Hugur og hönd - 01.06.1993, Blaðsíða 6

hafnar með fyrstu ferð Dronning
Alexandrine eftir stríð. Þar
dvöldu þau í eitt ár. Jón notaði
tímann vel, hann var bæði í
dags- og kvöldskóla og einnig
lærði hann leirmótun hjá skóla-
bróður þeirra Sigurjóns og Tove
Ólafsson.
Einn skólabróðir Jóns bjó til
leikbrúður og hafði lítið brúðu-
leikhús heima hjá sér. Jón
kynntist þessum manni og það
var hann sem fyrst vakti áhuga
Jóns á leikbrúðugerð og leik-
brúðusýningum. Smám saman
byrjaði Jón að viða að sér fróð-
leik um þessa hluti og fór sjálfur
að reyna fyrir sér á þessu sviði.
Um 1950 var Jón E. Guðmunds-
son ákveðinn í að stofna brúðu-
leikhús, hann vann að þeirri á-
ætlun í fjögur ár, í mörg horn
þurfti að líta.
Árið 1954 rættist draumur Jóns,
þá stofnaði hann „íslenska
brúðuleikhúsið". Það tók til
starfa sama ár og á því 40 ára
starfsafmæli á næsta ári. „Is-
lenska brúðuleikhúsið" hefur
lengstan samfelldan feril brúðu-
leikhúsa á íslandi og Jón E.
Guðmundsson er því frumkvöð-
ull á því listasviði hér á landi, þó
hér hafi einstakar leikbrúðusýn-
ingar verið settar upp áður. Mörg
sumur fór Jón með brúðuleikhús
sitt út á land og sýndi í þorpum
og bæjum við miklar vinsældir.
Eftir að leikhúsið fékk sinn fasta
samastað hefur slíkum ferðum
fækkað. í Reykjavík og nágrenni
var leikhúsið um árabil með úti-
sýningar á barnaleikvöllum á
sumrum. Nú koma flest börn á
barnaheimilunum í borginni í
reglulegar heimsóknir í „íslenska
brúðuleikhúsið“. Þar er gaman
að fylgjast með gleði þeirra og
innlifun þegar þau horfa, eins og
bergnumin, á strengbrúðurnar
leika listir sínar.
í brúðuleikhúsi fléttast margar
listgreinar saman. Það þarf mikla
skipulagningu, fjölþætta hæfi-
leika og mikla vinnu til að setja
upp brúðuleik. Frá upphafi „ís-
lenska brúðuleikhússins" hefur
Jón yfirleitt haft samstarf við at-
vinnuleikara um lestur texta
leikritanna. Til að leikbrúðusýn-
ing heppnist þarf brúðustjórn-
andinn að ná öruggum tökum á
öllum hreyfingum brúðanna, líka
í smáatriðum, þar má ekkert út af
bera. Allt þarf að samhæfa, texta,
tónlist og hreyfingar.
Það eru mörg og fjölþætt verk
sem inna þarf af hendi þegar
strengbrúðuleikriti er komið upp.
Eftir að leikrit hefur verið valið
þarf Jón að úthugsa og teikna
brúðurnar, leiksvið og allt sem
því tilheyrir. Þá þarf að velja
leikara til að fara með texta, velja
tónlist, leikhljóð o.s. frv.
Höfuð leikbrúðu má gera með
ýmsum hætti. Áður fyrr var það
oftast gert úr viði eða papp-
írsmassa, en nú eru þau algeng-
ust úr sjálfharðnandi leir og viði.
Jón sker leikbrúðuhöfuðin oftast
úr birki. Hann er snillingur í að
ná fram sterkum andlitsdráttum
sem leggja áherslu á hlutverk
hverrar brúðu. Ef brúðan á að
leika að hún tali þarf hakan að
vera laustengd, þannig að hún sé
hreyfanleg. Augu eru búin til
með ýmsurn hætti og tennur
6
HUGUR OG HÖND