð. Það eru svo
margir svona litlir hlutir sem breyt-
ast. Eftir fyrirlesturinn svara ég svo
spurningum og það er engin spurn-
ing of persónuleg því mér þyk-
ir mikilvægt að vera opin um þetta
málefni. Fordómar koma af fáfræði
og það er okkar transfólks að út-
skýra og fræða fólk því hvernig eig-
um við annars að koma í veg fyr-
ir fáfræði og fordóma? Ég fæddist
með fæðingargalla og þarf ekkert
að skammast mín fyrir að tala opið
um það,“ segir hún. „Rannsóknir
hafa sýnt að heilar kvenna og karla
eru ekki eins og að heili trans konu
sé eins og heili annarra kvenna og
heili transmanns eins og heili ann-
arra karla. Þetta er því ekkert öðru-
vísi en aðrir fæðingagallar,“ bætir
hún við.
Bara tveir kostir
Veiga ákvað að halda fyrirlestr-
ana frekar í minni bæjarfélögum en
þeim stærstu; „því þar er oft erfiðast
fyrir þá sem eru í mínum sporum
að koma út úr skápnum. Það eru að
meðaltali tveir sem byrja kynleið-
réttingarferlið í hverjum mánuði á
Íslandi og ég held að það sé mun
erfiðara að hefja ferlið ef þú býrð í
litlu samfélagi og ert kannski eina
trans manneskjan þar,“ segir Veiga.
Sjálf lifði hún sem karlmaður í 38
ár áður en hún áttaði sig á að það
gæti hún ekki gert lengur og hefur
nú lifað sem kona í rúm fjögur ár.
Hún áttaði sig á því sem ungling-
ur að það væri eitthvað ekki eins
og það ætti að vera og hún hafði
mikla þörf fyrir að klæðast stelpu-
fötum en reyndi að bæla þá þörf
niður. Það var svo þegar hún var 38
ára, gift annarri konu, sem hún átt-
aði sig á og viðurkenndi hvað það
væri sem hún þyrfti að gera. „Þarna
voru í rauninni bara tveir kostir fyr-
ir mig, að fara í kynleiðréttingu eða
taka eigið líf, sem ég hafði tvisvar
reynt,“ segir Veiga. „Þetta var auð-
vitað mikið áfall fyrir konuna mína.
Hún horfði í rauninni upp á mann-
inn sinn deyja. En við eigum saman
eina stelpu og í samskipin eru mjög
góð, hún er í rauninni einn af mín-
um bestu vinum í dag og hefur allt-
af stutt mig, þó það hafi ekki alltaf
verið auðvelt fyrir hana,“ segir hún.
Aðspurð segir hún fjölskylduna hafa
tekið því mjög vel þegar hún kom
út. „Foreldrar mínir og systkini
hafa alltaf sýnt mér mikinn stuðn-
ing og staðið þétt við bakið á mér.
Það sem ég finn fyrst og fremst eftir
að ég fór í þetta ferli er mikill innri
friður. Ég hafði barist í svo mörg ár
gegn eitthverju innra með mér en
núna þarf ég þess ekki lengur. Þetta
er mikið frelsi og mér hefur aldrei
fundist ég jafn rík, þó ég hafi í raun-
inni aldrei átt minna af veraldlegum
eignum,“ segir Veiga og brosir.
Ekkert pláss
fyrir hræðslu
„Það sem af er ferðalaginu var erf-
iðast að róa Patreksfjörðinn og
Borgarfjörðinn, þar var frekar leið-
inlegt veður. En í heildina hefur
þetta verið svipað erfitt og ég bjóst
við en hefur samt gengið mun bet-
ur en ég hafði búið mig undir,“ seg-
ir Veiga og brosir. Spurð hvort hún
hafi eitthvað orðið hrædd á leiðinni
hlær hún smávegis og segist einu
sinni hafa orðið það. „Þegar ég var
að róa við Svörtuloft, þá varð ég smá
hrædd en það er ekkert pláss fyrir
hræðslu í svona ferð svo ég ýtti þeim
tilfinningum til hliðar,“ svarar hún.
„Það sem hefur komið mér mest
á óvart er hversu mikið ég þarf að
borða og ég hef dálítið lent á vegg
með að borða ekki nóg. Ég þarf að
borða um 7.000 hitaeiningar á dag,
sem þýðir þykkt lag af smjöri á flat-
kökuna mína, rjómi og smjör í hafra-
grautinn og svoleiðis,“ segir hún og
hlær. Aðspurð segist hún hafa lagt
upp í þessa ferð ein en fólki er vel-
komið að slást í för með henni og
róa einhverja daga. „Það kom einn
og fylgdi mér í Stykkishólm, svo
kom annar og fylgdi mér frá Búð-
um til Reykjavíkur. En það er ekk-
ert plan að hafa neinn með mér svo
ég geri ekki ráð fyrir neinum en allir
eru velkomnir. Þetta er bara ég ein
úti á sjó og í tjaldi þess á milli,“ seg-
ir hún og brosir. Veiga hvetur alla til
að styrkja Píeta samtökin og mæta á
fyrirlestrana til að fræðast betur um
hvernig það er að vera trans.
Hægt er að nálgast frekari upp-
lýsingar um Veigu og ferðina kring-
um Ísland á www.veiga.is.
arg/ Ljósm. úr ferðinni eru úr
einkasafni.
Styrkir Píeta samtökin með að róa í kringum Ísland:
Hefur róið á móti straumnum allt sitt líf
Veiga Grétarsdóttir rær á móti straumnum kringum Ísland til styrktar Píeta sam-
tökunum. Hún kom við á Akranesi á föstudaginn og hélt svo fyrirlestur í Þorpinu á
mánudagskvöld. Ljósm. arg.
Veiga að róa á kajak móti straumnum við strendur Íslands.
Drungalegt útsýni úr kajaknum.
„Þetta er bara ég ein úti á sjó og í tjaldi þess á milli,“ segir Veiga sem þó tekur vel á
móti öllum sem vilja róa smá spöl með henni kringum Ísland.