Bændablaðið - 24.08.2017, Síða 52

52 Bændablaðið | Fimmtudagur 24. ágúst 2017
Upp úr síðari heimsstyrjöld hófst
uppbygging nútíma vegakerfis á
Vestfjörðum. Þá komu til sögunnar
þeirra tíma nýtísku vélar, jarðýtur,
vörubílar, gröfur og nefndu
það bara. Flestar ættaðar frá
Bandaríkjunum. En það var ekki
nóg að eignast vélar og tæki. Það
þurfti menn til að stjórna þessum
græjum. Og menn sem lögðu
á ráðin og kunnu að leiðbeina
svo vel færi. Þessir menn voru
brautryðjendur.
Á ótrúlega skömmum tíma ruddu
þeir brautir svo til að hverjum einasta
bæ á Vestfjörðum. Það var torsótt
vegagerð, mold, grjót og sandur í
bland. Mörg afrek voru þar unnin
í þjóðarþágu. Þeir fóru yfir mela
og móa, ár og læki, fjallahlíðar og
grundir, eftir fjörum og yfir firði,
yfir fjöll, yfir skriður og fyrir nes. Og
jafnvel í gegnum vestfirska skóga og
kjörr. Þetta voru snillingar sem lögðu
hönd á þennan plóg. En eyðilögðu
þessir brautryðjendur landið?
Án vega hefðu Vestfirðir verið
óbyggilegir
Engu er líkara en fjöldi vestfirskra
vega hafi verið greyptir í landið
þegar landnámsmenn komu. Svo
inngrónir eru þeir landslaginu í dag.
Hvarvetna. Hefur einhver heyrt að
þessir lífsnauðsynlegu vegir hafi
eyðilagt vistkerfi Vestfjarða? Hafa
þeir eyðilagt einhverja skóga? Og
fjöll eða dali?
Auðvitað hafa verið lagðir hér
vegir sem menn hafa ekki verið
ánægðir með staðsetningu þeirra.
Og komið hefur fyrir að gróið
land hefur goldið þess. Þá hafa
menn bara bölvað Vegagerðinni
og lífið haldið áfram. En þetta
eru undantekningarnar sem sanna
regluna: Vestfirskir vegir voru
almennt snilldarlega lagðir og
bera höfundum sínum fagurt vitni.
Og hafa komið Vestfirðingum að
ótrúlega góðum notum. Hvernig
hefðu Vestfirðir verið án vega?
Óbyggilegir. Þarf ekki annað en
líta til Hornstranda í þeim efnum.
Það voru snillingar sem lögðu hönd
á hinn vestfirska vegagerðarplóg.
Brautryðjandinn Elís Kjaran
sagði eitt sinn að margir teldu að
hann væri að eyðileggja landið og
náttúruna með því að ryðja þessa
vegi sína og troðninga. Hann svaraði
því til, að náttúran sjálf væri alltaf
að breyta landslaginu. Daglega sagði
Elli og þarf ekki vitnanna við.
Hundrað sinnum Teigsskógur!
Það sem hér er sagt um vestfirska
vegi, blasir við öllum sem um
þá fara. Því óskiljanlegra verður
að telja ruglið með Teigsskóg í
Gufudalshreppi. Akfær vegur var
lagður þar í sveit um og upp úr
1950. Hvers vegna ekki má leggja
nýjan veg þar um slóðir í stað
gamla moldarvegarins er óskilj-
anlegt öllu venjulegu fólki. Þar er
Vestfjörðum haldið í spennitreyju
af einhverjum spekingum, í stofn-
unum sem sumar lifa fyrir sjálfar
sig. Þó spakir séu hafa þeir ekki
gáfur til að sjá að búið er að leggja
vegi vítt og breitt um alla Vestfirði
á að minnsta kosti 100 sambærileg-
um stöðum eins og Teigskjarrið er.
Engir meinbugir þar á. Náttúran
alveg söm við sig eftir því sem séð
verður. Eru Vestfirðingar dauð-
ir úr öllum æðum að láta þetta
Teigsskógsrugl endalaust yfir sig
ganga? Með öðrum orðum: Eiga
einhverjir strákar, sem aldrei hafa
komið austur fyrir Elliðaár, að
stjórna því leynt og ljóst hvernig
Vestfirðingar haga sínum málum?
Að umgangast landið
á réttan hátt
Vitanlega verðum við að fara var-
lega í umgengni við landið okkar.
Sýna því fulla tillitssemi og nær-
gætni. Ekki síst okkar sjálfra
vegna. Um það eru flestir sammála
í dag sem betur fer. Sá breytti hugs-
unarháttur er mörgum að þakka, til
dæmis öðlingum eins og Ómari Þ.
Ragnarssyni. En það er ekki þar
með sagt að við eigum bara að
horfa á Ísland farsælda Frón. Við
þurfum að nýta það á réttan hátt.
