Bændablaðið - 24.08.2017, Síða 2

2 Bændablaðið | Fimmtudagur 24. ágúst 2017
Ný skýrsla bendir til tengsla milli neyslu sýklalyfja og sýklalyfjaónæmis í mönnum:
Notkun breiðvirkra sýklalyfja í landbúnaði víða
um lönd vekur ugg hjá vísindamönnum
– Orðið sérstak vandamál við verksmiðjubúskap og veldur mikilli áhættu í framleiðslu kjúklingakjöts
Líkt og fram
kom í síðasta
t ö l u b l a ð i
Bændablaðsins
var æskilegt að
pantanir vegna
sauðfjárdóma og hrútasýninga
bærust fyrir 20. ágúst. Mikið er
að koma inn af pöntunum þessa
dagana og því hefur verið ákveðið
að bíða fram til 27. ágúst með að
raða bæjum niður og gera dagskrá
fyrir lambaskoðun haustsins.
Mikilvægt er að þeir sem ætla að
láta skoða lömb í haust verði búnir
að tilkynna þátttöku áður en niður-
röðun hefst, svo hægt sé að skipu-
leggja þetta umfangsmikla verkefni
á sem hagkvæmastan hátt. Bent skal
á að þeir sem panta eftir þennan tíma
geta ekki gengið út frá því sem vísu
að hægt verði að koma þeim fyrir í
skipulaginu ef búið er að fylla á alla
daga á viðkomandi svæði.
Nú má ljóst vera að sauðfjár-
bændur munu þurfa að horfa í allan
kostnað sem skera má niður í ljósi
þeirrar stöðu sem uppi er í greininni.
Hvet ég menn til að reyna að gefa
sem minnst eftir varðandi ræktunar-
starfið. Varðandi lambaskoðanir er
mikilvægt að menn leggi allavega
áherslu á að láta skoða lambhrútana
og sæðingalömbin. Þá má benda á að
sumir geta minnkað kostnað með því
að sameinast um skoðanir þar sem
flytja má fé milli bæja. Að lokum
ítreka ég að mikilvægt er að pantanir
í lambaskoðanir berist í síðasta lagi
sunnudaginn 27. ágúst.
Eyþór Einarsson
ábyrgðarmaður í sauðfjárrækt.
Mikilvægt að panta
lambaskoðun
Norðlenska hefur gefið út
verðskrá fyrir sauðfjárinnlegg
2017. Grunnverð fyrir flokk R2
lækkar í 343 krónur en var 528
krónur árið 2016. Það gerir um
35% lækkun frá því 2016.
Breytingar verða gerðar á
greiðslu á innleggi en greitt verður
fyrir innlegg í ágúst og september
hinn 9. október og októberinnlegg
hinn 9. nóvember, í stað vikulegs
uppgjörs eins og verið hefur.
Kjöt sem fer í flokka DO1 og
DP1 og er undir 12 kg að þyngd
er ekki keypt og fer í heimtöku.
Félagsmenn í Búsæld fá greitt 1,5%
álag á innlegg, greitt í nóvember.
Verðskrá heimtöku og frekari
upplýsingar um komandi sláturtíð
auk eyðublaða fyrir afhendingu
sauðfjár verða í fréttabréfi sem sent
verður innleggjendum von bráðar,
að því er fram kemur á vef 641.is
Norðlenska:
Verð til bænda
lækkar um 35%
– Greiðslur frestast
FRÉTTIR
Nær alónæmir stofnar baktería
breiðast nú um heiminn. Í stórum
hluta slíkra tilfella hefur lyf að
nafni colistín verið notað sem
síðasta hálmstráið og virkað.
Hins vegar hafa nú fundist
bakteríur sem eru ónæmar fyrir
colistíni og fundust þær bakteríur
fyrst í Kína. Ástæðuna má að öllum
líkindum rekja til þess að þar hefur
gríðarlegt magn af colistíni verið
notað í landbúnaði.
Colistín ónæmið hefur nú þegar
borist til Evrópu og finnst víða.
Erfðaefnið sem segir til um þetta
ónæmi er staðsett á svokölluðum
plasmíðum sem geta auðveldlega
borist á milli baktería. Hafa
vísindamenn því einkar miklar
áhyggjur af því að þessar bakteríur
berist til nær alónæmra baktería og
geri fleiri stofna alónæma.
