Læknablaðið - nov 2019, Qupperneq 37

LÆKNAblaðið 2019/105 509
„Þetta er fyrst og fremst aðgengis-
spursmál; að hafa sem flestar leiðir
opnar svo að karlar leiti síður á svarta
markaðinn,“ segir Ingunn Björns-
dóttir, dósent við lyfjafræðideild
Óslóarháskóla og fyrrum varafor-
maður Lyfjafræðingafélags Íslands.
„Viagra getur haft aukaverkanir og
milliverkað við önnur lyf – en falsað
Viagra getur í versta falli drepið,“
bendir hún á.
Í norska læknablaðinu Tidsskriftet
bendir Ragnhild Ørstavik aðstoðarrit-
stjóri á að í stað þess að rétta körlun-
um Viagra yfir búðarborðið hefði
þurft að skoða hvaða ástæður séu að
baki stinningarvandanum. Talið sé að
20-40% miðaldra karla glími við þann
vanda og rótin sé misjöfn.
Ørstavik bendir á að konur séu
vanar því að láta skoða æxlunarfæri
sín. Alls 214.245 sinnum hafi konur
haft samráð við heimilislækna í Nor-
egi varðandi greiningu á „kviðarholi
kvenna“ en enginn af 20 aðalflokk-
unum í hagskýrslum Noregs nái til
kynfæra karla.
Ingunn bendir á að í norskum
apótekum sé, ólíkt hér á landi, einnig
hægt að fá bólusetningar fyrir ferða-
lög og flensu hjá lyfjafræðingi. Þá
megi selja neyðargetnaðarvörn utan
apóteka, þótt dæmi þess séu fá ef
nokkur.
„Íslensk yfirvöld mættu gjarnan
feta í fótspor þeirra norsku með það
sem góð reynsla er af. Enn er ekki
komin reynsla á sölu apóteka á Vi-
agra, en þar sem norsku apótekin hafa
hingað til uppfyllt væntingar yfir-
valda þegar kemur að astmalyfjaleið-
beiningum, hjartalyfjaleiðbeiningum
og bólusetningum fyrir flensufaraldri
þykir mér líklegt að einnig takist vel
til með Viagra.“ segir hún.
Í grein Ørstavik kemur fram að
árið 2018 hafi meira en 6 milljónir
meðferðarskammta verið seldir til
rúmlega 107.000 notenda fyrir rúm-
lega 180 milljónir norskra króna,
eða 2,55 milljarða íslenskra króna,
í Noregi. Samkvæmt upplýsingum
Lyfjastofnunar voru skammtarnir
388.676 hér á landi fyrir rétt tæpa 51
milljón króna. Það gerir rétt rúma
eina töflu á hvert einasta mannsbarn
þessa lands, börn, konur og karla.
Ørstavik bendir á að gríðarlegur
ágóði sé af sölu falsaðra stinningar-
lyfja en hagnaðurinn sé um 2000
sinnum hærri en fyrir kókaín. Á sama
tíma séu viðurlög lítil við því að selja
fölsuð lyf. Í alþjóðlegri herferð á síð-
asta ári hafi 37% lyfjanna sem lagt var
hald á í Noregi verið seld sem lyf við
ristruflunum.
Ingunn segir, spurð hvort and-
staða við tilfærslu lyfjauppáskrifta
frá læknum til lyfja fræðinga sé mikil
í Noregi, viðhorfið helst það að telja
að „næg armæða sé fyrir allar heil-
brigðisstéttir“ eða eins og Norðmenn
orði það: „der er armod nok til alle“.
Menn þurfi því ekki að togast á um
sjúklingana. Þeir geti þess í stað veitt
þeim sem besta þjónustu. Það sé
markmiðið. GAG
Jafnlaunavottunin á
Landspítala mistök
„Það eru alvarleg mistök að halda áfram með starfs-
matskerfið til jafnlaunavottunar sem Landspítali og
Sjúkrahúsið á Akureyri vinna að. Kerfið er ónothæft
og fangar hvorki eðli né inntak læknastarfsins,“ sagði
Reynir Arngrímsson, formaður Læknafélags Íslands, í
forsíðufrétt Fréttablaðsins mánudaginn 7. október.
Fá Viagra án lyfseðils í Noregi
Norskur læknir bendir á að tækifæri til lækninga fari forgörðum.
Karlar eldri en 18 ára munu geta keypt stinningarlyfið Viagra án
lyfseðils í apótekum í Noregi frá næsta ári.
Verðandi mæður sleppi
snusi á meðgöngu
Börn eru líklegri til að fá hærri blóðþrýsting eftir 6 ára
aldur ef móðir þeirra notaði sænsku snus tóbaksvöruna
á meðgöngu. Þetta er samkvæmt nýrri rannsókn Feliciu
Nordenstam við Karólínska sjúkrahúsið sem birt hefur verið
í bandaríska hjartatímaritinu Journal of American Heart
Association. Rannsókn hennar sýndi að börnin höfðu 4,2
mmHg hærri slagbilsþrýsting en börn mæðra sem ekki not-
uðu snus, samkvæmt vef Karólínska sjúkrahússins. 40 börn
hafi komið að rannsókninni.
Ingunn Björnsdóttir, dósent við
lyfjadeild Óslóarháskóla.
Mynd/aðsend.
F R É T T A S Í Ð A N
Heimild: Ørstavik R.
Fordi det er flaut?
Tidsskr Nor Lægeforen
2019; 139: 1221.