Svo sagði Vestfirðingur að nafni
Jón Sigurðsson.
Hallgrímur Sveinsson,
Guðmundur Ingvarsson,
Bjarni G. Einarsson
Landbúnaðarkerfið, heilbrigðis-
kerfið, vegakerfið og menntakerf-
ið eru í algjöru uppnámi.
Sundurtætt og trosnuð eins og
fyrirtækjaflögg í ofsaroki, þegar
lítið er eftir til að blakta annað en
stöngin og stagið með rifnum tjásu-
jaðri sem emjar í fárviðrinu. Það
er erfitt fyrir þá kynslóð síðustu
aldar, sem lagði líf sitt og metnað
í að byggja þessi kerfi upp svo til
fyrirmyndar varð, landi og þjóð til
sóma. Að sjá nú allt það ferli svívirt
og fótum troðið af arðræningjum
yfirvaldsins, er nú ræður hér ríkj-
um. Dregur sér fé úr sameiginlegum
sjóðum samfélagsins og skilar engu
aftur til framfara eða viðhalds og
nýrra framkvæmda. Það sem enn er
í orði kveðnu kallað lýðræði ríkis,
kemur fram í einræði ráðherravals,
flaksandi skrípadansi þingmanna
á pöllum Alþingis og sjálftöku á
hækkuðum launum úr ríkiskassan-
um. Að fyrirmynd þeirra sem þar
fara með völd og eignir. Þaðan og frá
forsprökkum verkalýðs forustunnar,
fær launafólkið þau skilaboð að
engar forsendur séu fyrir því að
hækka laun þeirra í samræmi við
hækkanir á húsaleigu eða í takt við
annað verðlag í landinu. Þá fari allt
efnahagskerfið í rúst.
Meðan launafólkið, máttarstoðir
þjóðfélagsins og kjósendur þessarar
háttlaunuðu yfirstéttar, lætur það yfir
sig ganga, að þessir erindrekar þeirra
og umboðsmenn um lýðræðislegt
jafnræði og mannréttindi, misnotar
þannig valdsvið sitt til vinnusvika á
þeim vettvangi, verður ekki annað
séð en stutt sé í hrun þessa þjóðfé-
lags. Svo ormjetið og mygluskemmt
sem það er orðið innanfrá af fúski
og vanrækslu.
Landbúnaðurinn, matvæla-
framleiðslan, afurðir landsins,
einskis metið, né vinna þess lýðs
sem enn þrjóskast við að byggja
þetta land, unna því, þiggja gjafir
þess og leggja sig fram við að breyta
þeim gjöfum í hágæða matvöru.
Matvöru sem er undirstaðan að
lífi og heilsu allra. Líka þeirra sem
þjösnast nú mest við að leggja
landbúnað í rúst, með skammsýni
aurasálarinnar, sem ekkert sér nema
seðla og glópagull. Og vísindum
svokallaðra hagfræðinga, sem kafa
nú ekki dýpra en það í samanburð
og raunvísindi, að það nægir þeim
að orða sína niðurstöðu og innlegg
í málið, orðrétt þannig Vísir/GVA:
„Það er að segja ef þarna er að
endurspeglast aukin hagkvæmni
í þjónustu samanborið við vöru-
framleiðslu. Þetta er þróun sem við
höfum séð í mörgum öðrum þjóðfé-
lögum. Þar sem umfang framleiðslu
á einhverjum sem þú getur látið
detta ofan á tána á þér er að minnka
og þetta óáþreifanlega, þjónusta,
ferðaþjónusta, hótelþjónusta og svo
framvegis er að aukast að umfangi.
Þannig að þetta er í takt við það sem
við sjáum í öðrum þjóðfélögum.“-
segir Þórólfur. Og að:
„Íslenska ríkið sé að þessu leyti
að verða líkara því sem gerist í þró-
uðustu löndum heims.“
Og ég verð að játa að ég skil ekki
samhengið né speki prófessorsins.
En ég veit með vissu að þau lönd
sem ekki geta sjálf framleitt sem
mest af sínum matvörum, berjast
alltaf í bökkum við að afla gjaldeyris
til að flytja inn og borga þá vöru.
Þannig er einmitt ástatt hér með
viðskiptahalla og vöruskiptajöfnuð.
Og þar sem að lega landsins getur
líka torveldað vöruflutninga til
og frá landi, auk þess að mengun
fylgir óhjákvæmilega öllum slíkum
flutningum, þá sér hver heilvita
maður hagnaðinn af sjálfbærni í
byggð og framleiðslu landsins alls.
Þar er kjötframleiðsla og grænmeti
þyngst á metum, með sín mörgu
afleiddu störf.