Tengsl milli neyslu sýklalyfja og
sýklalyfjaónæmis
Samþættar rannsóknir Matvæla-
öryggis stofnunar Evrópu (EFSA),
Lyfjastofnunar Evrópu (EMA)
og Evrópumiðstöðvar um
sjúkdómsvarnir og eftirlit (ECDC)
benda á tengsl milli neyslu sýklalyfja
og sýklalyfjaónæmis í mönnum og
búfé.
Skýrslan tekur á sameinuðum
gögnum um sýklalyfjanotkun og
sýklalyfjaónæmi í mönnum og
dýrum fyrir árin 2013–2015 og
inniheldur uppfærðar niðurstöður
og meiri sundurliðun en fyrsta
samþætta skýrsla stofnananna sem
kom út árið 2015.
Búið er að uppreikna úr
hefðbundinni notkun á stöðluðum
dagsskömmtum í mönnum í mg/
kg sem er sú eining sem notuð er
fyrir sýklalyfja notkun í dýrum.
Heildarniðurstöður sýna að
hlutfallslega er notkun sýklalyfja
meiri í mönnum (152 mg/kg að
meðaltali) en í dýrum (124 mg/kg),
þótt heildarnotkun í kg sé meiri í
dýrum en mönnum. Notkun í dýrum
er minni í 18 af þeim 28 löndum sem
rannsóknin náði til.
Lítil sýklalyfjanotkun á Íslandi
Sýklalyfjanotkun í dýrum á
Spáni, Ítalíu, Kýpur, Portúgal,
Ungverjalandi og Þýskalandi er
mun meiri en annars staðar í þeim
löndum sem skýrslan tekur til.
Notkun sýklalyfja í landbúnaði á
Íslandi er með því allra minnsta
sem gerist í Evrópu samkvæmt
skýrslunni, og notkun sýklalyfja
í menn er rétt undir meðallagi.
Tekin eru mörg dæmi um
mismunandi sýklalyf sem eru
notuð í dýrum og mönnum.
Einnig má finna upplýsingar um
einstaka dýrategundir.
Notkun getur verið afar
mismunandi en áhætta á
sýklalyfjaónæmi og sýkingum
er einnig mjög misjöfn eftir
búfjártegundum. Auk þess er
áhættan á því að smit berist úr
dýraafurðum í menn afar misjöfn.
Þannig er áhættan á smiti í
gegnum nautalund tiltölulega
lítil miðað við áhættu af
kjúklingakjöti. Ástæðan fyrir því
eru framleiðsluaðferðir kjötsins,
auðvelt er að aðskilja meltingarfæri
frá kjöti í vinnslu nauta á meðan
áhættan við að þarmabakteríur
mengist í kjötið er meiri við vinnslu
kjúklings sem slátrað er og fláð á
færibandi.
Áhyggjur vísindamanna af
algengu breiðvirku sýklalyfi
Meginniðurstöður benda á áhættu
af dreifingu á flúórókínólóna
sýklalyfjaflokknum. Lyfið er það
breiðvirkasta sem hægt er að gefa um
munn (þ.e. ekki stungulyf)
og því hægt að gefa utan spítala. Það
lyf sem mest er notað hér á landi í
þessum lyfjaflokki er ciprofloxacin.
Það er mikið notað í mönnum, t.d.
við þvagfærasýkingum. Ónæmi
hefur aukist í kjölfar notkunar á
lyfinu og tengist það notkun á því
samkvæmt skýrslunni.
Flúórókínólón eru einnig notuð
í landbúnaði í sumum löndum,
sem vekur ugg vísindamanna, sér
í lagi vegna þess að lyfin brotna
afar hægt niður í umhverfinu.
Því geti lyfin safnast saman í
umhverfi dýra og matvælaræktunar
í gegnum búfjáráburð. Þetta er
sérstaklega vandamál í tilfellum
verksmiðjubúskapar þar sem
landsvæði eru þaulnýtt. Þessi lyf
eru einnig áhættusöm fyrir aðra
sýklalyfjaflokka því að notkun
þeirra eykur ekki aðeins ónæmi
fyrir þeim sjálfum heldur einnig
fyrir öðrum sýklalyfjaflokkum.