Það skýtur því skökku við að
nú skuli með slíku offorsi ráðist á
kindakjötsframleiðendur, að strax í
haust skuli framleiðsluverð til þeirra
skert og skorið niður um 35%, eða
langt niður fyrir útlagðan kostnað,
fyrirvaralaust. Á meðan aðkeyptar
vörur til framleiðslunnar hækka í
verði og milliliðir halda sínum hlut.
Ósamræmið er himinhrópandi.
Auk þess sem áður taldar
samfélagsþjónustugreinar eru
í kaldakoli um land allt, þá er
sauðfjárræktin ein af mikilvægustu
atvinnugreinum til að tengja saman
byggðarlög og búsetu vítt og breitt
um landið. Og margbreytileiki
tækifæra til atvinnusköpunar
tengda þeirri grein er alveg ónýttur á
mörgum sviðum enn sem komið er.
Ljósi punkturinn í öllu þessu
umróti og upplausn er að skynsamt
ungt fólk og framsýnt, hér og þar
um landið, er búið að koma auga
á þessa möguleika og farið að
reyna að koma undir sig fótum við
þannig rekstur. Nægir þar að nefna
bæi eins og Efstadal á Suðurlandi,
Laugamýri í Skagafirði, og sem
betur fer þannig marga hér og
þar í öllum landsfjórðungum
í sambandi við ferðaþjónustu
o.fl. framtak sem hyggst byggja
sinn rekstur að eins miklu leyti
og hægt er á heimafengnum og
nærtækum framleiðsluvörum úr
heimabyggð, með sem minnstum
flutningskostnaði.
Lambakjötið íslenska og
nautakjötið ásamt grænmetinu,
getur glatt margan ferðamanninn
á þeirra ferð um landið, sé þeim
gefinn kostur á að njóta á þann
hátt, ásamt því að kynnast um
leið íslenskri sveitamenningu og
lífi fólks við skapandi aðstæður í
náttúrulegu umhverfi. Enda er það
áhugamál allflestra sem hingað
leggja leið sína.
Meinið er að þetta hvorki
sjá né skilja þeir sem nú ráða
mestu um það hvert fjármagni
til framkvæmda er beint og með
hvaða kjörum. Á meðan ausið er fé
í útlenda auðhringa til óafturkræfra
spellvirkja hér á landi, skatta- og
endurgjaldslaust. Þá er innlend
framtakssemi og samfélagskerfi
svelt og skattlagt með okurvöxtum.
Margra hæða hótel rísa eins og
gorkúlur við höfn og torg í Reykjavík,
en handa ungu fólki og eldra er ekki
einu sinni kjallarahola laus og það
litla sem losnar leigt eða selt á því
okurverði að enginn launþegi getur
klofið að borga þó hann gerist
skuldaþræll æfilangt og út yfir gröf
og dauða. Fátæktin gengur í arf.
Er nokkuð undarlegt, þó maður
spyrji á hreinni íslensku: Hvað á þetta
að ganga langt?
Ætlar fólkið í þessu landi að halda
áfram að láta þetta yfir sig ganga?
Samþykkja með þögn og afskipta-
leysi að fámennur hópur fjárglæfra-
manna komi hér á einræði ómennsks
peningavalds með sama sniði og nú
er að leggja í rúst lönd og myrða íbúa
sinna eigin landa!
Er að gera heiminn að flótta-
mannabúðum eyðileggingar og
haturs ómennskrar örvinglunar!
Ég skal aldrei trúa að mín mennt-
aða og menningarríka þjóð eigi
eftir að verða fórnarlamb slíkra
óheillaafla.
En til þess að koma í veg fyrir
slysin verður að fjarlægja slysa-
gildrurnar. Ryðja nýjar brautir og
loka ófærunum.
Þar er verk að vinna fyrir allt
okkar unga og efnilega fólk, ásamt
hinum sem eldri eru og reyndari.
Skrifað í byrjun ágúst 2017
Guðríður B. Helgadóttir
Blákaldur veruleikinn
– Íslensk stjórnvöld eru vísvitandi og af ráðnum hug að leggja byggðir landsins í auðn
LESENDABÁS
Vegagerð á Vestfjörðum:
Brautryðjendurnir voru snillingar en eyðilögðu þeir landið?
Þrír brautryðjendur. Þessir þrír menn hafa allir komið mikið við sögu vegagerðar á Vestfjörðum. Í raun og veru
helgað þeim ævistarf sitt að miklu leyti. Frá vinstri: Gunnar G. Sigurðsson frá Ketilseyri. Hann er einn af þessum
ábyrgðarmiklum stjórnunarstöðum hjá Vegagerðinni. Í baksýn er vegurinn hans Ella í Hrafnholum undir Helgafelli
Bændablaðið Smáauglýsingar 56-30-300
Næsta blað kemur út 7. september