Meiri áhætta af kjúklingi en
nautakjöti
Þannig kemur fram sterkt
samband milli neyslu kjúklinga á
flúórókínólónum og ónæmi fyrir
E. coli frá kjúklingum. Samkvæmt
niðurstöðum eykst ónæmi með
meiri notkun. Þetta á einnig við um
kampýlóbakter í kjúklingum, en afar
algengt er að kjúklingakjöt, framleitt
í þauleldi í Evrópu, sé mengað af
bakteríunni.
Við það bætist að flestir
þaulræktaðir kjúklingar t.d. á
Spáni, þar sem sýklalyfjanotkun í
landbúnaði er með því mesta í Evrópu,
eru einnig ónæmir fyrir sýklalyfinu
ciprofloxacin. Þannig er stór hluti
af kampýlóbakter í kjúklingunum
ónæmur fyrir aðalsýklalyfinu sem
notað er gegn sýkingu. Þetta skapar
tvöfalt vandamál.
Einkennalaus dreifing
Í rannsókninni er litið til gagna sem
til eru um meðhöndlun á salmonellu
og kampýlobakter og E.coli. Sjónum
hefur á undanförnum árum verið
einkum beint að E. coli vegna þess
að bakterían dreifist einkennalaust.
Þannig verða einstaklingar
sem smitast af salmonellu og
kampýlóbakter iðulega veikir
og þess því skýrt varir á meðan
E. coli getur sameinast eðlilegri
þarmaflóru án allra einkenna. Af
því leiðir að ónæm baktería af
E.coli stofni getur borist og lifað
í líkama einstaklinga án þess að
einkenna þess verði vart fyrr en í
harðbakka slær, þ.e. þegar manneskja
fær sýkingu og lyf við henni virkar
ekki.
Margþætt vandamál
Sýklalyfjaónæmi er margþætt
vandamál og Matvæla-
öryggis stofnun Evrópu og
Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin
(WHO) hafa ítrekað bent á að
heildstæðar aðgerðir til varnar
útbreiðslu sýklalyfjaónæmis sé þörf,
það nái bæði til lýðheilsu manna og
dýra. Ný sýklalyf eru ekki í sjónmáli
og því þurfi að reyna að hægja á
aukningu ónæmis með öllum ráðum.
Hluti af því er miðlun upplýsinga
um málefnið, svo einstaklingar geti
tekið upplýstar ákvarðanir er varða
smitleiðir og áhættur þess að sýkjast
af ónæmum bakteríum. /ghp
Heimild: EFSA Scientific Report 28. júní 2017
Bæ
nd
ab
la
ði
ð
/ H
Kr
.
F
lúórókínólón lyf eru notuð í landbúnaði í sumum löndum
sem vekur ugg vísindamanna, sér í lagi vegna þess að lyfin
brotna afar hægt niður í umhverfinu. Því geti lyfin safnast
saman í umhverfi dýra og matvælaræktunar í gegnum búfjár-
áburð. Þetta er sérstaklega vandamál í tilfellum verksmiðjubú-
skapar þar sem landsvæði eru þaulnýtt.
Ónæmi hefur aukist í kjölfar notkunar á lyfinu og tengist það
notkun á því samkvæmt skýrslunni.
Þessi lyf eru einnig áhættusöm fyrir aðra sýklalyfjaflokka því
að notkun þeirra eykur ekki aðeins ónæmi fyrir þeim sjálfum
heldur einnig fyrir öðrum sýklalyfjaflokkum.
S
terkt samband er milli neyslu kjúklinga á flúórókínólónum
og ónæmi fyrir E. coli frá kjúklingum. Samkvæmt niður-
stöðum eykst ónæmi með meiri notkun. Þetta á einnig við
um kampýlóbakter í kjúklingum, en afar algengt er að kjúklinga-
kjöt, framleitt í þauleldi í Evrópu, sé mengað af bakteríunni.
Ó
næm baktería af E.coli stofni getur borist og lifað í líkama
einstaklinga án þess að einkenna þess verði vart fyrr en í
harðbakka slær, þ.e. þegar manneskja fær sýkingu og lyf
við henni virkar ekki.